-
1 nescio
ne-scĭo, īvi or ĭi, ītum, 4, v. a., not to know, to be ignorant (syn. ignoro):(β).hunc nescire sat scio de illā amicā,
Plaut. Merc. 2, 3, 48:nescis cui maledicas nunc viro,
Ter. Eun. 4, 7, 29:nec me pudet fateri nescire, quod nesciam,
Cic. Tusc. 1, 25, 60:de Oropo opinor, sed certum nescio,
id. Att. 12, 23, 2:quid nobis agendum sit, nescio,
id. ib. 7, 12, 2:anima sit (animus) ignisve, nescio,
id. Tusc. 1, 25, 60:nescis quantā cum expectatione sim te auditurus,
you cannot think, id. N. D. 3, 1, 2:nescis, temeraria, nescis, Quem fugias,
Ov. M. 1, 514:nobis omnia de te Quaerere, si nescis, maxima cura fuit,
id. H. 17, 197; 20, 150:quod scis or scies, nescis, a formula used in advising another to keep a secret: ne tu hercle linguam comprimes Posthac: etiam illud quod scies nesciveris,
Plaut. Mil. 2, 6, 89:tu nescis id quod scis, Dromo, si sapies,
Ter. Heaut. 4, 4, 26; id. Eun. 4, 4, 55.—With acc. and inf.:nescibam id dicere illam,
Ter. Eun. 4, 5, 10:nescit Agenorides natam parvumque nepotem Aequoris esse deos,
Ov. M. 4, 562.—With inf. alone:nescire Tarquinios privatos vivere,
Liv. 2, 2, 3:gens, quae victa quiescere nesciat,
id. 9, 3, 12; 22, 51, 4; Curt. 7, 7, 16; Just. 28, 3, 12; Aug. Serm. 330, 3.—Pass.:(γ).utrum consistere uspiam velit an mare transire nescitur,
Cic. Att. 7, 12, 2:talibus locis pruinarum vis et natura nescitur,
Pall. 11, 4, 2:lis antea nescita,
unknown, Sid. Ep. 8, 6.—Nescio quis, nescio quid, nescio quomodo, nescio an, used in an assertion to express uncertainty with regard to some particular contained [p. 1204] in it; and usually without influencing the mood of the following verb: nescio quis, I know not who, some one, somebody, a certain person: nescio quid, I know not what, something, some, a certain:II.prope me hic nescio quis loquitur,
Plaut. Pers. 1, 3, 9:nescio quid profecto mihi animus praesagit mali,
Ter. Heaut. 2, 2, 7:nisi me forte Paconii nescio cujus querelis moveri putes,
Cic. Q. Fr. 1, 1, 6:o pastores nescio quos cupidos litterarum,
id. Flacc. 17, 39; in affected ignorance, to denote that a thing is insignificant, small, mean, etc.:fortasse non jejunum hoc nescio quid quod ego gessi, et contemnendum videtur,
id. Fam. 15, 4, 14:quia nescio quid in philosophiā dissentiret,
a little, id. N. D. 1, 33, 93:nescio quid litterularum,
a short letter, id. Att. 15, 4, 1:rumoris nescio quid afflavit,
id. ib. 16, 5, 1:causidicum nescio quem,
id. de Or. 1, 46, 202:nescio quid e quercu exsculpseram,
id. Att. 13, 28, 2:sententiae nescio unde ex abdito erutae,
id. Or. 24, 79:nescio quid etiam de Locrorum proelio,
id. N. D. 3, 5, 11:mente nescio quā effrenatā atque praecipiti,
id. Cael. 15, 35:illud nescio quod non fortuitum, sed divinum videbatur,
id. Fam. 7, 5, 2: nescio quid praeclarum, remarkable or extraordinary excellence, id. Arch. 7, 15:fit enim, nescio quomodo, ut, etc.,
I know not how, id. Off. 1, 41, 146:boni nescio quomodo tardiores sunt,
id. Sest. 47, 100:qui, nescio quo modo, conspirant,
Nep. Alcib. 11, 1; id. Thras. 1, 3:casu nescio quo,
Cic. Fam. 5, 15, 3:alii nescio quo pacto obduruerunt,
id. ib. 5, 15, 2; id. Q. Fr. 1, 1, 6, § 18:sed ita fato nescio quo contigisse arbitror, ut, etc.,
id. Fam. 15, 13, 2; cf.:contra rem suam me nescio quando venisse questus est,
id. Phil. 2, 2, 3: nescio an, I know not whether, probably, perhaps:constantiam dico? nescio an melius patientiam possim dicere,
id. Lig. 9, 26:sin illam alteram, nescio an amplius mihi negotii contrahatur,
id. Cat. 4, 5, 9:ingens eo die res et nescio an maxima illo bello gesta sit,
Liv. 23, 16; v. the art. an.—In partic.A.Not to know, to be unacquainted with a person or thing (mostly poet.):B.illa illum nescit,
Plaut. Aul. prol. 30; Ter. Heaut. 2, 4, 16:non nescire hiemem,
Verg. G. 1, 391:deos,
Luc. 1, 453:litteras,
Sen. Clem. 2, 1:vinum toto nescire Decembri,
i. e. to abstain from, Juv. 7, 97.—Not to understand; to be unable:C.non tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire,
Cic. Brut. 37, 140; Juv. 6, 188:stare loco nescit, said of a horse,
Verg. G. 3, 84:nescit vox missa reverti,
cannot be unsaid, Hor. A. P. 390.—To be incapable:Stoici omnino irasci nesciunt,
Cic. de Or. 3, 18, 65:qui nesciat irasci,
Juv. 10, 360.—Hence, nescĭens, entis, P. a., unknowing, ignorant, unaware (class. nescius):ut nescientem sentiat te id sibi dare,
Ter. Heaut. 3, 1, 59:nesciens sui,
unconscious, App. Mag. p. 301, 9.—Hence, adv.: nescĭenter, unknowingly, ignorantly, Aug. Doctr. Chr. 2, 40. -
2 nescio
ne-scio, īvī u. iī, ītum, īre, nicht wissen, I) im allg.: nomen Ter.: nec pudet fateri nescire, quod nesciam, Cic.: de amica, Plaut.: de Oropo opinor, sed certum nescio, Cic.: mit Acc. u. Infin., nescibam id dicere illam, Ter.: m. folg. indir. Fragesatz, nescis, quanta cum exspectatione sim te auditurus, du glaubst nicht, Cic.: cum, quemadmodum sedaret, nesciret, Nep.: nescio, quid narres od. ego, quid narres, nescio, ich verstehe nicht, was du willst, Ter.: quid nobis agendum sit, nescio, Cic.: anima sit animus ignisve, nescio, Cic.: utrum consistere usquam velit, an mare transire, nescitur (weiß man nicht), Cic. – Partiz. nesciēns, nicht wissend, ut sentiat, te nescientem id dare, ohne es zu wissen, Ter. heaut. 468. – Besondere Redeweisen: a) nescio an, s. anno. I, 1 sqq. – b) nescio qui, quae, quod (interrog.), nescio quis, quid, ich weiß nicht, welcher usw., ich weiß nicht, wer, was, ich weiß nicht, wie ich es bezeichnen soll, von dem, was man nicht bestimmt angeben kann od. will, oft mit dem Nbbgr. des Bedeutenden od. der Geringfügigkeit u. der Geringschätzung, nescio quā permotus divinatione, ich weiß nicht, durch was für eine Ahnung, durch eine gewisse (mir unbekannte) Ahnung, Cic.: casu nescio quo, Cic.: in oppidum, nescio quod, eine gewisse, mir unbekannte Stadt, Cic. – prope me nescio quis loquitur, Plaut.: Paconii nescio cuiusque relis moveri, Cic. – tum illud nescio quid praeclarum ac singulare solet exsistere, jenes Herrliche und Einzige, wofür ich keinen Namen weiß, Cic.: nescio quid esse putant, Ov.: nescio quid exsculpserint, Cic. – paulum nescio quid, ein »Bettel« (v. Preis), ein Lumpengeld, Plin.: nescio quid frivoli, eine Kleinigkeit (v. einer Sache), Suet.: rumoris nescio quid, Cic.: nescio quid litterularum, ein ganz kleines Briefchen, Cic.: nescio quid illud factum etc., über alle Maßen unmännlich, Cic.: nescio quid dissentiens, ein wenig, Cic.: causidicum nescio quem, Cic. – c) si nescis, wenn du es etwa nicht weißt, wenn du es wissen willst, Ov. her. 17, 197 u.a. – d) illud od. id quod scis nescis, du tust so, als ob du es nicht wissest, eine Formel der Umgangsspr., mit der man jmdm. das Bewahren eines Geheimnisses anempfahl, Enn. u. Komik. – e) nescio quo modo, nescio quo pacto, ich weiß nicht wie, -auf welche Art, teils zur Bezeichnung des Unbestimmten, sozusagen, so eine Art von, so gewissermaßen, teils des Unwillkürlichen, unwillkürlich, unbemerkt, teils des Unbegreiflichen, unbegreiflich, oft bei Cic. u.a. (dem Hauptverbum voran- od. nachgesetzt), s. die Stellensammlung bei Beier Cic. de off. 1, 146. – II) insbes.: A) jmd. od. etwas nicht kennen, einer Sache unkundig sein, alqm, Plaut.: deos, Ter.: arma, Flor.: vinum, sich enthalten, Iuven.: hiemem, Verg.: sua pericula, nicht merken, Lucan. – Partiz., a) nesciēns, nicht kennend, unbewußt, sui, Apul. apol. 42. – b) nescītus, a, um, ungekannt, Sidon. epist. 8, 6, 7. – B) nicht können, nicht imstande sein, nicht gelernt haben, nicht verstehen, Latine, Titin. fr. u. (Ggstz. Latine scire) Cic.: Graece, Cic.: versus, keine Kenntnis vom Versbau haben, Hor.: nescire litteras, s. litterano. I u. no. II, B, 2, c: utram tandem linguam (Sprache) nescio? Cic. – m. folg. Infin., irasci, Cic.: quiescere (Ruhe zu halten), Liv.: hoc imitari, Curt.: equo haerere, Hor.: capi virtus nescit, Val. Max. – / synk. Imperf. nescibam, Turp. com. 17. Ter. eun. 155 u. 736: nescibas, Plaut. Bacch. 676. Sen. contr. 7, 3 (18), 4 Burs. (Kießling u. Müller nesciebas). – Fut. nescibo, Plaut capt. 265.
-
3 nescio
ne-scio, īvī u. iī, ītum, īre, nicht wissen, I) im allg.: nomen Ter.: nec pudet fateri nescire, quod nesciam, Cic.: de amica, Plaut.: de Oropo opinor, sed certum nescio, Cic.: mit Acc. u. Infin., nescibam id dicere illam, Ter.: m. folg. indir. Fragesatz, nescis, quanta cum exspectatione sim te auditurus, du glaubst nicht, Cic.: cum, quemadmodum sedaret, nesciret, Nep.: nescio, quid narres od. ego, quid narres, nescio, ich verstehe nicht, was du willst, Ter.: quid nobis agendum sit, nescio, Cic.: anima sit animus ignisve, nescio, Cic.: utrum consistere usquam velit, an mare transire, nescitur (weiß man nicht), Cic. – Partiz. nesciēns, nicht wissend, ut sentiat, te nescientem id dare, ohne es zu wissen, Ter. heaut. 468. – Besondere Redeweisen: a) nescio an, s. an no. I, 1 sqq. – b) nescio qui, quae, quod (interrog.), nescio quis, quid, ich weiß nicht, welcher usw., ich weiß nicht, wer, was, ich weiß nicht, wie ich es bezeichnen soll, von dem, was man nicht bestimmt angeben kann od. will, oft mit dem Nbbgr. des Bedeutenden od. der Geringfügigkeit u. der Geringschätzung, nescio quā permotus divinatione, ich weiß nicht, durch was für eine Ahnung, durch eine gewisse (mir unbekannte) Ahnung, Cic.: casu nescio quo, Cic.: in oppidum, nescio quod, eine gewisse, mir unbekannte Stadt, Cic. – prope me nescio quis loquitur, Plaut.: Paconii nescio cuius que-————relis moveri, Cic. – tum illud nescio quid praeclarum ac singulare solet exsistere, jenes Herrliche und Einzige, wofür ich keinen Namen weiß, Cic.: nescio quid esse putant, Ov.: nescio quid exsculpserint, Cic. – paulum nescio quid, ein »Bettel« (v. Preis), ein Lumpengeld, Plin.: nescio quid frivoli, eine Kleinigkeit (v. einer Sache), Suet.: rumoris nescio quid, Cic.: nescio quid litterularum, ein ganz kleines Briefchen, Cic.: nescio quid illud factum etc., über alle Maßen unmännlich, Cic.: nescio quid dissentiens, ein wenig, Cic.: causidicum nescio quem, Cic. – c) si nescis, wenn du es etwa nicht weißt, wenn du es wissen willst, Ov. her. 17, 197 u.a. – d) illud od. id quod scis nescis, du tust so, als ob du es nicht wissest, eine Formel der Umgangsspr., mit der man jmdm. das Bewahren eines Geheimnisses anempfahl, Enn. u. Komik. – e) nescio quo modo, nescio quo pacto, ich weiß nicht wie, -auf welche Art, teils zur Bezeichnung des Unbestimmten, sozusagen, so eine Art von, so gewissermaßen, teils des Unwillkürlichen, unwillkürlich, unbemerkt, teils des Unbegreiflichen, unbegreiflich, oft bei Cic. u.a. (dem Hauptverbum voran- od. nachgesetzt), s. die Stellensammlung bei Beier Cic. de off. 1, 146. – II) insbes.: A) jmd. od. etwas nicht kennen, einer Sache unkundig sein, alqm, Plaut.: deos, Ter.: arma, Flor.: vinum, sich enthalten, Iuven.: hiemem, Verg.: sua pericula,————nicht merken, Lucan. – Partiz., a) nesciēns, nicht kennend, unbewußt, sui, Apul. apol. 42. – b) nescītus, a, um, ungekannt, Sidon. epist. 8, 6, 7. – B) nicht können, nicht imstande sein, nicht gelernt haben, nicht verstehen, Latine, Titin. fr. u. (Ggstz. Latine scire) Cic.: Graece, Cic.: versus, keine Kenntnis vom Versbau haben, Hor.: nescire litteras, s. littera no. I u. no. II, B, 2, c: utram tandem linguam (Sprache) nescio? Cic. – m. folg. Infin., irasci, Cic.: quiescere (Ruhe zu halten), Liv.: hoc imitari, Curt.: equo haerere, Hor.: capi virtus nescit, Val. Max. – ⇒ synk. Imperf. nescibam, Turp. com. 17. Ter. eun. 155 u. 736: nescibas, Plaut. Bacch. 676. Sen. contr. 7, 3 (18), 4 Burs. (Kießling u. Müller nesciebas). – Fut. nescibo, Plaut capt. 265. -
4 nescio
ne-scio, īvī(iī), ītum, īre1) не знать, не быть знакомым (n. aliquem, aliquid или de aliquā re Pl, Ter, C etc.); не понимать (Graece n. C)de aliquā re opinari, sed certum n. C — полагать что-л., но не знать наверноеnescio quid narres Ter — не понимаю, о чём ты толкуешьn. metuere aliquid PS — не знать страха перед чём-л.2)nescio qui (quae, quod) — какой (какая, какое)-то (ср. фр. je ne sais quoi, quel etc.)nescio quo modo (quo pacto) C etc. — как-то или в известной мере, так сказатьn. quid Pl etc. — что-то, нечтоn. unde Pl etc. — откуда-то3) не уметь (n. quo haerēre H)4) не быть в состоянии (et vivere nolle et mori n. Sen)5) воздерживаться (n. vinum J)6) не замечать (n. sua pericula Lcn) -
5 pactum
pactum, i, n. [st1]1 [-] pacte, convention, accord, contrat, traité, arrangement. - pactum est, quod inter aliquos convenit, Cic. Inv. 2: un pacte est ce qui est convenu entre quelques personnes. - pacta conventaque, Sen.: les engagements et les conventions. - stare pacto, Liv.: observer le traité, rester fidèle au traité. - manere in pacto: observer le traité, rester fidèle au traité. - ex pacto, Liv.: aux termes du contrat, conformément aux conventions. - pacto salutis, Tac.: en promettant la vie sauve. [st1]2 [-] à l'abl. (= modo, ratione) - manière, sorte, façon, méthode. - alio pacto: d’une autre manière. - nullo pacto: en aucune façon. - nescio quo pacto: je ne sais comment, je ne sais pas pourquoi. - vivitur hoc pacto, Ter.: ainsi va le monde (telle est la vie). - fieri nullo pacto potest ut... Cic.: il ne peut se faire en aucune façon que... - quoquo pacto tacito est opus, Ter. Ad.: de toute façon cela doit rester caché.* * *pactum, i, n. [st1]1 [-] pacte, convention, accord, contrat, traité, arrangement. - pactum est, quod inter aliquos convenit, Cic. Inv. 2: un pacte est ce qui est convenu entre quelques personnes. - pacta conventaque, Sen.: les engagements et les conventions. - stare pacto, Liv.: observer le traité, rester fidèle au traité. - manere in pacto: observer le traité, rester fidèle au traité. - ex pacto, Liv.: aux termes du contrat, conformément aux conventions. - pacto salutis, Tac.: en promettant la vie sauve. [st1]2 [-] à l'abl. (= modo, ratione) - manière, sorte, façon, méthode. - alio pacto: d’une autre manière. - nullo pacto: en aucune façon. - nescio quo pacto: je ne sais comment, je ne sais pas pourquoi. - vivitur hoc pacto, Ter.: ainsi va le monde (telle est la vie). - fieri nullo pacto potest ut... Cic.: il ne peut se faire en aucune façon que... - quoquo pacto tacito est opus, Ter. Ad.: de toute façon cela doit rester caché.* * *Pactum, pacti. Cic. Paction, Accord, Convention, Pache, Pacte.\Pacto, Ablatiuus. Plaut. Non tacebo vnquam alio pacto, nisi talento comprimor. Autrement.\Eo pacto et gnati vitam, et consilium meum cognosces. Terent. En ceste maniere, Par ce moyen. -
6 pacisco
păcisco, ĕre, 3, v. n. and a. [collat. form of dep. paciscor, q. v.], to agree, contract, bargain, covenant (class. only in perf. part. pass.): id quoque paciscunt, Naev. ap. Non. 474, 17:A.paciscit, obsides ut reddant,
id. ib. 18.—Hence, pactus, a, um, in pass. signif., agreed upon, settled, determined, covenanted, stipulated (class.).In gen.:B.pactum pretium,
Cic. Off. 3, 29, 107:pacta praemia,
id. Q. Fr. 3, 3, 2:dies,
id. Cat. 1, 9, 24:merces,
Hor. C. 3, 3, 22:foedus,
Cic. Sest. 14, 33:cum hoste pactae induciae,
id. Off. 1, 10, 33.—In the abl. absol.:quidam pacto inter se ut victorem res sequeretur, ferro decreverunt,
by agreement, Liv. 28, 21, 5; Sil. 14, 97.—In partic., betrothed:1.haec tibi pacta'st Callicli filia,
Plaut. Trin. 5, 2, 59:cujus filio pacta est Artavasdis filia,
Cic. Att. 5, 21, 2:alii pacta puella,
Tac. A. 1, 55:Turnus, cui pacta Lavinia fuerat,
Liv. 1, 2:conjux,
Verg. A. 10, 722.—Hence, as subst.pacta, ae, f., a betrothed woman:2.gremiis abducere pactas,
Verg. A. 10, 79:pacta ejus, Menelai filia,
Vell. 1, 1, 3; Juv. 6, 200.—pactus, i, m., a betrothed husband, a man engaged or promised in marriage:3.proles Amissum didicere patrem, Marpissaque pactum,
Stat. Th. 3, 172.—pactum, i, n., an agreement, covenant, contract, stipulation, compact, pact (cf.:(β).conventio, pactio, obligatio): pactum est, quod inter aliquos convenit,
Cic. Inv. 2, 22, 68; cf. Auct. Her. 2, 13, 20:pacta et promissa semperne servanda sint,
Cic. Off. 3, 24, 92:mansit in condicione atque pacto,
id. Verr. 1, 6, 16:pacti et conventi formula,
id. Caecin. 18, 51; cf.:ex pacto et convento,
id. Att. 6, 3, 1:pacta conventaque,
Sen. Ben. 3, 15, 1:stare pacto,
Liv. 9, 11:pactum violans,
Vulg. Mal. 2, 10 et saep.—Hence (eccl. Lat.), the covenant of God:dereliquerunt pactum Domini,
Vulg. Deut. 29, 25; id. 3 Reg. 11, 11; id. 2 Par. 6, 14.— Poet.:sacrum,
i. e. a marriagecontract, Val. Fl. 8, 401; cf. Juv. 6, 25.—Transf., in gen., abl. pacto (like ratione and modo), manner, way, means (class.):percontat Aeneas, quo pacto Troiam urbem liquerit,
Naev. Bell. Pun. 2, 1:si non fecero ei male aliquo pacto,
Plaut. Bacch. 3, 6, 27; id. Am. prol. 137:nescio quo pacto semper hoc fit,
how, Cic. Mur. 21, 43; id. Quint. 17:non tacebo umquam alio pacto, nisi, etc.,
Plaut. Rud. 5, 3, 46:aliquo pacto verba his dabo,
Ter. Heaut. 4, 4, 13:quoquo pacto tacito est opus,
id. Ad. 3, 2, 44: si nullo alio pacto, id. Phorm. 2, 1, 71:alio pacto docere,
Cic. Inv. 1, 21, 30:fieri nullo pacto potest, ut, etc.,
id. Fin. 1, 8, 27; Ter. And. 1, 5, 12:servi mei si me isto pacto metuerent,
Cic. Cat. 1, 7, 17; Hor. Ep. 1, 6, 10; 1, 8, 13:hoc pacto,
Verg. G. 2, 248. -
7 oratio
ōrātio, ōnis, f. (ōro), I) das Reden, die Sprache, als Gabe, seine Gedanken u. Empfindungen durch Worte auszudrücken, A) im allg.: quae (ferae) sunt rationis et orationis expertes, Cic. de off. 1, 50. – B) insbes.: 1) (= lingua) die einem Volke eigentümliche Sprache, oratio Latina, Gell. 10, 22, 3: or. Graeca, Gell. 11, 1. § 1; 18, 10. § 11. – 2) prägn.: a) der rednerische Ausdruck, Latina, Cic. de off. 1, 2: utriusque orationis facultas, Fertigkeit in beiden Arten des Ausdrucks (näml. des rhetor. u. philos.), Cic. de off. 1, 1. – b) die Beredsamkeit, Rednergabe, elatio atque altitudo orationis suae, Cic.: satis in eo fuit orationis, Cic.: vincas oratione Regulos, Mart. – c) die Art der Beredsamkeit, die Redeweise, sed et huius (Demosthenis) oratio in philosophiam tralata pugnacior, ut ita dicam, videtur et illorum (Aristotelis, Theophrasti) in iudicia pacatior, Cic. Brut. 121. – II) meton., die Rede, Sprache = die Aussage, der Ausdruck, die Darstellung, die Äußerung, die Worte jmds., A) im allg.: haec oratio, Ter. u. Cic.: oratio abhorrens (nicht passend) a persona gravissimi hominis, Cic.: oratio Aetnensium, Siculorum, aratorum, von den usw., Cic.: honesta oratio est, das ließe sich recht gut hören, das klingt ganz gut, Ter. u. Cic.: in qua oratio (der Redestoff, die Worte) deesse nemini possit, Cic.: orationem bonorum imitari, Cic.: non ita sunt dissimili argumento, sed tamen dissimili oratione sunt factae (fabulae) ac stilo, Ter.: quam orationem habuerit tecum, was er mit dir gesprochen hat, Cic.: tecum mihi instituenda est oratio, ich habe noch ein Wort mit dir zu sprechen, Cic.: apud quem (Platonem) saepe haec oratio usurpata est (häufig die Behauptung ausgesprochen wird), ut nihil praeter virtutem diceretur bonum, Cic.: erit ergo rebus ipsis par et aequalis oratio, Cic.: iam vero virtuti Cn. Pompei quae potest oratio par (entsprechender, erschöpfender Ausdruck) inveniri? Cic. – im Zshg. zuw. = Einrede, ista oratio, Cic. de imp. Pomp. 52: illorum oratio, qui dissentiunt, ibid. 68. – u. = Entschuldigungsrede, Entschuldigung, perceptā oratione eorum, Caes. b. G. 5, 1, 8. – B) insbes.: a) eine nach den Vorschriften der Redekunst u. für einen öffentlichen Vortrag ausgearbeitete Rede, ein Vortrag, orationes iudiciorum, gerichtliche R., Cic.: M. Caesaris, Suet.: or. Q. Metelli de prole augenda, Suet.: oratio Neronis, quā in Vindicem perorabat, Suet.: m. obj. Genet., oratio falsae legationis, über usw., Cic.: or. plebi acceptior, Liv.: or. accurata, Cic., accuratior, Liv.: acris et vehemens, Liv.: contumeliosa, Cic.: contentiosa et pugnax, Plin. ep.: continens, Cic., continua, Sen. u. Tac.: extemporalis, Quint.: erudita (Ggstz. popularis), Cic.: festiva, Cic.: florida, Quint.: inelaborata, Sen.: longa, Cic.: luculenta, Sall.: magnifica, Tac. u. Plin. ep.: non valde nitens, non plane horrida, Cic.: de horridis rebus nitida est oratio tua, Cic.: or. nuda et rudis (nüchterne u. ungekünstelte), Cic.: or. ad tempus (nach den Verhältnissen) parata, Liv.: perpetua, Cic. u. (Ggstz. concisa) Quint.: polita, Cic.: popularis (Ggstz. erudita), Cic.: orationes populares, Liv.: or. praeparata (im voraus entworfene), Liv.: or. summissa et infracta (demütige u. mutlose), Liv.: or. subita et fortuita (aus dem Stegreif gehaltene u. durch Zufall veranlaßte), Ggstz. commentatio et cogitatio, Cic. – oratio honorifica in alqm, Cic.: orationes criminosae in patres, Liv.: orationes et pro se et pro aliis et in alios, Liv. – adhibere orationem ad alqm, eine Ansprache an jmd. richten, Cic.: adhibere orationem ad singulas perturbationes, gegen die einz. L. anwenden, Cic.: si temporum potius quam maiestatis memor adhibeatur oratio, eine mehr der Zeit als der Hoheit angemessene Rede angewendet werde, Cic.: nec ab officio vestro nec ab ipsa causa P. Sestii abhorrebit (wird unangemessen sein) oratio mea, Cic.: si quid in nostra oratione claudicat, sentit (vulgus), Cic.: comparare ad id longam orationem, Cic.: componere orationem, Liv., alci reo orationem, Quint.: nullo modo possum omnia istius facta aut memoriā consequi aut oratione complecti, Cic.: ita compresseram (hielt so verborgen) orationem, ut numquam emanaturam putarem, Cic.: convertere orationes e Graeco, Cic.: sed nescio, quo pacto ab amicitiis perfectorum hominum, id est sapientium, ad leves amicitias defluxit oratio, Cic.: iam a sapientium familiaritatibus ad vulgares amicitias oratio nostra delabitur, Cic.: dicere orationem de scripto, vom Konzept halten, Cic.: ediscere orationem, Cic.: exprimere oratione mores alcis, Cic.: exstat eius (Appii) oratio, Cic.: Catonis oratio scripta exstat Originum quinto libro inclusa, Liv.: facere ac polire orationem, Cic.: facere orationem pro P. Sextio (v. Cicero), Gell.: habere orationem in senatu, Cic., in agrestium conventu, Cic., apud imperitam multitudinem, Cic.: habere orationem de optimo civitatis statu, Cic.: habere orationem super ea re, Tac.: habere orationem adversus alqm, Hieron.: oratione ultro citro habitā, durch Hinüber- u. Herüberreden, Liv.: incipere orationem de alqa re, Tac.: includere alqd orationi suae, Cic.: magnā spe ingredior in reliquam orationem, schreite ich zu dem übrigen Teile der R., Cic.: ingressus in eam orationem, Caes.: quorum mediam orationem interrumpunt subito undique tela immissa, Caes.: oratio mea interrumpitur interpellatione alcis, Cic.: mittere orationes ad senatum, Suet.: proferre (ins Publikum bringen) orationem, Cic.: recitare orationem, Cic.: pleraeque scribuntur orationes habitae iam, non ut habeantur, Cic.: serere populares orationes, Liv.: mihi haec oratio suscepta non de te est, sed de genere toto, mein Vortrag hat es nicht mit dir zu tun, sondern mit usw., Cic.: oratio turget, Cornif. rhet.: sed antequam ad eam orationem venio, quae etc., zu dem Teile der Rede, Cic.: in extrema oratione nostra, im letzten Teil unserer R., Cic. – prägn., Gegenstand der Rede, Thema, huius orationis difficilius est exitum quam principium invenire, Cic. de imp. Pomp. 3. – b) die Prosa, aber nur im Ggstz. zur Poesie, vollst. oratio soluta (Ggstz. oratio poëtica, Varro LL. 6, 97: Ggstz. versus, Varro r. r. 1, 1, 9), saepissime et in poëmatis et in oratione peccatur, Cic. or. 70 (u. so im Ggstz. zu poëma, versus oft bei Cic., s. Jahn Cic. or. 174): oratione et versu promptissimus, Spart. Hadr. 15, 10. – c) ein Gebet, bes. das Vaterunser, Tertull. u.a. Eccl. – d) zur Kaiserzeit = ein kaiserl. Schreiben, Reskript, Erlaß u. dgl., Tac. u. Suet.
-
8 oratio
ōrātio, ōnis, f. (ōro), I) das Reden, die Sprache, als Gabe, seine Gedanken u. Empfindungen durch Worte auszudrücken, A) im allg.: quae (ferae) sunt rationis et orationis expertes, Cic. de off. 1, 50. – B) insbes.: 1) (= lingua) die einem Volke eigentümliche Sprache, oratio Latina, Gell. 10, 22, 3: or. Graeca, Gell. 11, 1. § 1; 18, 10. § 11. – 2) prägn.: a) der rednerische Ausdruck, Latina, Cic. de off. 1, 2: utriusque orationis facultas, Fertigkeit in beiden Arten des Ausdrucks (näml. des rhetor. u. philos.), Cic. de off. 1, 1. – b) die Beredsamkeit, Rednergabe, elatio atque altitudo orationis suae, Cic.: satis in eo fuit orationis, Cic.: vincas oratione Regulos, Mart. – c) die Art der Beredsamkeit, die Redeweise, sed et huius (Demosthenis) oratio in philosophiam tralata pugnacior, ut ita dicam, videtur et illorum (Aristotelis, Theophrasti) in iudicia pacatior, Cic. Brut. 121. – II) meton., die Rede, Sprache = die Aussage, der Ausdruck, die Darstellung, die Äußerung, die Worte jmds., A) im allg.: haec oratio, Ter. u. Cic.: oratio abhorrens (nicht passend) a persona gravissimi hominis, Cic.: oratio Aetnensium, Siculorum, aratorum, von den usw., Cic.: honesta oratio est, das ließe sich recht gut hören, das klingt ganz gut, Ter. u. Cic.: in qua oratio (der Redestoff, die Worte) deesse nemini possit, Cic.: orationem bonorum imitari, Cic.: non ita————sunt dissimili argumento, sed tamen dissimili oratione sunt factae (fabulae) ac stilo, Ter.: quam orationem habuerit tecum, was er mit dir gesprochen hat, Cic.: tecum mihi instituenda est oratio, ich habe noch ein Wort mit dir zu sprechen, Cic.: apud quem (Platonem) saepe haec oratio usurpata est (häufig die Behauptung ausgesprochen wird), ut nihil praeter virtutem diceretur bonum, Cic.: erit ergo rebus ipsis par et aequalis oratio, Cic.: iam vero virtuti Cn. Pompei quae potest oratio par (entsprechender, erschöpfender Ausdruck) inveniri? Cic. – im Zshg. zuw. = Einrede, ista oratio, Cic. de imp. Pomp. 52: illorum oratio, qui dissentiunt, ibid. 68. – u. = Entschuldigungsrede, Entschuldigung, perceptā oratione eorum, Caes. b. G. 5, 1, 8. – B) insbes.: a) eine nach den Vorschriften der Redekunst u. für einen öffentlichen Vortrag ausgearbeitete Rede, ein Vortrag, orationes iudiciorum, gerichtliche R., Cic.: M. Caesaris, Suet.: or. Q. Metelli de prole augenda, Suet.: oratio Neronis, quā in Vindicem perorabat, Suet.: m. obj. Genet., oratio falsae legationis, über usw., Cic.: or. plebi acceptior, Liv.: or. accurata, Cic., accuratior, Liv.: acris et vehemens, Liv.: contumeliosa, Cic.: contentiosa et pugnax, Plin. ep.: continens, Cic., continua, Sen. u. Tac.: extemporalis, Quint.: erudita (Ggstz. popularis), Cic.: festiva, Cic.: florida, Quint.: inelaborata, Sen.: longa, Cic.: luculenta, Sall.: magni-————fica, Tac. u. Plin. ep.: non valde nitens, non plane horrida, Cic.: de horridis rebus nitida est oratio tua, Cic.: or. nuda et rudis (nüchterne u. ungekünstelte), Cic.: or. ad tempus (nach den Verhältnissen) parata, Liv.: perpetua, Cic. u. (Ggstz. concisa) Quint.: polita, Cic.: popularis (Ggstz. erudita), Cic.: orationes populares, Liv.: or. praeparata (im voraus entworfene), Liv.: or. summissa et infracta (demütige u. mutlose), Liv.: or. subita et fortuita (aus dem Stegreif gehaltene u. durch Zufall veranlaßte), Ggstz. commentatio et cogitatio, Cic. – oratio honorifica in alqm, Cic.: orationes criminosae in patres, Liv.: orationes et pro se et pro aliis et in alios, Liv. – adhibere orationem ad alqm, eine Ansprache an jmd. richten, Cic.: adhibere orationem ad singulas perturbationes, gegen die einz. L. anwenden, Cic.: si temporum potius quam maiestatis memor adhibeatur oratio, eine mehr der Zeit als der Hoheit angemessene Rede angewendet werde, Cic.: nec ab officio vestro nec ab ipsa causa P. Sestii abhorrebit (wird unangemessen sein) oratio mea, Cic.: si quid in nostra oratione claudicat, sentit (vulgus), Cic.: comparare ad id longam orationem, Cic.: componere orationem, Liv., alci reo orationem, Quint.: nullo modo possum omnia istius facta aut memoriā consequi aut oratione complecti, Cic.: ita compresseram (hielt so verborgen) orationem, ut numquam emanaturam putarem, Cic.: convertere orationes————e Graeco, Cic.: sed nescio, quo pacto ab amicitiis perfectorum hominum, id est sapientium, ad leves amicitias defluxit oratio, Cic.: iam a sapientium familiaritatibus ad vulgares amicitias oratio nostra delabitur, Cic.: dicere orationem de scripto, vom Konzept halten, Cic.: ediscere orationem, Cic.: exprimere oratione mores alcis, Cic.: exstat eius (Appii) oratio, Cic.: Catonis oratio scripta exstat Originum quinto libro inclusa, Liv.: facere ac polire orationem, Cic.: facere orationem pro P. Sextio (v. Cicero), Gell.: habere orationem in senatu, Cic., in agrestium conventu, Cic., apud imperitam multitudinem, Cic.: habere orationem de optimo civitatis statu, Cic.: habere orationem super ea re, Tac.: habere orationem adversus alqm, Hieron.: oratione ultro citro habitā, durch Hinüber- u. Herüberreden, Liv.: incipere orationem de alqa re, Tac.: includere alqd orationi suae, Cic.: magnā spe ingredior in reliquam orationem, schreite ich zu dem übrigen Teile der R., Cic.: ingressus in eam orationem, Caes.: quorum mediam orationem interrumpunt subito undique tela immissa, Caes.: oratio mea interrumpitur interpellatione alcis, Cic.: mittere orationes ad senatum, Suet.: proferre (ins Publikum bringen) orationem, Cic.: recitare orationem, Cic.: pleraeque scribuntur orationes habitae iam, non ut habeantur, Cic.: serere populares orationes, Liv.: mihi haec oratio suscepta non de te est, sed de genere toto,————mein Vortrag hat es nicht mit dir zu tun, sondern mit usw., Cic.: oratio turget, Cornif. rhet.: sed antequam ad eam orationem venio, quae etc., zu dem Teile der Rede, Cic.: in extrema oratione nostra, im letzten Teil unserer R., Cic. – prägn., Gegenstand der Rede, Thema, huius orationis difficilius est exitum quam principium invenire, Cic. de imp. Pomp. 3. – b) die Prosa, aber nur im Ggstz. zur Poesie, vollst. oratio soluta (Ggstz. oratio poëtica, Varro LL. 6, 97: Ggstz. versus, Varro r. r. 1, 1, 9), saepissime et in poëmatis et in oratione peccatur, Cic. or. 70 (u. so im Ggstz. zu poëma, versus oft bei Cic., s. Jahn Cic. or. 174): oratione et versu promptissimus, Spart. Hadr. 15, 10. – c) ein Gebet, bes. das Vaterunser, Tertull. u.a. Eccl. – d) zur Kaiserzeit = ein kaiserl. Schreiben, Reskript, Erlaß u. dgl., Tac. u. Suet. -
9 volo
1.vŏlo (2 d pers. sing. vis, orig. veis, Prisc. 9, 1, 6, p. 847 P.; 1 st pers. plur. volumus, but volimus, Plaut. Truc. 1, 2, 89 Speng.; 3 d pers. sing. volt, and 2 d pers. plur. voltis always in ante-class. writers;I.also volt,
Cic. Verr. 2, 2, 17, § 42; 2, 5, 49, § 128; id. Sest. 42, 90; id. Phil. 8, 9, 26; id. Par. 5, 1, 34; id. Rep. 3, 33, 45:voltis,
id. Verr. 2, 3, 53, § 122; 2, 3, 94, § 219; 2, 5, 5, § 11; 2, 3, 89, § 208; id. Clu. 30, 83; id. Rab. Perd. 12, 33; id. Sest. 30, 64; id. Par. 1, 2, 11 et saep. — Pres. subj. velim, but sometimes volim, Plaut. Merc. 1, 2, 44 Ritschl; cf. Prisc. 9, 1, 8, p. 848 P.;so volint,
Plaut. Most. 1, 3, 65 Ritschl), velle, volui ( part. fut. voliturus, Serv. ad Verg. A. 5, 712; contr. forms, vin for visne, freq. in Plaut. and Ter., also Hor. S. 1, 9, 69; Pers. 6, 63:sis for si vis,
Plaut. Capt. 1, 2, 70; id. Merc. 4, 4, 37; id. Pers. 3, 3, 8; Ter. Eun. 2, 3, 20; id. Heaut. 1, 2, 38; Cic. Tusc. 2, 18, 42; id. Rosc. Am. 16, 48; id. Mil. 22, 60; Liv. 34, 32, 20:sultis for si voltis, only ante-class.,
Plaut. Stich. 1, 2, 8; id. As. prol. 1; id. Capt. 2, 3, 96; 3, 5, 9; 4, 4, 11), v. irreg. a. [Sanscr. var-; Gr. bol-, boulomai; cf. the strengthened root Wel- in eeldomai, elpomai; Germ. wollen; Engl. will], expressing any exercise of volition, and corresponding, in most cases, to the Germ. wollen; in Engl. mostly rendered, to wish, want, intend, purpose, propose, be willing, consent, mean, will, and, impersonally, it is my will, purpose, intention, plan, policy (syn.: cupio, opto; but volo properly implies a purpose).In gen.A.With object-infinitive.1.With pres. inf.a.To wish.(α).Exire ex urbe priusquam luciscat volo, Plaut. Am. 1, 3, 35:(β).potare ego hodie tecum volo,
id. Aul. 3, 6, 33:ego quoque volo esse liber: nequiquam volo,
id. Trin. 2, 4, 39; so id. ib. 2, 4, 164:ait rem seriam agere velle mecum,
Ter. Eun. 3, 3, 8:natus enim debet quicunque est velle manere In vita,
Lucr. 5, 177:video te alte spectare et velle in caelum migrare,
Cic. Tusc. 1, 34, 82:quid poetae? Nonne post mortem nobilitari volunt?
id. ib. 1, 15, 34:si innocentes existimari volumus,
id. Verr. 2, 2, 10, § 28:quoniam opinionis meae voluistis esse participes,
id. de Or. 1, 37, 172:quod eas quoque nationes adire et regiones cognoscere volebat,
Caes. B. G. 3, 7:si velit suos recipere, obsides sibi remittat,
id. ib. 3, 8 fin.:dominari illi volunt, vos liberi esse,
Sall. J. 31, 23:si haec relinquere voltis,
id. C. 58, 15:priusquam liberi estis, dominari jam in adversarios vultis,
Liv. 3, 53, 7:si quis vestrum suos invisere volt, commeatum do,
id. 21, 21, 5:non enim vincere tantum noluit, sed vinci voluit,
id. 2, 59, 2:suspitionem Caesar quibusdam reliquit, neque voluisse se diutius vivere, neque curasse,
Suet. Caes. 85:Eutrapelus cuicunque nocere volebat, Vestimenta dabat pretiosa,
Hor. Ep. 1, 18, 31.—Idiomatically: quid arbitramini Rheginos merere velle ut ab iis marmorea illa Venus auferatur? what do you think the Rhegini would take for, etc., Cic. Verr. 2, 4, 60, § 135.—(γ).Transf., of things: fabula quae posci vult et spectata reponi, a comedy which wishes (i. e. is meant) to be in demand, etc., Hor. A. P. 190:b.neque enim aut hiare semper vocalibus aut destitui temporibus volunt sermo atque epistula,
Quint. 9, 4, 20; cf. id. 8, prooem. 23.—Of the wishes of those that have a right to command, the gods, masters, parents, commanders, etc., I want, wish, will, am resolved, it is my will:c.in acdibus quid tibi meis erat negoti...? Volo scire,
Plaut. Aul. 3, 2, 14; 3, 2, 17; 3, 2, 18; 3, 6, 27; id. Curc. 4, 3, 11; id. Ep. 3, 4, 74; id. Mil. 2, 3, 74; 3, 1, 17; id. Stich. 1, 2, 56; Ter. And. 1, 2, 9; 4, 2, 17:maxima voce clamat populus, neque se uni, nec paucis velle parere,
Cic. Rep. 1, 35, 55:consuesse deos immortalis, quos pro scelere eorum ulcisci velint, etc.,
Caes. B. G. 1, 13:hic experiri vim virtutemque volo,
Liv. 23, 45, 9.—= in animo habere, to intend, purpose, mean, design:d.ac volui inicere tragulam in nostrum senem,
Plaut. Ps. 1, 4, 14:eadem quae illis voluisti facere tu, faciunt tibi,
id. Mil. 3, 1, 11; so id. Most. 2, 2, 5:puerumque clam voluit exstinguere,
Ter. Hec. 5, 1, 23:necare candem voluit,
Cic. Cael. 13, 31: quid enim ad illum qui te captare vult, utrum [p. 2005] tacentem te irretiat an loquentem? id. Ac. 2, 29, 94:hostis hostem occidere volui,
Liv. 2, 12, 9; 7, 34, 11: volui interdiu eum... occidere; volui, cum ad cenam invitavi, veneno scilicet tollere;volui... ferro interficere (ironically),
id. 40, 13, 2:tuum crimen erit, hospitem occidere voluisse,
the intention to kill your guest-friend, Val. Max. 5, 1, 3 fin.; 6, 1, 8:non enim vult mori, sed invidiam filio facere,
Quint. 9, 2, 85.—Pregn., opp. optare: non vult mori qui optat,
Sen. Ep. 117, 24:sed eo die is, cui dare volueram (epistulam), non est profectus,
Cic. Att. 9, 7, 1:cum de senectute vellem aliquid scribere,
id. Sen. 1, 2:ego te volui castigare, tu mihi accussatrix ades,
Plaut. As. 3, 1, 10:bonus volo jam ex hoc die esse,
id. Pers. 4, 3, 10:ego jam a principio amici filiam, Ita ut aequom fuerat, volui uxorem ducere,
Ter. Phorm. 4, 3, 46:at etiam eo negotio M. Catonis splendorem maculare voluerunt,
it was their purpose, Cic. Sest. 28, 60:eum (tumulum) non tam capere sine certamine volebat, quam causam certaminis cum Minucio contrahere,
his plan was, Liv. 22, 28, 4.—Of things:cum lex venditionibus occurrere voluit,
when it was the purpose of the law, Dig. 46, 1, 46: sed quid ea drachuma facere vis? Ca. Restim volo Mihi emere... qui me faciam pensilem, Plaut. Ps. 1, 1, 87: Ch. Revorsionem ad terram faciunt vesperi. Ni. Aurum hercle auferre voluere, id. Bacch. 2, 3, 63:si iis qui haec omnia flamma ac ferro delere voluerunt... bellum indixi, etc.,
Cic. Prov. Cons. 10, 24:(plebem) per caedem senatus vacuam rem publicam tradere Hannibali velle,
Liv. 23, 2, 7:rem Nolanam in jus dicionemque dare voluerat Poeno,
id. 23, 15, 9: qui (majores nostri) tanta cura Siculos tueri ac retinere voluerunt ut, etc., whose policy it was to protect, etc., Cic. Verr. 2, 3, 6, § 14:ut qui a principio mitis omnibus Italicis praeter Romanos videri vellet, etc.,
Liv. 23, 15, 4: idem istuc, si in vilitate largiri voluisses, derisum tuum beneficium esset, if you had offered to grant the same thing during low prices, etc., Cic. Verr. 2, 3, 92, § 215.—= studere, conari, to try, endeavor, attempt:e.quas (i. e. magnas res) qui impedire vult, is et infirmus est mobilisque natura, et, etc.,
Cic. Lael. 20, 75:nam si quando id (exordium) primum invenire volui, nullum mihi occurrit, nisi aut exile, aut, etc.,
id. Or. 2, 77, 315:de Antonio dico, numquam illum... nonnullorum de ipso suspitionem infitiando tollere voluisse,
that he never attempted to remove, id. Sest. 3, 8; id. Div. 1, 18, 35:audes Fatidicum fallere velle deum?
do you dare attempt? Ov. F. 2, 262.—To mean, of actions and expressions:f.hic respondere voluit, non lacessere,
the latter meant to answer, not to provoke, Ter. Phorm. prol. 19:non te judices urbi sed carceri reservarunt, neque to retinere in civitate, sed exilio privare voluerunt,
Cic. Att. 1, 16, 9.—So, volo dicere, I mean (lit. I intend to say):quid aliud volui dicere?
Ter. Eun. 3, 2, 51:volo autem dicere, illud homini longe optimum esse quod ipsum sit optandum per se,
Cic. Tusc. 2, 20, 46.—Often with the acc. illud or id, as a correction: Tr. Specta quam arcte dormiunt. Th. Dormiunt? Tr. Illut quidem ut conivent volui dicere, I mean how they nod, Plaut. Most. 3, 2, 145: Py. Quid? bracchium? Ar. Illud dicere volui femur, id. Mil. 1, 1, 27:adduxi volui dicere,
id. Ps. 2, 4, 21; id. Am. 1, 1, 233; 1, 1, 235; id. Cas. 2, 6, 14; id. Mil. 3, 2, 7; id. Ps. 3, 2, 54; id. Rud. 2, 4, 9.—To be going to: haec argumenta ego aedificiis dixi; nunc etiam volo docere ut homines aedium esse similes arbitremini, now I am going to show how, etc., Plaut. Most. 1, 2, 37: quando bene gessi rem, volo hic in fano supplicare, I am going to worship here, etc., id. Curc. 4, 2, 41:g.nunc quod relicuom restat volo persolvere,
id. Cist. 1, 3, 40:sustine hoc, Penicule, exuvias facere quas vovi volo,
id. Men. 1, 3, 13:sinite me prospectare ne uspiam insidiae sint, consilium quod habere volumus,
id. Mil. 3, 1, 3; id. As. 2, 2, 113; id. Cas. 4, 2, 3; id. Bacch. 1, 1, 61:si Prometheus, cum mortalibus ignem dividere vellet, ipse a vicinis carbunculos conrogaret, ridiculus videretur,
Auct. Her. 4, 6, 9:ait se velle de illis HS. LXXX. cognoscere,
Cic. Verr. 2, 2, 23, § 56:hinc se recipere cum vellent, rursus illi ex loco superiore nostros premebant,
Caes. B. C. 1, 45. —To be about to, on the point of: quom mittere signum Volt, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 88 Vahl.):h.quotiens ire volo foras, retines me, rogitas quo ego eam,
Plaut. Men. 1, 2, 5:quae sese in ignem inicere voluit, prohibui,
Ter. And. 1, 1, 113:si scires aspidem latere uspiam, et velle aliquem imprudentem super eam adsidere,
Cic. Fin. 2, 18, 59; id. Div. 1, 52, 118:quod cum facere vellent, intervenit M. Manilius,
id. Rep. 1, 12, 18:qui cum opem ferre vellet, nuntiatum sibi esse aliam classem ad Aegates insulas stare,
Liv. 22, 56, 7:at Libys obstantes dum vult obvertere remos, In spatium resilire manus breve vidit,
Ov. M. 3, 676; 1, 635:P. Claudius cum proelium navale committere vellet,
Val. Max. 1, 4, 3.—Will, and in oblique discourse and questions would, the auxiliaries of the future and potential: animum advortite: Comediai nomen dari vobis volo, I will give you, etc., Plaut. Cas. prol. 30:k.sed, nisi molestum est, nomen dare vobis volo comediai,
id. Poen. prol. 50:vos ite intro. Interea ego ex hac statua verberea volo erogitare... quid sit factum,
id. Capt. 5, 1, 30:i tu atque arcessi illam: ego intus quod facto est opus volo adcurare,
id. Cas. 3, 3, 35; id. Cist. 1, 1, 113; id. Most. 1, 1, 63; id. Poen. 2, 44; id. Pers. 1, 3, 85; id. Rud. 1, 2, 33: cum vero (gemitus) nihil imminuat doloris, cur frustra turpes esse volumus? why will ( would) we be disgraceful to no purpose? Cic. Tusc. 2, 24, 57:illa enim (ars) te, verum si loqui volumus, ornaverat,
id. ib. 1, 47, 112:ergo, si vere aestimare volumus, etc.,
Val. Max. 7, 5, 6:si vere aestimare Macedonas, qui tunc erant, volumus,
Curt. 4, 16, 33:ejus me compotem facere potestis, si meminisse vultis, etc.,
Liv. 7, 40, 5:visne igitur, dum dies ista venit... interea tu ipse congredi mecum ut, etc....?
id. 8, 7, 7:volo tibi Chrysippi quoque distinctionem indicare,
Sen. Ep. 9, 14: vis tu homines urbemque feris praeponere silvis? will you prefer, etc., Hor. S. 2, 6, 92; cf. velim and vellem, would, II. A. 2.—Sometimes volui = mihi placuit, I resolved, concluded (generally, in this meaning, followed by an infinitive clause, v. I. B. 4.):1.uti tamen tuo consilio volui,
still I concluded to follow your advice, Cic. Att. 8, 3, 1.—To be willing, ready, to consent, like to do something: si sine bello velint rapta... tradere... se exercitum domum reducturum, if they were willing, would consent to, would deliver, etc., Plaut. Am. 1, 1, 52:m.is dare volt, is se aliquid posci,
likes to give, id. As. 1, 3, 29:hoc dixit, si hoc de cella concederetur, velle Siculos senatui polliceri frumentum in cellam gratis,
Cic. Verr. 2, 3, 87, § 200:ei laxiorem daturos, si venire ad causam dicendam vellet,
Liv. 39, 17, 2; 5, 36, 4: nemo invenitur qui pecuniam suam dividere velit. Sen. Brev. Vit. 3, 1:plerique concessam sibi sub condicione vitam si militare adversus eum vellent, recusarunt,
Suet. Caes. 68:dedere etiam se volebant, si toleranda viris imperarentur,
Flor. 1, 33 (2, 18), 12.—So with negatives, to be not willing, not to suffer, not to like, not to allow, refuse:heri nemo voluit Sostratam intro admittere,
Ter. Hec. 3, 1, 49:cum alter verum audire non vult,
Cic. Lael. 26, 98: a proximis quisque minime anteiri vult, likes least to be surpassed, etc., Liv. 6, 34, 7:nihil ex his praeter... accipere voluit,
refused to accept, Val. Max. 4, 3, 4.—To do something voluntarily or intentionally: volo facere = mea voluntate or sponte facio: si voluit accusare, pietati tribuo;n.si jussus est, necessitati,
if he accused of his own free will, I ascribe it to his filial love, Cic. Cael. 1, 2:utrum statuas voluerint tibi statuere, an coacti sint,
id. Verr. 2, 2, 65, § 157:de risu quinque sunt quae quaerantur... sitne oratoris risum velle permovere,
on purpose, id. Or. 2, 58, 235:laedere numquam velimus,
Quint. 6, 3, 28.—So, non velle with inf., to do something unwillingly, with reluctance:vivere noluit qui mori non vult,
who dies with reluctance, Sen. Ep. 30, 10.—To be of opinion, think, mean, pretend (rare with inf.; usu. with acc. and inf.; v. B. 8.):o.haec tibi scripsi ut isto ipso in genere in quo aliquid posse vis, te nihil esse cognosceres,
in which you imagine you have some influence, Cic. Fam. 7, 27, 2:in hoc homo luteus etiam callidus ac veterator esse vult, quod ita scribit, etc.,
pretends, means to be, id. Verr. 2, 3, 14, § 35: sed idem Aelius Stoicus esse voluit, orator autem nec studuit um quam, nec fuit, id. Brut. 56, 206:Pythago. ras, qui etiam ipse augur esse vellet,
id. Div. 1, 3, 5.—To like, have no objection to, approve of (cf. E. 1. sq.):2.magis eum delectat qui se ait philosophari velle sed paucis: nam omnino haud placere,
that he liked, had no objection to philosophizing, Cic. Rep. 1, 18, 30; v. also II. A.—With pres. inf. understood.a.Supplied from a preceding or subsequent clause.(α).To wish, it is his will, etc. (cf. 1. a. and b. supra):(β).nunc bene vivo et fortunate atque ut volo, i. e. vivere,
as I wish, Plaut. Mil. 3, 1, 111: quod diu vivendo multa quae non volt (i. e. videre) videt, Caecil. ap. Cic. Sen. 8, 25:proinde licet quotvis vivendo condere saecla,
Lucr. 3, 1090:nec tantum proficiebam quantum volebam,
Cic. Att. 1, 17, 1:tot autem rationes attulit, ut velle (i. e. persuadere) ceteris, sibi certe persuasisse videatur,
id. Tusc. 1, 21, 49:sed liceret, si velint, in Ubiorum finibus considere,
Caes. B. G. 4, 81:quo praesidio senatus libere quae vellet decernere auderet,
id. B. C. 1, 2.—Of things:neque chorda sonum reddit quem vult manus et mens,
Hor. A. P. 348.—To choose, be pleased (freq.):(γ).tum mihi faciat quod volt magnus Juppiter,
Plaut. Aul. 4, 10, 50:id repetundi copia est, quando velis,
id. Trin. 5, 2, 7:habuit aurum quamdiu voluit,
Cic. Cael. 13, 31:rapiebat et asportabat quantum a quoque volebat Apronius,
id. Verr. 2, 3, 12, § 29:provincias quas vellet, quibus vellet, venderet?
id. Sest. 39, 84:quotiens ille tibi potestatem facturus sit ut eligas utrum velis,
id. Div. in Caecil. 14, 45:daret utrum vellet subclamatum est,
Liv. 21, 18, 14:senatus consultum factum est ut plebes praeficeret quaestioni quem vellet,
id. 4, 51, 2:saxi materiaeque caedendae unde quisque vellet jus factum,
id. 5, 55, 3; cf. id. 2, 13, 9; 5, 46, 10; 6, 25, 5; 22, 10, 23; 23, 6, 2; 23, 15, 15; 23, 45, 10; 23, 47, 2;26, 21, 11: vicem suam conquestus, quod sibi soli non liceret amicis, quatenus vellet, irasci,
Suet. Aug. 66:at tu quantum vis tolle,
Hor. Ep. 1, 7, 16.—To intend, it is my purpose, etc. (v. 1. c. supra):(δ).sine me pervenire quo volo,
let me come to my point, Ter. Eun. 1, 2, 44:scripsi igitur Aristotelio more, quemadmodum quidem volui, tres libros... de Oratore,
as I intended, Cic. Fam. 1, 9, 23:ut meliore condicione quam qua ipse vult imitetur homines eos qui, etc.,
id. Div. in Caecil. 8, 25:ego istos posse vincere scio, velle ne scirem ipsi fecerunt,
Liv. 2, 45, 12. —To be willing, to consent, I will (v. 1. h. and l. supra): tu eum orato... St. Sane volo, yes, I will, Plaut. Cas. 2, 3, 57:(ε).jube me vinciri. Volo, dum istic itidem vinciatur,
id. Capt. 3, 4, 75:patri dic velle (i. e. uxorem ducere),
that you consent, are willing, Ter. And. 2, 3, 20 (cf.: si vis, II. A. 2, and sis, supra init.).—To do something voluntarily (v. 1. m. supra):b.tu selige tantum, Me quoque velle velis, anne coactus amem,
Ov. Am. 3, 11, 50.—With ellipsis of inf.(α).Volo, with a designation of place, = ire volo:(β).nos in Formiano morabamur, quo citius audiremus: deinde Arpinum volebamus,
I intended to go to Arpinum, Cic. Att. 9, 1, 3:volo mensi Quinctili in Graeciam,
id. ib. 14, 7, 2:hactenus Vitellius voluerat (i. e. procedere),
Tac. A. 12, 42 fin. —With other omissions, supplied from context: volo Dolabellae valde desideranti, non reperio quid (i. e. to dedicate some writing to him), Cic. Att. 13, 13, 2.—(γ).In mal. part., Plaut. Aul. 2, 4, 7; Ov. Am. 2, 4, 16; 2. 19, 2; Prop. 1, 13, 36.—3.With perfect infinitive active (rare).a.In negative imperative sentences dependent on ne velis, ne velit (in oblique discourse also ne vellet), where ne velis has the force of noli. The perfect infinitive emphatically represents the action as completed (ante-class. and poet.).(α).In ancient ordinances of the Senate and of the higher officers (not in laws proper): NEIQVIS EORVM BACANAL HABVISE VELET... BACAS VIR NEQVIS ADIESE VELET CEIVIS ROMANVS... NEVE PECVNIAM QVISQVAM EORVM COMOINEM HABVISE VELET... NEVE... QVIQVAM FECISE VELET. NEVE INTER SED CONIOVRASE, NEVE COMVOVISE NEVE CONSPONDISE, etc., S. C. de Bacch. 4-13 ap. Wordsworth, Fragm. and Spec. p. 172.—So, in quoting such ordinances: per totam Italiam edicta mitti ne quis qui Bacchis initiatus esset, coisse aut convenisse causa sacrorum velit. [p. 2006] neu quid talis rei divinae fecisse, Liv. 39, 14, 8:(β).edixerunt ne quis quid fugae causa vendidisse neve emisse vellet,
id. 39, 17, 3. —In imitation of official edicts: (vilicus) ne quid emisse velit insciente domino, neu quid domino celasse velit, the overseer must not buy any thing, etc., Cato, R. R. 5, 4:b.interdico, ne extulisse extra aedis puerum usquam velis,
Ter. Hec. 4, 1, 48:oscula praecipue nulla dedisse velis (= noli dare),
Ov. Am. 1, 4, 38:ne quis humasse velit Ajacem, Atride, vetas? Cur?
Hor. S. 2, 3, 187.—In affirmative sentences, implying command (in any mood or tense; mostly poet.): neminem nota strenui aut ignavi militis notasse volui, I have decided to mark no one, etc., Liv. 24, 16, 11: quia pepercisse vobis volunt, committere vos cur pereatis non patiuntur, because they have decided to spare you, etc., id. 32, 21, 33:c.sunt delicta tamen quibus ignovisse velimus (= volumus),
which should be pardoned, Hor. A. P. 347.—To represent the will as referring to a completed action.(α).In optative sentences with vellem or velim, v. II. B. 5. b. a, and II. C. 1. b.—(β).In other sentences ( poet. and post-class.): ex omnibus praediis ex quibus non hac mente recedimus ut omisisse possessionem velimus, with the will to abandon (omittere would denote the purpose to give up at some future time), Dig. 43, 16, 1, § 25; so,B.an erit qui velle recuset Os populi meruisse?
Pers. 1, 41:qui me volet incurvasse querela,
id. 1, 91.With acc. and inf.1.To wish (v. A. 1. a.).a.With a different subject: hoc volo scire te: Perditus sum miser, I wish you to know, etc., Plaut. Curc. 1, 2, 46:b.deos volo consilia vostra vobis recte vortere,
id. Trin. 5, 2, 31:emere oportet quem tibi oboedire velis,
id. Pers. 2, 4, 2:scin' quid nunc te facere volo?
Ter. Heaut. 3, 1, 85:si perpetuam vis esse adfinitatem hanc,
id. Hec. 2, 2, 10:consul ille egit eas res quarum me participem esse voluit,
Cic. Prov. Cons. 17, 41:vim volumus exstingui: jus valeat necesse est,
id. Sest. 42, 92:nec mihi hunc errorem extorqueri volo,
id. Sen. 23, 85:hoc te scire volui,
id. Att. 7, 18, 4:harum causarum fuit justissima quod Germanos suis quoque rebus timere voluit,
Caes. B. G. 4, 16:ut equites qui salvam esse rempublicam vellent ex equis desilirent,
Liv. 4, 38, 2:si me vivere vis recteque videre valentem,
Hor. Ep. 1, 7, 3:si vis me flere, dolendum est Primum ipsi tibi,
id. A. P. 102.—With pass. inf. impers.:regnari tamen omnes volebant,
that there should be a king, Liv. 1, 17, 3:mihi volo ignosci,
I wish to be pardoned, Cic. Or. 1, 28, 130:volt sibi quisque credi,
Liv. 22, 22, 14. —With the same subject.(α).With inf. act.:(β).quae mihi est spes qua me vivere velim,
what hope have I, that I should wish to live? Plaut. Rud. 1, 3, 33:volo me placere Philolachi,
id. Most. 1, 3, 11; cf. id. Trin. 2, 2, 47; id. Rud. 2, 6, 1:judicem esse me, non doctorem volo,
Cic. Or. 33, 117:vult, credo, se esse carum suis,
id. Sen. 20, 73; so id. Off. 1, 31, 113; id. de Or. 1, 24, 112; 2, 23, 95. —With inf. pass.:2.quod certiorem te vis fieri quo quisque in me animo sit,
Cic. Att. 11, 13, 1; cf. id. Fam. 1, 9, 18:qui se ex his minus timidos existimari volebant,
Caes. B. G. 1, 39; cf. id. B. C. 2, 29:religionis se causa... Bacchis initiari velle,
Liv. 39, 10, 2:Agrippae se nepotem neque credi neque dici volebat,
Suet. Calig. 22 fin. —Of the will of superiors, gods, etc. (cf. A. 1. b. supra), I want, it is my will:3.me absente neminem volo intromitti,
Plaut. Aul. 1, 3, 21:viros nostros quibus tu voluisti esse nos matres familias,
id. Stich. 1, 2, 41; id. Most. 1, 4, 2; id. Rud. 4, 5, 9; id. Trin. 1, 2, 1:pater illum alterum (filium) secum omni tempore volebat esse,
Cic. Rosc. Am. 15, 42:(deus) quinque reliquis motibus orbem esse voluit expertem,
id. Univ. 10; cf. id. Sest. 69, 147; id. Verr. 2, 4, 25, § 57; 1, 5, 14:causa mittendi fuit quod iter per Alpes... patefieri volebat,
Caes. B. G. 3, 1; cf. id. ib. 5, 9; id. B. C. 1, 4:quippe (senatus) foedum hominem a republica procul esse volebat,
Sall. C. 19, 2:nec (di) patefieri (crimina) ut impunita essent, sed ut vindicarentur voluerunt,
Liv. 39, 16, 11; cf. id. 1, 56, 3; 2, 28, 5; 25, 32, 6:senatus... Romano sanguini pudicitiam tutam esse voluit,
Val. Max. 6, 1, 9; cf. id. 6, 9, 2.—So in the historians: quid fieri vellet (velit), after a verbum imperandi or declarandi, he gave his orders, explained his will:quid fieri velit praecipit,
Caes. B. G. 5, 56:ibi quid fieri vellet imperabat,
id. ib. 7, 16:quid fieri vellet ostendit,
id. ib. 7, 27:quae fieri vellet edocuit,
id. B. C. 3, 108; cf. id. B. G. 7, 45; id. B. C. 3, 78; 3, 89:quid fieri vellet edixit,
Curt. 8, 10, 30; 4, 13, 24; Val. Max. 7, 4, 2.— Frequently majores voluerunt, it was the will of our ancestors, referring to ancient customs and institutions:sacra Cereris summa majores nostri religione confici caerimoniaque voluerunt,
Cic. Balb. 24, 55: majores vestri ne vos quidem temere coire voluerunt, cf. id. ib. 17, 39; 23, 54; id. Agr. 2, 11, 26; id. Fl. 7, 15; id. Imp. Pomp. 13, 39; id. Div. 1, 45, 103; id. Font. 24, 30 (10, 20); id. Rosc. Am. 25, 70.—Of testamentary dispositions: cum Titius, heres meus, mortuus erit, volo hereditatem meam ad P. Mevium pertinere, Gai Inst. 2, 277. Except in the institution of the first heir: at illa (institutio) non est comprobata: Titum heredem esse volo, Gai Inst. 2, 117. —Of the intention of a writer, etc., to want, to mean, intend:4.Asinariam volt esse (nomen fabulae) si per vos licet,
Plaut. As. prol. 12:Plautus hanc mihi gnatam esse voluit Inopiam,
has wanted Poverty to be my daughter, made her my daughter, id. Trin. prol. 9:primumdum huic esse nomen Diphilus Cyrenas voluit,
id. Rud. prol. 33:quae ipsi qui scripserunt voluerunt vulgo intellegi,
meant to be understood by all, Cic. Or. 2, 14, 60:si non hoc intellegi volumus,
id. Fat. 18, 41:quale intellegi vult Cicero cum dicit orationem suam coepisse canescere,
Quint. 11, 1, 31; so id. 9, 4, 82; 9, 3, 9:quamquam illi (Prometheo) quoque ferreum anulum dedit antiquitas vinculumque id, non gestamen, intellegi voluit,
Plin. 33, 1, 4, § 8.—To resolve:5.Siculi... me defensorem calamitatum suarum... esse voluerunt,
Cic. Div. in Caecil. 4, 11:si a me causam hanc vos (judices) agi volueritis,
if you resolve, id. ib. 8, 25:senatus te voluit mihi nummos, me tibi frumentum dare,
id. Verr. 2, 3, 85, § 196:qua (statua) abjecta, basim tamen in foro manere voluerunt,
id. ib. 2, 2, 66, §160: liberam debere esse Galliam quam (senatus) suis legibus uti voluisset,
Caes. B. G. 1, 45:tu Macedonas tibi voluisti genua ponere, venerarique te ut deum,
Curt. 8 (7), 13.— Hence,To order, command: erus meus tibi me salutem multam voluit dicere, has ordered me, etc., Plaut. Ps. 4, 2, 25:6.montem quem a Labieno occupari voluerit,
which he had ordered to be occupied, Caes. B. G. 1, 22:ibi futuros esse Helvetios ubi eos Caesar... esse voluisset,
id. ib. 1, 13 (for velitis jubeatis with inf.-clause, v. II. B. 5. d.).—To consent, allow (cf. A. 1. I.):7.obtinuere ut (tribuni) tribuniciae potestatis vires salubres vellent reipublicae esse,
they prevailed upon them to permit the tribunitian power to be wholesome to the republic, Liv. 2, 44, 5:Hiero tutores... puero reliquit quos precatus est moriens ut juvenum suis potissimum vestigiis insistere vellent,
id. 24, 4, 5:petere ut eum... publicae etiam curae ac velut tutelae vellent esse (i. e. senatus),
id. 42, 19, 5:orare tribunos ut uno animo cum consulibus bellum ab urbe ac moenibus propulsari vellent,
id. 3, 69, 5:quam superesse causam Romanis cur non... incolumis Syracusas esse velint?
id. 25, 28, 8:si alter ex heredibus voluerit rem a legatario possideri, alter non, ei qui noluit interdictum competet,
Dig. 43, 3, 1, § 15.—So negatively = not to let, not to suffer:cum P. Attio agebant ne sua pertinacia omnium fortunas perturbari vellet,
Caes. B. C. 2, 36.—To be of opinion that something should be, to require, demand:8.voluisti enim in suo genere unumquemque... esse Roscium,
Cic. Or. 1, 61, 258: eos exercitus quos contra se multos jam annos aluerint velle dimitti, he demanded the disbanding of, etc., Caes. B. C. 1, 85:(Cicero) vult esse auctoritatem in verbis,
Quint. 8, 3, 43:vult esse Celsus aliquam et superiorem compositionem,
id. 9, 4, 137:si tantum irasci vis sapientem quantum scelerum indignitas exigit,
Sen. Ira, 2, 9, 4. —To be of opinion that something is or was, = censere, dicere, but implying that the opinion is erroneous or doubtful, usu. in the third pers., sometimes in the second.(α).To imagine, consider:(β).est genus hominum qui esse se primos omnium rerum volunt, Nec sunt,
Ter. Eun. 2, 2, 17:semper auget adsentator id quod is cujus ad voluntatem dicitur vult esse magnum,
Cic. Lael. 26, 98:si quis patricius, si quis—quod illi volunt invidiosius esse—Claudius diceret,
Liv. 6, 40, 13.—To be of opinion, to hold:(γ).vultis, opinor, nihil esse... in natura praeter ignem,
Cic. N. D. 3, 14, 36:volunt illi omnes... eadem condicione nasci,
id. Div. 2, 44, 93:vultis evenire omnia fato,
id. ib. 2, 9, 24:alteri censent, etc., alteri volunt a rebus fatum omne relegari,
id. Fat. 19, 45:vultis a dis immortalibus hominibus dispertiri somnia,
id. N. D. 3, 39, 93; id. Tusc. 1, 10, 20; id. Fin. 3, 11, 36; id. Rep. 2, 26, 48:volunt quidam... iram in pectore moveri effervescente circa cor sanguine,
Sen. Ira, 2, 19, 3.—To say, assert:(δ).si tam familiaris erat Clodiae quam tu esse vis,
as you say he is, Cic. Cael. 21, 53:sit sane tanta quanta tu illam esse vis,
id. Or. 1, 55, 23:ad pastum et ad procreandi voluptatem hoc divinum animal procreatum esse voluerunt: quo nihil mihi videtur esse absurdius,
id. Fin. 2, 13, 40; 2, 17, 55; 2, 42, 131; 2, 46, 142; id. Fat. 18, 41.—With perf. inf.:Rhodi ego non fui: me vult fuisse,
Cic. Planc. 34, 84.—To pretend, with perf. inf., both subjects denoting the same person:(ε).unde homines dum se falso terrore coacti Effugisse volunt, etc.,
Lucr. 3, 69 (cf. A. 1. n. supra).—To mean, with perf. inf.:(ζ).utrum scientem vultis contra foedera fecisse, an inscientem?
Cic. Balb. 5, 13.— With pres. inf.:quam primum istud, quod esse vis?
what do you mean by as soon as possible? Sen. Ep. 117, 24.—Rarely in the first pers., implying that the opinion is open to discussion:9.ut et mihi, quae ego vellem non esse oratoris, concederes,
what according to my opinion is not the orator's province, Cic. Or. 1, 17, 74.—In partic.a.With things as subjects.(α).Things personified:(β).ne res publica quidem haec pro se suscipi volet,
would have such things done for it, Cic. Off. 1, 45, 159:cui tacere grave sit, quod homini facillimum voluerit esse natura,
which nature willed should be easiest for man, Curt. 4, 6, 6: fortuna Q. Metellum... nasci in urbe terrarum principe voluit, fate ordained that, etc., Val. Max. 7, 1, 1: nihil rerum ipsa natura voluit magnum effici cito, it is the law of nature that, etc., Quint. 10, 3, 4:quid non ingenio voluit natura licere?
what license did nature refuse to genius? Mart. 8, 68, 9:me sine, quem semper voluit fortuna jacere,
Prop. 1, 6, 25:hanc me militiam fata subire volunt,
id. 1, 6, 30.—Of laws, to provide:b.duodecim tabulae nocturnum furem... interfici impune voluerunt,
Cic. Mil. 3, 9:lex duodecim tabularum tignum aedibus junctum... solvi prohibuit, pretiumque ejus dari voluit,
Dig. 46, 3, 98, § 8 fin. (cf. Cic. Div. in Caecil. 6, 21, b. a, infra).—With perf. pass. inf., to represent a state or result wished for.(α).The inf. being in full, with esse expressed: si umquam quemquam di immortales voluere esse auxilio adjutum, tum me et Calidorum servatum volunt, if it ever was the will of the gods that any one should be assisted, etc., Plaut. Ps. 4, 1, 1: Corinthum patres vestri, totius Graeciae lumen, exstinctum esse voluerunt, it was their will that Corinth should be ( and remain) destroyed, Cic. Imp. Pomp. 5, 11:(β).nostri... leges et jura tecta esse voluerunt,
id. Or. 1, 59, 253:propter eam partem epistulae tuae per quam te et mores tuos purgatos et probatos esse voluisti,
id. Att. 1, 17, 7; id. Fin. 4, 27, 76; id. de Or. 1, 51, 221:daturum se operam ne cujus suorum popularium mutatam secum fortunam esse vellent,
Liv. 21, 45, 6: for velle redundant in this construction, v. II. A. 2. 3. infra.—With pass. inf. impers.:sociis maxime lex consultum esse vult,
Cic. Div. in Caecil. 6, 21.—With ellips. of esse (cf. Quint. 9, 3, 9): perdis me tuis dictis. Cu. Imo, servo et servatum volo, and mean that you should remain saved, Plaut. Curc. 2, 3, 56:c.aunt qui volum te conventam,
who want to see you, id. Cist. 4, 2, 39:eidem homini, si quid recte cura tum velis, mandes,
if you want to have anything done well, id. As. 1, 1, 106:sed etiam est paucis vos quod monitos voluerim,
id. Capt. prol. 53: id nunc res indicium haeo [p. 2007] facit, quo pacto factum volueris, this shows now why you wished this to be done, Ter. Hec. 4, 1, 31 (cf. Plaut. Stich. 4, 2, 33; id. Aul. 3, 5, 30, II. B. 1, b, and II. B. 3. b. infra): domestica cura te levatum volo, I wish to see you relieved, etc., Cic. Q. Fr. 3, 9, 3:nulla sedes quo concurrant qui rem publicam defensam velint,
id. Att. 8, 3, 4:rex celatum voluerat (i. e. donum),
id. Verr. 2, 4, 28, § 64:Hannibal non Capuam neglectam, neque desertos volebat socios,
Liv. 25, 20, 5; 2, 15, 2; 2, 44, 3; 3, 21, 4; 22, 7, 4;26, 31, 6: contemptum hominis quem destructum volebat,
Quint. 8, 3, 21:si te non emptam vellet, emendus erat,
Ov. Am. 1, 8, 34 (so with velle redundant, v. II. A. 1. d., and II. A. 3. infra).—Both subjects denoting the same person:velle Pompeium se Caesari purgatum,
Caes. B. C. 1, 8.— Esp., with pass. inf. impers.: alicui consultum velle, to take care for or advocate somebody's interests:liberis consultum volumus propter ipsos,
Cic. Fin. 3, 17, 57:obliviscere illum aliquando adversario tuo voluisse consultum,
id. Att. 16, 16 C, 10:quibus tribuni plebis nunc consultum repente volunt,
Liv. 5, 5, 3; so id. 25, 25, 17:quamquam senatus subventum voluit heredibus,
Dig. 36, 1, 1, § 4; so with dep. part., used passively:volo amori ejus obsecutum,
Plaut. As. 1, 1, 63.—With predic. adj., without copula.(α).The subjects being different (mostly aliquem salvum velle):(β).si me vivum vis, pater, Ignosce,
if you wish me to live, Ter. Heaut. 5, 5, 7:ille, si me alienus adfinem volet, Tacebit,
id. Phorm. 4, 1, 16:ut tu illam salvam magis velis quam ego,
id. Hec. 2, 2, 17; 3, 5, 14:quoniam ex tota provincia soli sunt qui te salvum velint,
Cic. Verr. 2, 4, 67, § 150:irent secum extemplo qui rempublicam salvam vellent,
Liv. 22, 53, 7.—Both subjects denoting the same person (virtually = object infinitive):d.in occulto jacebis quom te maxime clarum voles (= clarus esse voles),
when you will most wish to be famous, Plaut. Trin. 3, 2, 38:volo me patris mei similem,
I wish to be like my father, id. As. 1, 1, 54: ut iste qui se vult dicacem et mehercule est, Appius, who means to be witty, etc., Cic. Or. 2, 60, 246:qui vero se populares volunt,
who mean to be popular, id. Off. 2, 22, 78:ut integrum se salvumque velit,
id. Fin. 2, 11, 33:ut (omne animal) se et salvum in suo genere incolumeque vellet,
id. ib. 4, 8, 19. —With an inf.-clause understood.(α).Velle, to wish: utinam hinc abierit in malam crucem! Ad. Ita nos velle aequom est (ita = eum abire, etc.), Plaut. Poen. 4, 1, 5:(β).stulta es, soror, magis quam volo (i.e. te esse),
id. Pers. 4, 4, 78; id. Trin. 1, 2, 8; 2, 4, 175; id. Stich. 1, 1, 13; id. Ps. 1, 5, 55:senatum non quod sentiret, sed quod ego vellem decernere,
Cic. Mil. 5, 12:neque enim facile est ut irascatur cui tu velis judex (= cui tu eum irasci velis),
id. Or. 2, 45, 190; cf. id. Sest. 38, 82.—Referring to the will of superiors, etc.:(γ).deos credo voluisse, nam ni vellent, non fieret,
Plaut. Aul. 4, 10, 46: jamne abeo? St. Volo (sc. te abire), so I will, id. Cas. 2, 8, 57; cf. id. Mil. 4, 6, 12; id. Merc. 2, 3, 33.—To mean, intend (v. B. 3.):(δ).acutum etiam illud est cum ex alterius oratione aliud atque ille vult (sc. te excipere),
Cic. Or. 2, 67, 273.—To require, demand (v B. 7.):(ε).veremur quidem vos, Romani, et, si ita vultis, etiam timemus,
Liv. 39, 37, 17;and of things as subjects: cadentque vocabula, si volet usus (i. e. ea cadere),
Hor. A. P. 71.—To be of opinion, will have (v. B. 8.):(ζ).ergo ego, inimicus, si ita vultis, homini, amicus esse rei publicae debeo,
Cic. Prov. Cons. 8, 19:nam illi regi tolerabili, aut, si voltis, etiam amabili, Cyro,
id. Rep. 1, 28, 44; id. Fin. 2, 27, 89; 3, 4, 12; id. Cael. 21, 53; Liv. 21, 10, 7; Quint. 2, 17, 41.—With ellips. of predic. inf. (v. A. 2. b.): cras de reliquiis nos volo (i. e. cenare), it is my intention that we dine, etc., Plaut. Stich. 3, 2, 40:C.volo Varronem (i. e. hos libros habere),
Cic. Att. 13, 25, 3.With ut, ne, or ut ne.1.With ut.a.To wish:b.volo ut quod jubebo facias,
Plaut. Bacch. 4, 8, 65:quia enim id maxime volo ut illi istac confugiant,
id. Most. 5, 1, 49:ut mihi aedes aliquas conducat volo,
id. Merc. 3, 2, 17: hoc prius volo meam rem agere. Th. Quid id est? Ph. Ut mihi hanc despondeas, id. Curc. 5, 2, 71: quid vis, nisi ut maneat Phanium? Ter. Phorm. 2, 2, 8:velim ut tibi amicus sit,
Cic. Att. 10, 16, 1:quare id quoque velim... ut sit qui utamur,
id. ib. 11, 11, 2:maxime vellem, judices, ut P. Sulla... modestiae fructum aliquem percipere potuisset,
id. Sull. 1, 1:equidem vellem uti pedes haberent (res tuae),
id. Fam. 7, 33, 2:his ut sit digna puella volo,
Mart. 11, 27, 14.—Both subjects denoting the same person: volueram, inquit, ut quam plurimum tecum essem, Brut. ap. Cic. Att. 13, 38, 1.—It is the will of, to want, ordain (v. B. 2.):c.at ego deos credo voluisse ut apud te me in nervo enicem,
Plaut. Aul. 4, 10, 17: numquid me vis? Le. Ut valeas, id. Cist. 1, 1, 120: numquid vis? Ps. Dormitum ut abeas, id. Ps. 2, 2, 70:volo ut mihi respondeas,
Cic. Vatin. 6, 14; 7, 17; 7, 18; 9, 21;12, 29: nuntia Romanis, caelestes ita velle ut mea Roma caput orbis terrarum sit,
Liv. 1, 16, 7.—To intend, it is the purpose, aim, etc., the two subjects being the same:d.id quaerunt, volunt haec ut infecta faciant,
Plaut. Cas. 4, 4, 9.—With other verbs:2.quod peto et volo parentes meos ut commonstres mihi,
Ter. Heaut. 5, 4, 4:quasi vero aut populus Romanus hoc voluerit, aut senatus tibi hoc mandaverit ut... privares,
Cic. Verr. 2, 3, 19, § 48;with opto,
id. Imp. Pomp. 16, 48;with laboro,
Liv. 42, 14, 3;with aequum censere,
id. 39, 19, 7.—With ne:3.at ne videas velim,
Plaut. Rud. 4, 4, 23:quid nunc vis? ut opperiare hos sex dies saltem modo, ne illam vendas, neu me perdas, etc.,
id. Ps. 1, 3, 102:credibile est hoc voluisse legumlatorem, ne auxilia liberorum innocentibus deessent,
intended, Quint. 7, 1, 56.—With ut ne: quid nunc tibi vis? Mi. Ut quae te cupit, eam ne spernas, Plaut. Mil. 4, 2, 60.D.With subjunct. of dependent verb (mostly ante-class.; class. and freq. with velim and vellem; but in Cic. mostly epistolary and colloquial).1.To wish:2.ergo animum advortas volo,
Plaut. Capt. 2, 3, 23; 2, 3, 28; 2, 3, 70:volo amet me patrem,
id. As. 1, 1, 63 dub.:hoc volo agatis,
id. Cist. 1, 1, 83:ducas volo hodie uxorem,
Ter. And. 2, 3, 14:quid vis faciam?
Plaut. Merc. 1, 2, 49; Ter. Eun. 5, 8, 24; Plaut. Mil. 2, 3, 64; 2, 3, 65; 2, 6, 65; 3, 3, 3; id. Ps. 4, 1, 17; 4, 7, 19; id. Cas. 2, 3, 56; id. Capt. 1, 2, 12; id. Poen. 3, 2, 16; id. Pers. 2, 4, 23; id. Rud. 5, 2, 45; 5, 3, 58; id. Stich. 5, 2, 21; Ter. Heaut. 4, 6, 14:volo etiam exquiras quam diligentissime poteris quid Lentulus agat?
Cic. Att. 8, 12, 6:Othonem vincas volo,
id. ib. 13, 29, 2:eas litteras volo habeas,
id. ib. 13, 32, 3:visne igitur videamus quidnam sit, etc.,
id. Rep. 1, 10, 15: visne igitur descendatur ad Lirim? id. Fragm. ap. Macr. S. 6, 4:volo, inquis, sciat,
Sen. Ben. 2, 10, 2.—To be of opinion that something should be, demand, require (v. B. 7.): volo enim se efferat in adulescentia fecunditas, I like to see, etc., Cic. Or. 2, 21, 88:3.volo hoc oratori contingat ut, etc.,
id. Brut. 84, 290.—With subj.-clause understood:E.abi atque obsona, propera! sed lepide volo (i. e. obsones),
Plaut. Cas. 2, 8, 55.With object nouns, etc.1.With acc. of a thing.a.With a noun, to want, wish for, like to have:b.voltisne olivas, aut pulmentum, aut capparim?
Plaut. Curc. 1, 1, 90:animo male est: aquam velim,
id. Am. 5, 1, 6:quia videt me suam amicitiam velle,
id. Aul. 2, 3, 68; so,gratiam tuam,
id. Curc. 2, 3, 52; 2, 3, 56:aquam,
id. ib. 2, 3, 34:discidium,
Ter. And. 4, 2, 14: nullam ego rem umquam in vita mea Volui quin tu in ea re mihi advorsatrix fueris, I never had any wish in my life, etc., id. Heaut. 5, 3, 5: (dixit) velle Hispaniam, he wanted Spain, i. e. as a province, Cic. Att. 12, 7, 1:mihi frumento non opus est: nummos volo,
I want the money, id. Verr. 2, 3, 85, § 196:non poterat scilicet negare se velle pacem,
id. Att. 15, 1 a, 3; cf. id. ib. 13, 32, 2 (v. II. C. 4. infra):si amplius obsidum (= plures obsides) vellet, dare pollicentur,
Caes. B. G. 6, 9 fin.:pacem etiam qui vincere possunt, volunt,
Liv. 7, 40, 18:ferunt (eum)... honestum finem voluisse,
Tac. A. 6, 26:cum Scipio veram vellet et sine exceptione victoriam,
Flor. 1, 33 (2, 18), 12:mensae munera si voles secundae, Marcentes tibi porrigentur uvae,
Mart. 5, 78, 11.—Neutr. adjj., denoting things, substantively used: utrum vis opta, dum licet. La. Neutrum volo, Plaut. Ps. 3, 6, 16:c.quorum isti neutrum volunt,
acknowledge neither, Cic. Fat. 12, 28:voluimus quaedam, contendimus... Obtenta non sunt,
we aspired to certain things, id. Balb. 27, 61:restat ut omnes unum velint,
hold one opinion, id. Marcell. 10, 32:si plura velim,
if I wished for more, Hor. C. 3, 16, 38:per quod probemus aliud legislatorem voluisse,
that the law-giver intended something different, Quint. 7, 6, 8:ut putent, aliud quosdam dicere, aliud velle,
that they say one thing and mean another, id. 9, 2, 85:utrum is qui scripsit... voluerit,
which of the two was meant by the author, id. 7, 9, 15:ut nemo contra id quod vult dicit, ita potest melius aliquid velle quam dicit,
mean better than he speaks, id. 9, 2, 89:quis enim pudor omnia velle?
to desire every thing, Mart. 12, 94, 11.—With neutr. demonstr. expressed or understood, to want, intend, aim at, like, will:d.immo faenus: id primum volo,
Plaut. Most. 3, 1, 64:proximum quod sit bono... id volo,
id. Capt. 2, 2, 22:nisi ea quae tu vis volo,
unless my purpose is the same as yours, id. Ep. 2, 2, 82:siquidem id sapere'st, velle te id quod non potest contingere,
Ter. Heaut. 2, 3, 83:hoc (i. e. otium cum dignitate) qui volunt omnes optimates putantur,
who aim at this, Cic. Sest. 45, 98:privatum oportet in re publica ea velle quae tranquilla et honesta sint,
id. Off. 1, 34, 124:quid est sapientia? Semper idem velle atque idem nolle,
Sen. Ep. 20, 5:pudebit eadem velle quae volueras puer,
id. ib. 27, 2:nec volo quod cruciat, nec volo quod satiat,
Mart. 1, 57, 4.—With demonstr. in place of inf.-clause:hoc Ithacus velit, et magno mercentur Atridae (sc. poenas in me sumi),
Verg. A. 2, 104:hoc velit Eurystheus, velit hoc germana Tonantis (sc. verum esse, Herculem, etc.),
Ov. H. 9, 7; Hor. S. 2, 3, 88.—With neutr. of interrog. pron.: quid nunc vis? Am. Sceleste, at etiam quid velim, id tu me rogas? what do you want now? Plaut. Am. 4, 2, 5:e.eloquere quid velis,
id. Cas. 2, 4, 2: heus tu! Si. Quid vis? id. Ps. 4, 7, 21; so Ter. Eun. 2, 1, 11; cf. Hor. S. 2, 3, 152:sed plane quid velit nescio,
what his intentions are, Cic. Att. 15, 1 a, 5; id. de Or. 2, 20, 84:mittunt etiam ad dominos qui quaerant quid velint,
to ask for their orders, id. Tusc. 2, 17, 41:quid? Si haec... ipsius amici judicarunt? Quid amplius vultis?
what more do you require, will you have? id. Verr. 2, 3, 65, § 152:quid amplius vis?
Hor. Epod. 17, 30:spectatur quid voluerit scriptor,
we find out the author's intention, Quint. 7, 10, 1.—Sometimes quid vult = quid sibi vult (v. 4. b.), to mean, signify:capram illam suspicor jam invenisse... quid voluerit,
what it signified, Plaut. Merc. 2, 1, 30:sed tamen intellego quid velit,
Cic. Fin. 2, 31, 101:quid autem volunt ea di immortales significantes quae sine interpretibus non possimus intellegere? etc.,
id. Div. 2, 25, 54.—Of things as subjects:hunc ensem mittit tibi... Et jubet ex merito scire quid iste velit,
Ov. H. 11, 96.—With rel. pron.:f.quod volui, ut volui, impetravi... a Philocomasio,
Plaut. Mil. 4, 5, 1:ut quod frons velit oculi sciant,
that the eyes know what the forehead wants, id. Aul. 4, 1, 13:illi quae volo concedere,
to yield to him my wishes, id. Cas. 2, 3, 49:si illud quod volumus dicitur,
what we like, id. Truc. 1, 2, 95:multa eveniunt homini quae volt, quae nevolt,
id. Trin. 2, 2, 84; id. Ep. 2, 2, 4:quamquam (litterae tuae) semper aliquid adferunt quod velim,
Cic. Att. 11, 11, 1:quae vellem quaeque sentirem dicendi,
id. Marcell. 1, 1:uti ea quae vellent impetrarent,
Caes. B. G. 1, 31:satis animi ad id quod tam diu vellent,
to carry out what they had desired so long, Liv. 4, 54, 5:sed quod volebant non... expediebant,
their purpose, id. 24, 23, 9. —Idiomatically: quod volo = quod demonstrare volo, what I intend to prove:illud quod volumus expressum est, ut vaticinari furor vera soleat,
Cic. Div. 1, 31, 67:bis sumpsit quod voluit,
he has twice begged the question, id. ib. 2, 52, 107.—With indef. relations:cornucopia ubi inest quidquid volo,
whatever I wish for, Plaut. Ps. 2, 3, 5:Caesar de Bruto solitus est dicere: magni refert hic quid velit, sed quidquid volt, valde volt,
whatever he wills he wills strongly, Cic. Att. 14, 1, 2.—With indef. pronn.(α).Si quid vis, if you want any thing: illo praesente mecum agito si quid voles, [p. 2008] Plaut. Most. 5, 1, 72: Py. Adeat si quid volt. Pa. Si quid vis, adi, mulier, id. Mil. 4, 2, 47:(β).eumque Alexander cum rogaret, si quid vellet, ut diceret,
id. Or. 2, 66, 266; Caes. B. G. 1, 7 fin. —Nisi quid vis, unless you wish to give some order, to make some remark, etc.:(γ).ego eo ad forum nisi quid vis,
Plaut. As. 1, 1, 94:nunc de ratione videamus, nisi quid vis ad haec,
Cic. Tusc. 2, 18, 42.—Numquid vis or ecquid vis? have you any orders to give? a formula used by inferiors before leaving their superiors; cf. Don. ad Ter. Ad. 2, 2, 39:2.visunt, quid agam, ecquid velim,
Plaut. Mil. 3, 1, 113:numquid vis aliud?
Ter. Eun. 1, 2, 111; 1, 2, 106; id. Ad. 2, 2, 39; 3, 3, 78; id. Hec. 2, 2, 30:numquid vellem rogavit,
Cic. Att. 6, 3, 6:frequentia rogantium num quid vellet,
Liv. 6, 34, 7:rogavit num quid in Sardiniam vellet. Te puto saepe habere qui num quid Romam velis quaerant,
Cic. Q. Fr. 2, 2, 1.—With acc. of the person: aliquem velle.(α).To want somebody, i. e. in order to see him, to speak with him (ante-class. and colloq.):(β).Demenaetum volebam,
I wanted, wished to see, Demenoetus, Plaut. As. 2, 3, 12:bona femina et malus masculus volunt te,
id. Cist. 4, 2, 40:solus te solum volo,
id. Capt. 3, 4, 70:quia non est intus quem ego volo,
id. Mil. 4, 6, 40:hae oves volunt vos,
id. Bacch. 5, 2, 24:quis me volt? Perii, pater est,
Ter. And. 5, 3, 1:centuriones trium cohortium me velle postridie,
Cic. Att. 10, 16, 4.—With paucis verbis or paucis, for a few words ( moments):volo te verbis pauculis,
Plaut. Ep. 3, 4, 28:sed paucis verbis te volo, Palaestrio,
id. Mil. 2, 4, 22:Sosia, Adesdum, paucis te volo,
Ter. And. 1, 1, 2.—To love, like somebody, to be fond of somebody (anteclass. and poet.):(γ).hanc volo (= amo),
Plaut. As. 5, 1, 18:sine me amare unum Argyrippum... quem volo,
id. ib. 3, 2, 38:quom quae te volt, eamdem tu vis,
id. Mil. 4, 2, 80:aut quae (vitia) corpori' sunt ejus siquam petis ac vis,
Lucr. 4, 1152:quam volui nota fit arte mea,
Ov. Am. 1, 10, 60: nolo virum, facili redimit qui sanguine famam: hunc volo, laudari qui sine morte potest, I like the one who, etc., Mart. 1, 8, 6.—To wish to have:3.roga, velitne an non uxorem,
whether he wishes to have his wife or not, Ter. Hec. 4, 1, 43:ut sapiens velit gerere rem publicam, atque... uxorem adjungere, et velle ex ea liberos (anacoluth.),
Cic. Fin. 3, 20, 68.—With two accusatives: (narrato) illam te amare et velle uxorem,
that you wish to have her as your wife, Ter. Heaut. 4, 3, 25; cf. id. Phorm. 1, 2, 65.—With two accusatives, of the person and the thing: aliquem aliquid velle, to want something of somebody (cf.: aliquem aliquid rogare; mostly ante-class.;4.not in Cic.): numquid me vis?
Plaut. Cist. 1, 1, 120:face certiorem me quid meus vir me velit,
id. Cas. 2, 6, 1:num quidpiam me vis aliud?
id. Truc. 2, 4, 81:nunc verba in pauca conferam quid te velim,
id. As. 1, 1, 74:narrabit ultro quid sese velis,
id. Ps. 2, 4, 60:quid me voluisti?
id. Mil. 4, 2, 35:numquid aliud me vis?
Ter. Phorm. 1, 2, 101:quin tu uno verbo dic quid est quod me velis,
id. And. 1, 1, 18; Plaut. Capt. 3, 4, 85; id. Cist. 2, 3, 49; id. As. 2, 3, 12; id. Merc. 5, 2, 27; id. Pers. 4, 6, 11; Ter. Heaut. 4, 8, 31; id. Phorm. 2, 4, 18; id. Eun. 2, 3, 47; id. Hec. 3, 4, 15:si quid ille se velit, illum ad se venire oportere,
Caes. B. G. 1, 34:cum mirabundus quidnam (Taurea) sese vellet, resedisset Flaccus, Me quoque, inquit, etc.,
Liv. 26, 15, 11; also, I want to speak with somebody (v. 2. a. a):paucis, Euclio, est quod te volo,
Plaut. Aul. 2, 2, 22:est quod te volo secreto,
id. Bacch. 5, 2, 33.—With acc. of thing and dat. of the person: aliquid alicui velle, to wish something to somebody (= cupio aliquid alicui; v. cupio;a.rare): quamquam vobis volo quae voltis, mulieres,
Plaut. Rud. 4, 4, 1:si ex me illa liberos vellet sibi,
Ter. Hec. 4, 4, 33:praesidium velle se senectuti suae,
id. ib. 1, 2, 44:nihil est mali quod illa non initio filio voluerit, optaverit,
Cic. Clu. 66, 188:rem Romanam huc provectam ut externis quoque gentibus quietem velit,
Tac. A. 12, 11:cui ego omnia meritissimo volo et debeo,
to whom I give and owe my best wishes, Quint. 9, 2, 35.—Esp., in the phrase quid vis (vult) with reflex. dat. of interest, lit. what do you want for yourself?Quid tibi vis = quid vis, the dat. being redundant (rare):b.quid aliud tibi vis?
what else do you want? Ter. Heaut. 2, 3, 90.—With quisque:haud ita vitam agerent ut nunc plerumque videmus Quid sibi quisque velit nescire,
be ignorant as to their own aims and purposes, Lucr. 3, 1058.—What do you mean? what do you drive at? what is your scope, object, drift (rare in post-Aug. writers; Don. ad Ter. Eun. prol. 45, declares it an archaism).(α).In 1 st pers. (rare):(β).nunc quid processerim huc, et quid mihi voluerim dicam,
and what I meant thereby, what was the purpose of my coming, Plaut. As. prol. 6:quid mihi volui? quid mihi nunc prodest bona voluntas?
Sen. Ben. 4, 21, 6.—In 2 d pers.:(γ).quid nunc tibi vis, mulier, memora,
what is the drift of your talk? Plaut. Mil. 4, 2, 60: sed quid nunc tibi vis? what do you want to come at (i.e. by your preamble)? id. Poen. 1, 1, 24: quid tu tibi vis? Ego non tangam meam? what do you mean? i. e. what is your purpose? Ter. Eun. 4, 7, 28:quid tibi vis? quid cum illa rei tibi est?
id. ib. 4, 7, 34:quid est quod sic gestis? quid sibi hic vestitus quaerit? Quid est quod laetus sis? quid tibi vis?
what do you mean by all this? id. ib. 3, 5, 11:quid est, inepta? quid vis tibi? quid rides?
id. ib. 5, 6, 6:quid vis tibi? Quid quaeris?
id. Heaut. 1, 1, 9: Ph. Fabulae! Ch. Quid vis tibi? id. Phorm. 5, 8, 53:roganti ut se in Asiam praefectum duceret, Quid tibi vis, inquit, insane,
Cic. Or. 2, 67, 269; so in 2 d pers. plur.:pro deum fidem, quid vobis vultis?
Liv. 3, 67, 7.—In 3 d pers.:(δ).quid igitur sibi volt pater? cur simulat?
Ter. And. 2, 3, 1:quid hic volt veterator sibi?
id. ib. 2, 6, 26:proinde desinant aliquando me isdem inflare verbis: quid sibi iste vult?... Cur ornat eum a quo desertus est?
Cic. Dom. 11, 29:quid sibi vellet (Caesar)? cur in suas possessiones veniret?
Caes. B. G. 1, 44 med.:conicere in eum oculos, mirantes quid sibi vellet (i. e. by courting the plebeians),
Liv. 3, 35, 5:qui quaererent quid sibi vellent qui armati Aventinum obsedissent,
id. 3, 50, 15:quid sibi voluit providentia quae Aridaeum regno imposuit?
Sen. Ben. 4, 31, 1: volt, non volt dare Galla mihi, nec dicere possum quod volt et non volt, quid sibi Galla velit, Mart: 3, 90, 2.—Transf. of things as subjects, what means, what signifies? quid volt sibi, Syre, haec oratio? Ter. Heaut. 4, 1, 2:5.ut pernoscatis quid sibi Eunuchus velit,
id. Eun. prol. 45:quid ergo illae sibi statuae equestres inauratae volunt?
Cic. Verr. 2, 2, 61, § 150:quid haec sibi horum civium Romanorum dona voluerunt?
id. ib. 2, 3, 80, §186: avaritia senilis quid sibi velit, non intellego,
what is the meaning of the phrase, id. Sen. 18, 66:quid ergo illa sibi vult pars altera orationis qua Romanos a me cultos ait?
Liv. 40, 12, 14:tacitae quid vult sibi noctis imago?
Ov. M. 9, 473.—Bene or male alicui velle, to wish one well or ill, to like or dislike one (ante-class. and poet.): Ph. Bene volt tibi. St. Nequam est illud verbum bene volt, nisi qui bene facit, Plaut. Trin. 2, 4, 37 sq.:6.jam diu ego huic bene et hic mihi volumus,
id. Ps. 1, 3, 4:ut tibi, dum vivam, bene velim plus quam mihi,
id. Cas. 2, 8, 30:egone illi ut non bene vellem?
id. Truc. 2, 4, 90; cf. id. ib. 2, 4, 95; id. Merc. 2, 1, 21; id. Ps. 4, 3, 7; id. Poen. 3, 3, 9:nisi quod tibi bene ex animo volo,
Ter. Heaut. 5, 2, 6:quo tibi male volt maleque faciet,
Plaut. Pers. 5, 2, 44:atque isti etiam parum male volo,
id. Truc. 5, 7; cf. id. As. 5, 1, 13:utinam sic sient qui mihi male volunt,
Ter. Eun. 4, 3, 13:non sibi male vult,
he does not dislike himself, Petr. 38; so, melius or optime alicui velle, to like one better or best:nec est quisquam mihi aeque melius quoi vellem,
Plaut. Capt. 3, 5, 42; id. Merc. 5, 2, 57:illi ego ex omnibus optime volo,
id. Most. 1, 4, 24.—And bene velle = velle: bene volueris in precatione augurali Messalla augur ait, significare volueris, Fest. s. v. bene sponsis, p. 351.—With abl.: alicujus causa velle, to like one for his own sake, i. e. personally, a Ciceronian phrase, probably inst. of omnia alicujus causa velle; lit. to wish every thing (i.e. good) in somebody's behalf.(α).With omnia expressed: etsi mihi videor intellexisse cum tecum de re M. Annaeii locutus sum, te ipsius causa vehementer omnia velle, tamen, etc.... ut non dubitem quin magnus cumulus accedat commenda tionis meae, Cic. Fam. 13, 55, 1:(β).repente coepit dicere, se omnia Verris causa velle,
that he had the most friendly disposition towards Verres, id. Verr. 2, 2, 26, § 64:accedit eo quod Varro magnopere ejus causa vult omnia,
id. Fam. 13, 22, 1.—Without omnia:7.per eos qui nostra causa volunt, valentque apud illum,
Cic. Att. 11, 8, 1:sed et Phameae causa volebam,
id. ib. 13, 49, 1:etsi te ipsius Attici causa velle intellexeram,
id. ib. 16, 16, A, 6:valde enim ejus causa volo,
id. Fam. 16, 17, 2 fin.:illud non perficis quo minus tua causa velim,
id. ib. 3, 7, 6;12, 7, 1: si me velle tua causa putas,
id. ib. 7, 17, 2:regis causa si qui sunt qui velint,
id. ib. 1, 1, 1:credo tua causa velle Lentulum,
id. Q. Fr. 1, 4, 5; id. Div. in Caecil. 6, 21; cf. id. Imp. Pomp. (v. C. 1. b. supra), where the phrase has its literal meaning; cf. also: alicujus causa (omnia) cupere; v. cupio.—With acc. and subjunct. per ecthesin (ante-class.): nunc ego illum meum virum veniat velim (by mixture of constructions: meum virum velim; and:F.meus vir veniat velim),
Plaut. Cas. 3, 2, 29:nunc ego Simonidem mi obviam veniat velim,
id. Ps. 4, 5, 10:nimis hercle ego illum corvum ad me veniat velim,
id. Aul. 4, 6, 4:saltem aliquem velim qui mihi ex his locis viam monstret,
id. Rud. 1, 3, 35:patrem atque matrem viverent vellem tibi,
id. Poen. 5, 2, 106; cf. id. Merc. 2, 1, 30 (v. E. 1. d. supra).Velle used absolutely, variously rendered to will, have a will, wish, consent, assent:II.quod vos, malum... me sic ludificamini? Nolo volo, volo nolo rursum,
I nill I will, I will I nill again, Ter. Phorm. 5, 8, 57: novi ingenium mulierum: Nolunt ubi velis, ubi nolis cupiunt ultro, they will not where you will, etc., id. Eun. 4, 7, 43:quis est cui velle non liceat?
who is not free to wish? Cic. Att. 7, 11. 2:in magnis et voluisse sat est,
Prop. 2, 10 (3, 1), 6:tarde velle nolentis est,
slow ness in consenting betrays the desire to refuse, Sen. Ben. 2, 5, 4:quae (animalia) nullam injuriam nobis faciunt, quia velle non possunt, id. Ira, 2, 26, 4: ejus est nolle qui potest velle,
the power to assent implies the power to dissent, Dig. 50, 17, 3.—So velle substantively:sed ego hoc ipsum velle miserius duco quam in crucem tolli,
that very wishing, Cic. Att. 7, 11, 2: inest enim velle in carendo, the word carere implies the notion of a wish, id. Tusc. 1, 36, 88:velle ac posse in aequo positum erat,
his will and power were balanced, Val. Max. 6, 9, ext. 5:velle tuum nolo, Didyme, nolle volo,
Mart. 5, 83, 2:velle suum cuique est,
each has his own likings, Pers. 5, 53.In partic.A.Redundant, when the will to do is identified with the act itself.1.In imperative sentences.a.In independent sentences introduced by noli velle, where noli has lost the idea of volition:b.nolite, judices, hunc velle maturius exstingui vulnere vestro quam suo fato,
do not resolve, Cic. Cael. 32, 79:nolite igitur id velle quod fieri non potest,
id. Phil. 7, 8, 25: qui timor bonis omnibus injectus sit... nolite a me commoneri velle, do not wish, expect, to be reminded by me, etc., id. Mur. 25, 50: nolite hunc illi acerbum nuntium velle perferri, let it not be your decision that, etc., id. Balb. 28, 64: cujus auspicia pro vobis experti nolite adversus vos velle experiri, do not desire, etc., Liv. 7, 40, 16:noli adversum eos me velle ducere, etc.,
Nep. Att. 4, 2.—Ne velis or ne velit fecisse = ne feceris, or ne facito (v. I. A. 3. a. supra).—So ne velis with pres. inf.:c.neve, revertendi liber, abesse velis (= neve abfueris),
Ov. H. 1, 80.—In affirmative imperative sentences (velim esse = esto;d.rare): tu tantum fida sorori Esse velis (= fida esto or sis),
Ov. M. 2, 745; and in 3 d pers.:di procul a cunctis... Hujus notitiam gentis habere velint (= habeant),
id. P. 1, 7, 8:credere modo qui discet velit (= credat qui discet),
Quint. 8, prooem. 12. —In clauses dependent on verbs of commanding and wishing:2.aut quia significant divam praedicere ut armis Ac virtute velint patriam defendere terram (= ut defendant),
Lucr. 2, 641: precor quaesoque ne ante oculos patris facere et pati omnia infanda velis (= facias et patiaris). Liv. 23, 9, 2:monentes ne experiri vellet imperium cujus vis, etc.,
id. 2, 59, 4; 39, 13, 2:et mea... opto Vulnera qui fecit facta levare velit,
Ov. Tr. 5, 2, 18: nos contra (oravimus) [p. 2009]... ne vertere secum Cuncta pater fatoque urguenti incumbere vellet, Verg. A. 2, 653. —With pass. perf. inf. (v. I. B. 9. b. b):legati Sullam orant ut filii innocentis fortunas conservatas velit (virtually = fortunas conservet),
Cic. Rosc. Am. 9, 25:a te peto ut utilitatem sociorum per te quam maxime defensam et auctam velis (= defendas et augeas),
id. Fam. 13, 9, 3.—So after utinam or ut:utinam illi qui prius eum viderint me apud eum velint adjutum tantum quantum ego vellem si quid possem (= utinam illi me adjuvent quantum ego adjuvarem, etc.),
id. Att. 11, 7, 7:cautius ut saevo velles te credere Marti (= utinam te credidisses),
Verg. A. 11, 153:edictum praemittit ad quam diem magistratus... sibi esse praesto Cordubae vellet (= sibi praesto essent),
Caes. B. C. 1, 19 (cf. also I. B. 9. b. b, and I. B. 2. fin. supra).—In conditional clauses, si facere velim = si faciam, often rendered by the potential or future auxiliaries would or will:3.non tu scis, Bacchae bacchanti si velis advorsarier, ex insana insaniorem facies? (= si advorseris),
Plaut. Am. 2, 2, 80:si meum Imperium exsequi voluisset, interemptam oportuit (= si executus esset),
Ter. Heaut. 4, 1, 22:si id confiteri velim, tamen istum condemnetis necesse est (= si id confitear),
if I would acknowledge, Cic. Verr. 2, 2, 18, § 45:si quis velit ita dicere... nihil dicat (= si quis dicat),
id. Fat. 14, 32:dies deficiat si velim numerare, etc.,
id. N. D. 3, 32, 81;so,
id. Tusc. 5, 35, 102; id. Verr. 2, 2, 21, § 52:qua in sententia si constare voluissent, suam auctoritatem... recuperassent,
id. Fam. 1, 9, 14; id. Verr. 2, 1, 11, § 31; id. Lael. 20, 75:conicere potestis, si recordari volueritis quanta, etc.,
if you will remember, id. Verr. 2, 4, 58, § 129; so id. Or. 1, 44, 197; id. Brut. 1, 2, 5:quod si audire voletis externa, maximas res publicas ab adulescentibus labefactatas reperietis,
id. Sen. 6, 20; so id. Or. 1, 60, 256; 2, 23, 95:ejus me compotem voti vos facere potestis, si meminisse vultis, non vos in Samnio, etc.,
Liv. 7, 40, 5; 23, 13, 6; 23, 15, 4: cum olera Diogeni lavanti Aristippus dixisset: si Dionysium adulare velles, ista non esses;Imo, inquit, si tu ista esse velles, non adulares Dionysium,
Val. Max. 4, 3, ext. 4:ut si his (legibus) perpetuo uti voluissent, sempiternum habituri fuerint imperium,
id. 5, 3, ext. 3:quid enim si mirari velit, non in silvestribus dumis poma pendere,
Sen. Ira, 2, 10, 6; cf. Curt. 5, 1, 1; 3, 5, 6; Ov. H. 17 (18), 43.—With perf. inf. pass.:nisi ea (opera) certi auctores monumentis suis testata esse voluissent,
Val. Max. 3, 2, 24.—In declarative sentences.a.Volo in 1 st pers. with perf. pass. inf. or part. (volo oratum esse or oratum = oro; v. I. B. 9. b. a and b):b.vos omnes opere magno esse oratos volo benigne ut operam detis, etc.,
Plaut. Cas. prol. 21:justam rem et facilem esse oratam a vobis volo,
id. Am. prol. 33:illud tamen te esse admonitum volo, etc.,
Cic. Cael. 3, 8:sed etiam est paucis vos quod monitos voluerim,
Plaut. Capt. prol. 53:illud te, Tulli, monitum velim etc.,
Liv. 1, 23, 8:quamobrem omnes eos oratos volo Ne, etc.,
Ter. Heaut. prol. 26; so, factum volo = faciam: serva tibi sodalem, et mihi filium. Mne. Factum volo, I will, Plaut. Bacch. 3, 3, 91: pariter nunc opera me adjuves ac, etc. Nau. Factum volo, Ter. Phorm. 5, 3, 4; so Plaut. Pers. 2, 5, 10.—In 3 d pers.:esse salutatum vult te mea littera primum,
Ov. P. 2, 7, 1.—With pres. inf.:c.propterea te vocari ad cenam volo (= voco te),
Plaut. Capt. 1, 2, 72:sed nunc rogare hoc ego vicissim te volo: quid fuit, etc. (= nunc te rogo),
id. Trin. 1, 2, 136.—With perf. act. inf.:d.pace tua dixisse velim (= pace tua dixerim),
Ov. P. 3, 1, 9.—In other connections, when the will or purpose is made more prominent than the action:B.eorum alter, qui Antiochus vocatur, iter per Siciliam facere voluit (= fecit),
Cic. Verr. 2, 4, 27, § 61:si suscipere eam (religionem) nolletis, tamen in eo qui violasset sancire vos velle oporteret (= sancire vos oporteret),
id. ib. 2, 4, 51, §114: ut insequentibus diebus nemo eorum forum aut publicum adspicere vellet (= adspiceret),
Liv. 9, 7, 11:talentis mille percussorem in me emere voluisti (= emisti),
Curt. 3, 5, 6: quin etiam senatus gratias ei agentem quod redire voluisset ante portas eduxit (= quod redisset), Val. Max. 3, 4, 4:utri prius gratulemur, qui hoc dicere voluit, an cui audire contigit? (= qui hoc dixit),
id. 4, 7, ext. 2:sic tua non paucae carpere facta volent (= carpent),
Ov. P. 3, 1, 64.Velim, as potential subjunctive (mostly in 1 st pers. sing., as subjunctive of modest statement), = volo, I wish, I should like.1.With verb in the second person.a.With pres. subj., so most frequently in Cic.(α).As a modest imperative of the dependent verb: velim facias = fac, I wish you would do it, please do it:(β).ego quae in rem tuam sint, ea velim facias,
Ter. Phorm. 2, 4, 9:eas (litteras) in eundem fasciculum velim addas,
Cic. Att. 12, 53:eum salvere jubeas velim,
id. ib. 7, 7, 7:velim me facias certiorem, etc.,
id. ib. 1, 19, 9:tu velim saepe ad nos scribas,
id. ib. 1, 12, 4:velim mihi ignoscas,
id. Fam. 13, 75, 1:tu velim animum a me parumper avertas,
id. Lael. 1, 5; cf. id. Att. 1, 11, 3; 7, 3, 11; 8, 12, 5; id. Fam. 15, 3, 2 et saep.:haec pro causa mea dicta accipiatis velim,
Liv. 42, 34, 13: velim, inquit, hoc mihi probes, Aug. ap. Suet. Aug. 51:Musa velim memores, etc.,
Hor. S. 1, 5, 53.—Expressing a wish without a command (v. vellem):b.vera dicas velim,
I wish you told the truth, Plaut. Cas. 2, 3, 18:quam velim Bruto persuadeas ut Asturae sit,
Cic. Att. 14, 15, 4:ipse velim poenas experiare meas,
Ov. Tr. 3, 11, 74;so in asseverations: ita velim me promerentem ames, dum vivas, mi pater, ut... id mihi vehementer dolet,
Ter. Ad. 4, 5, 47.—With infinitive clause.(α).With the force of a modest imperative:(β).sed qui istuc credam ita esse, mihi dici velim (i. e. a te),
Ter. Phorm. 5, 6, 15:extremum illud est quod mihi abs te responderi velim,
Cic. Vat. 17, 41 (may be a dependent subjunctive):itaque vos ego, milites, non eo solum animo.... pugnare velim, etc.,
Liv. 21, 41, 10.—As a mere wish:c.velim te arbitrari, frater, etc.,
Plaut. Aul. 2, 1, 1:primum te arbitrari id quod res est velim,
Ter. Eun. 5, 5, 9.—With perf. act.:hanc te quoque ad ceteras tuas eximias virtutes, Masinissa, adjecisse velim,
Liv. 30, 14, 6.—With perf. pass., Liv. 1, 23, 8 (v. II. A. 3. a. supra).—With ut (rare):d.de tuis velim ut eo sis animo, quo debes esse,
Cic. Fam. 4, 14, 4. —With ne (rare), Plaut. Rud. 4, 4, 23 (v. I. C. 2. supra).—2.With dependent verb in the third person, expressing a wish.a.With pres. subj.:b.ita se defatigent velim Ut, etc.,
Ter. Ad. 4, 1, 3:de Cicerone quae mihi scribis, jucunda mihi sunt: velim sint prospera,
Cic. Att. 14, 11, 2:velim seu Himilco, seu Mago respondeat,
Liv. 23, 12, 15:sint haec vera velim,
Verg. Cir. 306:nulla me velim syllaba effugiat,
Quint. 11, 2, 45.—With final clause:tu velim mihi ad urbem praesto sis, ut tuis consiliis utar,
Cic. Att. 9, 16, 3; cf. id. ib. 11, 11, 2 (v. I. C. 2. supra).—With ellips. of pres. subj.:velim mehercule Asturae Brutus (i. e. sit),
Cic. Att. 14, 11, 1.—With perf. subj. (a wish referring to the past):c.nimis velim improbissumo homini malas edentaverint,
Plaut. Rud. 3, 2, 48.—With inf.-clause:3.ne ego nunc mihi modium mille esse argenti velim!
Plaut. Stich. 4, 2, 9: di me perdant! Me. Quodcunque optes, velim tibi contingere, id. Cist. 2, 1, 30:velim eum tibi placere quam maxime,
Cic. Brut. 71, 249: idque primum ita esse velim;deinde etiam, si non sit, mihi persuaderi tamen velim,
id. Tusc. 1, 11, 24:quod faxitis, deos velim fortunare,
Liv. 6, 41, 12.—With perf. pass. inf. (v. I. B. 9. b. b, supra):edepol te hodie lapide percussum velim,
Plaut. Stich. 4, 2, 33:moribus praefectum mulierum hunc factum velim,
id. Aul. 3, 5, 30.—With inf.-clause understood:nimium plus quam velim nostrorum ingenia sunt mobilia,
Liv. 2, 37, 4.—With verb in the first person.a.With inf. pres. (so most freq.):b.atque hoc velim probare omnibus, etc.,
Cic. Prov. Cons. 20, 47:velim scire ecquid de te recordere,
id. Tusc. 1, 6, 13:quare te, ut polliceris, videre plane velim,
id. Att. 11, 9, 3:nec vero velim... a calce ad carceres revocari,
id. Sen. 23, 83:sed multitudo ea quid animorum... habeat scire velim,
Liv. 23, 12, 7:interrogare tamen velim, an Isocrates Attice dixerit,
Quint. 12, 10, 22.—With perf. inf. act., Ov. P. 3, 1, 9 (v. II. A. 3. c.).—With acc. and inf.:c.quod velis, modo id velim me scire,
Plaut. Cas. 2, 4, 8.—So with perf. pass. inf.:ego praeterquam quod nihil haustum ex vano velim, Fabium... potissimum auctorem habui,
Liv. 22, 7, 4.—With subj. pres.:4.eo velim tam facili uti possim et tam bono in me quam Curione,
Cic. Att. 10, 8, 10 B. and K. ex conj. Mull. (Lachm., Hoffm. posse; al. possem).—Velim in the principal sentence of conditional clauses, I would, I should be willing:5.aetatem velim servire, Libanum ut (= si) conveniam modo,
Plaut. As. 2, 2, 8:velim, si fieri possit,
id. Truc. 2, 4, 12:si quid tibi compendi facere possim, factum edepol velim (redundant),
id. ib. 2, 4, 26:si possim, velim,
id. Stich. 4, 2, 9:nec velim (imitari orationes Thucydidis) si possim,
Cic. Brut. 83, 287:si liceat, nulli cognitus esse velim,
Ov. Tr. 5, 12, 42.—The other persons of velim in potential use (rare).a.Velis.(α).Imperatively = cupito:(β).quoniam non potest fieri quod vis, Id velis quod possit,
Ter. And. 2, 1, 6:atque aliquos tamen esse velis tibi, alumna, penates,
Verg. Cir. 331.—Declaratively with indef. subj.: quom inopia'st, cupias; quando ejus copia'st, tum non velis, then you (i.e. people, they) do not want it, Plaut. Trin. 3, 2, 45.—(γ).Redundant, as a form of the imperative of the dependent verb, Ov. Am. 1, 4, 38 (v. I. A. 3. a. b); id. H. 1, 80 (v. II. A. 1. b.); id. M. 2, 746 (v. II. A. 1. c.).—b.Velit.(α).Modestly for vult:(β).te super aetherias licentius auras Haud pater ille velit, etc.,
Verg. A. 7, 558: nemo enim minui velit id in quo maximus fuit, would like that to be diminished in which, etc., Quint. 12, 11, 6; cf. Verg. A. 2, 104, and Ov. H. 9, 7 (v. I. E. 1. c. supra).— So, poet., instead of vellet with perf. inf.:ut fiat, quid non illa dedisse velit?
Ov. Am. 2, 17, 30.—= imperative of third person:c.arma velit, poscatque simul rapiatque juventus,
Verg. A. 7, 340.—Redundantly, giving to the dependent verb the force of an imperative, Quint. 8, prooem. 12 (v. II. A. 1. c. supra; v. also I. A. 3. a. supra).—Velimus.(α).In the optative sense of velim:(β). d.sed scire velimus quod tibi nomen siet,
Plaut. Pers. 4, 6, 18.—Velitis = velim velitis (i. e. jubeatis, jubete):e.novos consules ita cum Samnite gerere bellum velitis ut omnia ante nos bella gesta sunt,
Liv. 9, 8, 10.—So especially in velitis jubeatis, a formula in submitting a law to the votes of the people in the comitia centuriata or tributa, let it be resolved and ordered by you:rogatus in haec verba populus: velitis jubeatisne haec sic fieri, si respublica populi Romani Quiritium, etc.,
Liv. 22, 10, 2:velitis jubeatis, Quirites... uti de ea re Ser. Sulpicius praetor urbanus ad senatum referat, etc.,
id. 38, 54, 3.—And parodied by Cic.:velitis jubeatis ut quod Cicero versum fecerit,
Cic. Pis. 29, 72.—So in oblique discourse, vellent juberent:rogationem promulgavit, vellent juberent Philippo... bellum indici,
Liv. 31, 6, 1:vellent juberentne se regnare,
id. 1, 46, 1; cf.in the resolution of the people: plebis sic jussit: quod senatus... censeat, id volumus jubemusque,
id. 26, 33, 14.—Velint, optative and redundant, Cic. Att. 11, 7, 7 (v. II. A. 1. d.); Ov. P. 1, 7, 8 (v. II. A. 1. c.).C.Vellem, as potential subjunctive, I wish, should like, should have liked, representing the wish as contrary to fact, while velim refers to a wish which may be realized:1.de Menedemo vellem verum fuisset, de regina velim verum sit,
Cic. Att. 15, 4, 4. It is not used with imperative force; cf.:quod scribis, putare te... vellem scriberes, cur ita putares... tu tamen velim scribas,
Cic. Att. 11, 24, 5.—Often quam vellem, how I wish, i. e. I wish very much; and in the same sense: nimium vellem, v. infra.With verb in first person.a.With inf. pres., I wish, would like, referring to present or future actions:b.videre equidem vos vellem, cum huic aurum darem,
Plaut. Poen. 3, 3, 68:vellem equidem idem posse gloriari quod Cyrus,
Cic. Sen. 10, 32:vellem equidem vobis placere, Quirites, sed, etc.,
Liv. 3, 68, 9:quam fieri vellem meus libellus!
Mart. 8, 72, 9.—With cuperem and optarem:nunc ego Triptolemi cuperem conscendere currus... Nunc ego Medeae vellem frenare dracones... Nunc ego jactandas optarem sumere pennas, etc.,
Ov. Tr. 3, 8, 1 sqq.— [p. 2010] Rarely, I should have liked:tum equidem istuc os tuum inpudens videre nimium vellem!
Ter. Eun. 3, 5, 49.—And in conditional sense:maerorem minui: dolorem nec potui, nec, si possem, vellem (i. e. minuere),
Cic. Att. 12, 28, 2:certe ego, si sineres, titulum tibi reddere vellem,
Ov. Tr. 4, 5, 13:sic nec amari quidem vellem (i. e. if I were in his place),
Sen. Ira, 1, 20, 4.—With perf. inf., I wish I had:c.abiit, vah! Rogasse vellem,
I wish I had asked him, Ter. Heaut. 5, 2, 25:maxime vellem semper tecum fuisse,
Cic. Att. 8, 11, D, 5:quam vellem petisse ab eo quod audio Philippum impetrasse,
id. ib. 10, 4, 10:non equidem vellem, quoniam nocitura fuerunt, Pieridum sacris imposuisse manum,
Ov. Tr. 4, 1, 27:ante equidem summa de re statuisse, Latini, Et vellem, et fuerat melius,
Verg. A. 11, 303. —With inf.-clause, the predicate being a perf. part. (v. I. B. 9. b. b, supra):d.virum me natam vellem,
would I had been born a man! Ter. Phorm. 5, 3, 9.—With subj. imperf. (rare):2.quam vellem, Panaetium nostrum nobiscum haberemus,
Cic. Rep. 1, 10, 15.—The subject of the dependent verb in the second person.a.With subj. imperf. (the regular construction):b.hodie igitur me videbit, ac vellem tum tu adesses,
I wish you could be present, Cic. Att. 13, 7, 2:quam vellem de his etiam oratoribus tibi dicere luberet,
I wish you would please, id. Brut. 71, 248.—With subj. pluperf., I wish you had:c.vellem Idibus Martiis me ad cenam invitasses,
Cic. Fam. 12, 4, 1:quam vellem te ad Stoicos inclinavisses,
id. Fin. 3, 3, 10:vellem suscepisses juvenem regendum,
id. Att. 10, 6, 2:quam vellem Bruto studium tuum navare potuisses,
id. ib. 15, 4, 5.—With ne and pluperf. subj.:d.tu vellem ne veritus esses ne parum libenter legerem tuas litteras,
Cic. Fam. 7, 33, 2.—With ellipsis of verb: vera cantas, vana vellem (i. e. cantares). Plaut. Most. 3, 4, 41.—3.With verb in third person.a.With imperf. subj. (the regular construction):b.patrem atque matrem viverent vellem tibi (per ecthesin, v. I. E. b.),
Plaut. Poen. 5, 2, 106:vellem adesset Antonius, modo sine advocatis,
Cic. Phil. 1, 7, 16:vellem nobis hoc idem vere dicere liceret,
id. Off. 3, 1, 1:vellem adesse posset Panaetius,
id. Tusc. 1, 33, 81:vellem hoc esset laborare,
id. Or. 2, 71, 287.—With pluperf. subj.:c.vellem aliqui ex vobis robustioribus hunc male dicendi locum suscepissent,
Cic. Cael. 3, 7:vellem dictum esset ab eodem etiam de Dione,
id. ib. 10, 23; so id. ib. 31, 74; id. Brut. 44, 163:quam vellem Dareus aliquid ex hac indole hausisset!
Curt. 3, 32 (12), 26.—With inf.-clause.(α).With inf. pres., I wish he were:(β).quam non abesse ab hujus judicio L. Vulsionem vellem!
Cic. Clu. 70, 198:nunc mihi... Vellem, Maeonide, pectus inesse tuum,
Ov. F. 2, 120.—With perf. inf. or part., I wish he had, had been:d.quam vellem Menedemum invitatum!
Ter. Heaut. 1, 2, 11:epistulas, quas quidem vellem mihi numquam redditas,
Cic. Att. 11, 22, 1.—With ellipsis of predicate: illud quoque vellem antea (i. e. factum, or factum esse),
Cic. Att. 11, 23, 3.—With ut, Cic. Sull. 1, 1; id. Fam. 7, 33, 2 (v. I. C. 1. a. supra).—4.With acc. of a neuter pronoun or of a noun:5.aliquando sentiam us nihil nobis nisi, id quod minime vellem, spiritum reliquum esse,
Cic. Att. 9, 19, 2: tris eos libros maxime nunc vellem: apti essent ad id quod cogito, I would like to have (cf. I. E. 1. a.), id. ib. 13, 22, 2.—In the other persons of vellem (mostly poet.).a.Velles.(α).In optative sentences redundant, Verg. A. 11, 153 (v. II. A. 1. d.).—(β).Of an indefinite subject:b.velles eum (Senecam) suo ingenio dixisse, alieno judicio,
Quint. 10, 1, 130.—Vellet.(α).In the potential sense of vellem: vellet abesse quidem;(β).sed adest. Velletque videre, Non etiam sentire canum fera facta suorum,
Ov. M. 3, 247.—Conditionally:c.quis vellet tanti nuntius esse mali (i. e. if in this situation)?
Ov. H. 12, 146.—Vellent.(α).In the potential sense of vellem:(β).quam vellent aethere in alto Nunc of pauperiem et duros perferre labores!
Verg. A. 6, 436.—Conditionally: nec superi vellent hoc licuisse sibi, would wish, i. e. if in this situation, Mart. 4, 44, 8.D.Volam and voluero.1.In gen.: respiciendus erit sermo stipulationis, utrumne talis sit: quem voluero, an quem volam. Nam si talis fuerit quem voluero, cum semel elegerit, mutare voluntatem non poterit;2.si vero... quem volam, donec judicium dictet, mutandi potestatem habebit,
Dig. 45, 1, 112.—Volam in principal sentences.(α).= Engl. future, I shall wish, etc.:(β).et commeminisse hoc ego volam te,
I shall require you to recollect this, Plaut. Curc. 4, 2, 7: cum omnia habueris, tunc habere et sapientiam voles? will you also wish to have wisdom when? etc., Sen. Ep. 17, 8.—Denoting present probability: et scilicet jam me hoc voles patrem exorare, ut, etc., you doubtless wish me, etc., Ter. Heaut. 4, 3, 27.—3.In clauses dependent on predicates implying a future, generally rendered by an English present:E.quid si sors aliter quam voles evenerit?
otherwise than as you wish, Plaut. Cas. 2, 5, 35:tum te, si voles, cum patriae quod debes solveris, satis diu vixisse dicito,
then if you choose, if you will, Cic. Marcell. 9, 27:decedes cum voles,
id. Att. 6, 3, 2:qui magis effugies eos qui volent fingere?
those who are bent upon inventing, who will invent, falsehoods, id. ib. 8, 2, 2; cf. id. ib. 1, 1, 4; id. Verr. 2, 4, 25, § 55; id. Prov. Cons. 9, 24:quod voles gratum esse, rarum effice,
Sen. Ben. 1, 14, 1; cf. id. Brev. Vit. 7, 9: si di volent, the gods permitting, August. ap. Suet. Calig. 8:invenies, vere si reperire voles,
Ov. P. 3, 1, 34; cf. Hor. Ep. 1, 16, 78; Tib. 1, 4, 45.—So, voluero:quem (locum) si qui vitare voluerit, sex milium circuitu in oppidum pervenit,
who wishes to avoid this spot, Caes. B. C. 2, 24.Si vis, parenthetically.1.If you please (cf. sis, supra init.):2.paulum opperirier, Si vis,
Ter. Eun. 5, 2, 52:audi, si vis, nunc jam,
id. Ad. 2, 1, 30:dic, si vis, de quo disputari velis,
Cic. Tusc. 2, 5, 13.—If you wish, choose, insist upon it:F.hanc quoque jucunditatem, si vis, transfer in animum,
Cic. Fin. 2, 4, 14:addam, si vis, animi, etc.,
id. ib. 2, 27, 89:concedam hoc ipsum, si vis, etc.,
id. Div. 2, 15, 34.Quam, with any person of the pres. indic. or subj., or imperf. subj. or future, = quamvis, in a concessive sense, virtually, however, however much.1.3 d pers. sing.:2.quod illa, quam velit sit potens, numquam impetravisset (= quamvis sit potens),
however powerful she may be, Cic. Cael. 26, 63:C. Gracchus dixit, sibi in somnis Ti. fratrem visum esse dicere, quam vellet cunctaretur, tamen eodem sibi leto... esse pereundum,
id. Div. 1, 26, 56:quam volet jocetur,
id. N. D. 2, 17, 46.—1 st pers. plur.:3.quam volumus licet ipsi nos amemus, tamen, etc.,
Cic. Har. Resp. 9, 19.—2 d pers. plur.: exspectate facinus quam vultis improbum, vincam tamen, etc., expect a crime, however wicked ( ever so wicked), etc., Cic. Verr. 2, 5, 5, § 11;4.but: hac actione quam voletis multi dicent,
as many as you choose, id. ib. 2, 2, 42, § 102.—3 d pers. plur.:G.quam volent illi cedant, tamen a re publica revocabuntur,
Cic. Phil. 2, 44, 113:quam volent in conviviis faceti, dicaces, etc., sint, alia fori vis est, alia triclinii,
id. Cael. 28, 67;but: et ceteri quam volent magnas pecunias capere possint,
as much money as they choose, id. Verr. 2, 2, 58, § 142.Volo = malo, to prefer, with a comparative clause (rare):H.quodsi in ceteris quoque studiis a multis eligere homines commodissimum quodque, quam sese uni alicui certo vellent addicere, = si se eligere mallent quam se uni addicere,
Cic. Inv. 2, 2, 5:malae rei quam nullius duces esse volunt,
Liv. 3, 68, 11:famaene credi velis quanta urbs a te capta sit, quam posteris quoque eam spectando esse?
id. 25, 29, 6.With magis and maxime.1.Magis velle: ut tu illam salvam magis velles quam ego, you wish more than I, etc., Ter. Hec. 2, 2, 17.—2.With maxime, to wish above all, more than any thing or any one else, to be most agreeable to one, to like best, to prefer (among more than two alternatives):K.quia id maxime volo ut illi istoc confugiant,
wish above all, Plaut. Most. 5, 1, 49; so id. Trin. 3, 2, 38:maxime vellem, judices, ut P. Sulla, etc.,
Cic. Sull. 1, 1:caritate nos capiunt reges, consilio optimates, libertate populi, ut in comparando difficile ad eligendum sit, quid maxime velis,
which you prefer, like best, id. Rep. 1, 35, 55; so, quemadmodum ego maxime vellem, id. Att. 13, 1, 1:tris eos libros maxime nunc vellem,
above all others, id. ib. 13, 32, 2:alia excusanti juveni, alia recipienti futura, ita ut maxime vellet senatus responderi placuit,
as it was most agreeable to him, Liv. 39, 47:si di tibi permisissent quo modo maxime velles experiri animum meum,
in the manner most convenient to yourself, Curt. 3, 6, 12.In disjunctive co - ordination.1.With sive... sive:2.tu nunc, sive ego volo, seu nolo, sola me ut vivam facis,
whether I choose or not, Plaut. Cist. 3, 14:itaque Campanos sive velint, sive nolint, quieturos,
Liv. 8, 2, 13.—Without connectives.a.Vis tu... vis:b.congredi cum hoste liceat... vis tu mari, vis terra, vis acie, vis urbibus expugnandis experiri virtutem?
Liv. 25, 6, 22.—Velim nolim.(α).Interrogatively, = utrum velim nec ne:(β).velit nolit scire, difficile est,
it is difficult to know whether he intends it or not, Cic. Q. Fr. 3, 8, 4.—= seu velim seu nolim:A.ut mihi, velim nolim, sit certa quaedam tuenda sententia,
whether I will or not, Cic. N. D. 1, 7, 17:velim nolim, in cognomine Scipionum haeream necesse est,
Val. Max. 3, 7, 3:mors interim adest, cui velis nolis vacandum est,
Sen. Brev. Vit. 8, 5:hunc ita fundatum necesse est, velit nolit, sequatur hilaritas continua,
id. Vit. Beat. 4, 4:velint nolint, respondendum est... beate vivere bonum non esse,
id. Ep. 117, 4:praeterea futuri principes, velint nolint, sciant, etc.,
Plin. Pan. 20 fin. Part. and P. a.: vŏlens, entis.As a part. proper, retaining the meaning and construction of velle, with the force of a relative or adverbial clause.1.Agreeing with some member of the sentence ( poet. and in post-class. prose;2.rare): neque illum... multa volentem Dicere praeterea vidit (= qui multa voluit dicere),
Verg. G. 4, 501; id. A. 2, 790:nec me vis ulla volentem Avertet (i. e. si adhaerere foederi volo),
id. ib. 12, 203: decemviri, minuere volentes hujuscemodi violentiam... putaverunt, etc., intending ( who intended) to diminish such a violence, etc., Gell. 20, 1, 34:Milo, experiri etiamtunc volens, an ullae sibi reliquae vires adessent... rescindere quercum conatus est,
id. 15, 16, 3:scio quosdam testatores, efficere volentes ne servi sui umquam ad libertatem venirent, etc., hactenus scribere solitos,
Dig. 40, 4, 61:si te volentem ad prohibendum venire, deterruerit aliquis, etc.,
ib. 43, 24, 1, § 10.—Abl. absol. (not ante-Aug.):B. 1.ne cujus militis scripti nomen nisi ipso volente deleretur,
except with his consent, Liv. 7, 41, 4; so,Teum ex medio cursu classem repente avertit, aut volentibus iis usurus commeatu parato hostibus, aut ipsos pro hostibus habiturus,
with their consent, id. 37, 27, 3:ponuntque ferocia Poeni Corda, volente deo,
since the god willed it, Verg. A. 1, 303: Thrasippo supplicium a se voluntaria morte exigere volente, while he was about to inflict punishment on himself, etc., Val. Max. 5, 1, ext. 2: scire volentibus immortalibus dis an Romana virtus imperium orbis mereretur, it being the will of the gods to know, etc., Flor. 1, 13, 3 (1, 7, 3): qui sciente aut volente eo ad quem res pertinet, possessionem nanciscitur, with the knowledge and consent of the person who, etc., Dig. 41, 2, 6. —Attributively.a.In the phrase cum dis volentibus, lit. with the willing or favoring gods, i. e. with the will, permission, or favor of the gods: dono ducite doque volentibu' cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 208 Vahl.):b.sequere hac, mea gnata, me cum dis volentibus,
Plaut. Pers. 3, 1, 4:cum dis volentibus quodque bene eveniat mando tibi Mani uti illaec suovetaurilia, etc.,
Cato, R. R. 141 (142).— And without cum, abl. absol.:virtute ac dis volentibus magni estis et opulenti,
Sall. J. 14, 19.—Volenti animo.(α).= cupide, eagerly:(β).Romae plebes litteris quae de Metello ac Mario missae erant, volenti animo de ambobus acceperant,
Sall. J. 73, 3. —On purpose, intentionally:2.consilio hanc omnes animisque volentibus urbem Adferimur,
Verg. A. 7, 216.—Predicatively.a.Agreeing with the subject-nom. or subject - acc.(α).Voluntarily, willingly, [p. 2011] gladly (class.):(β).(hi) divini generis appellentur... vobisque jure et lege volentes pareant,
Cic. Univ. 11 fin.:quas victi ab hostibus poenas metuerant, eas ipsi volentes pendere,
Sall. J. 76, 6:quia volentes in amicitiam non veniebant,
Liv. 21, 39, 4:si volentes ac non coacti mansissent in amicitia,
id. 24, 37, 7:quocunque loco seu volens seu invitus constitisti,
id. 7, 40, 13:itaque se numquam volentem parte qua posset rerum consilio gerendarum cessurum,
id. 22, 27, 9:(virtus), quidquid evenerit, feret, non patiens tantum, sed etiam volens,
Sen. Vit. Beat. 15, 5:non est referre gratiam quod volens acceperis nolenti reddere,
id. Ben. 4, 40, 4:volens vos Turnus adoro,
Verg. A. 10, 677; 3, 457; 6, 146;12, 833: date vina volentes,
id. ib. 8, 275: ipsa autem macie tenuant armenta volentes ( on purpose), id. G. 3, 129.—And referring to subjects denoting things: quos rami fructus, quos ipsa volentia rura Sponte tulere sua, carpsit ( spontaneously and willingly), Verg. G. 2, 500.—Favorably; with propitius, favorably and kindly, referring to the gods:b.precantes Jovem ut volens propitius praebeat sacra arma pro patria,
Liv. 24, 21, 10:precantibus ut volens propitiaque urbem Romanam iniret,
id. 29, 14, 13:in ea arce (Victoriam) sacratam, volentem propitiamque, firmam ac stabilem fore populo Romano,
id. 22, 37, 12; 1, 16, 3; 7, 26, 3; 24, 38, 8; Inscr. Orell. 2489 sq.—Parodied by Plautus:agite, bibite, festivae fores! fite mihi volentes propitiae,
Plaut. Curc. 1, 1, 89.— Abl. absol.:omnia diis propitiis volentibusque ea faciemus,
with the favor and help of the gods, Liv. 39, 16, 11 Weissenb. ad loc.:si (Jovem) invocem ut dexter ac volens assit,
Quint. 4, prooem. 5.—Agreeing with other terms of the sentence (rare): volenti consuli causa in Pamphyliam devertendi oblata est, a welcome cause was offered to the consul, etc., Liv. 38, 15, 3:c.quod nobis volentibus facile continget,
if we wish, Quint. 6, 2, 30:is Ariobarzanem volentibus Armeniis praefecit,
to their satisfaction, Tac. A. 2, 4:gemis... hominem, Urse, tuum, cui dulce volenti servitium... erat,
to whom his servitude was sweet, since he liked it, Stat. S. 2, 6, 15:me mea virtus, etc., fatis egere volentem,
Verg. A. 8, 133:saepe ille volentem castigabat erum,
administered kindly received rebukes, Stat. S. 2, 6, 50.—In the phrase aliquid mihi volenti est or putatur, etc., something is welcome, acceptable to me, pleases me (= volens habeo or accipio aliquid; cf. the Gr. Humin tauta boulomenois estin, and, mihi aliquid cupienti est; v. cupio;3.rare but class.): uti militibus exaequatus cum imperatore labos volentibus esset,
that the equalization of labor was acceptable to the soldier, Sall. J. 100, 4:quia neque plebei militia volenti putabatur,
id. ib. 84, 3 Dietsch:grande periculum maritumis civitatibus esse, et quibusdam volentibus novas res fore,
that to some a change of the government would be welcome, Liv. 21, 50, 10:quibus bellum volentibus erat, probare exemplum,
Tac. Agr. 18.— Impers. with subject - inf.: ceterisque remanere et in verba Vespasiani adigi volentibus fuit, to the rest it was acceptable to remain, etc., Tac. H. 3, 43.—With subject-inf. understood:si volentibus vobis erit, in medium profero quae... legisse memini,
Macr. S. 7, 13, 11:si volentibus vobis erit, diem fabulis et epulis exigamus,
id. ib. 1, 7; 2, 3 fin.; 6, 6 init. —As subst. (mostly post-Aug.).a.vŏlens, entis, m., = is qui vult, in the different meanings, and often with the construction of the verb.(α).One who wishes:(β).nunc cis Hiberum castra Romana esse, arcem tutam perfugiumque novas volentibus res,
Liv. 22, 22, 11:consulere se volentibus vacuas aures accommodavit,
Val. Max. 5, 8, 3:quid opus libertate si volentibus luxu perire non licet,
id. 2, 9, 5:discere meliora volentibus promptum est,
i. e. it depends on our own will to learn better things, Quint. 11, 11, 12:nec sum in hoc sollicitus, dum res ipsa volentibus discere appareat,
to the students, id. 8, 4, 15:mori volentibus vis adhibita vivendi,
Suet. Tib. 61.—One who intends, is about:(γ).juris ignorantia non prodest acquirere volentibus,
i. e. in the acquisition of property, Dig. 22, 6, 7:si quis volentem incipere uti frui prohibuit,
one who is about to enter upon a usufruct, ib. 43, 16, 3, § 14. —One who is willing:(δ).non refert quid sit quod datur, nisi a volente volenti datur,
unless it is both willingly given and received, Sen. Ben. 2, 18, 8:ducunt volentem fata, nolentem trahunt,
those willing to follow, id. Ep. 107, 11.—One who consents:(ε).tutiusque rati volentibus quam coactis imperitare,
to rule men with their consent, Sall. J. 102, 6:quippe rempublicam si a volentibus nequeat ab invitis jus expetituram,
peaceably if they could, forcibly if they must, Liv. 3, 40, 4:si quis aliam rem pro alia volenti solverit,
if one pays with the consent of the receiver, Dig. 46, 3, 46:nulla injuria est quae in volentem fiat,
ib. 47, 10, 1, § 5.—One who does a thing voluntarily:(ζ).pecuniam etiam a volentibus acceperant,
the contributions of money were voluntary, Vell. 2, 62, 3:parce, puer, stimulis... (solis equi) Sponte sua properant. Labor est inhibere volentis (i. e. properare),
Ov. M. 2, 128.—Volens = bene volens: munificus nemo habebatur nisi pariter volens, unless he was just as kindly disposed, sc. as he was liberal, Sall. J. 103, 6.—Often referring to a previously mentioned noun:b.hunc cape consiliis socium et conjunge volentem,
and unite with him, since he wishes it, Verg. A. 5, 712; so may be taken Ov. M. 2, 128 (v. e).—In the neutr. plur. (volentia) rare, always with dat., things pleasing, acceptable:2.Pompeius multis suspitionibus volentia plebi facturus habebatur,
that he would do what pleased the common people, Sall. H. 4, 31 Dietsch:haec atque talia plebi volentia fuere,
Tac. A. 15, 36 Draeg. ad loc. al.:iique Muciano volentia rescripsere,
id. H. 3, 52.—Hence, adv.: vŏlenter, willingly, App. M. 6, p. 178, 4.vŏlo, āvi, ātum ( part. gen. plur. volantūm, Verg. A. 6, 728; Lucr. 2, 1083), 1, v. n. [Sanscr. val-, to turn one's self, etc.; cf.: vŏlucer, vēlox, and vol- in velivolus], to fly.I.Lit.: ex alto... laeva volavit avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 95 Vahl.):2. II.aves,
Lucr. 6, 742:accipitres,
id. 4, 1010:corvi,
id. 2, 822:altam supra volat ardea nubem,
Verg. G. 1, 364:volat ille per aëra magnum Remigio alarum,
id. A. 1, 300:columbae venere volantes,
id. ib. 6, 191; Prop. 2, 30 (3, 28), 30; Juv. 8, 251:apes,
Ov. A. A. 1, 96; cf. Plin. 10, 38, 54, § 112:volasse eum (Antonium), non iter fecisse diceres,
Cic. Phil. 10, 5, 11.—Prov.:sine pennis volare haud facile est,
Plaut. Poen. 4, 2, 49.—Transf., to fly, i. e. to move swiftly like one flying, to fleet, speed, hasten along:3.i sane... vola curriculo,
Plaut. Pers. 2, 2, 17; cf.:per summa levis volat aequora curru,
Verg. A. 5, 819:medios volat ecce per hostes Vectus equo spumante Saces,
id. ib. 12, 650:illa (Argo) volat,
Ov. H. 6, 66:currus,
Verg. G. 3, 181:axis,
id. ib. 3, 107:nubes,
Lucr. 5, 254:fulmina,
id. 2, 213:tempestates,
id. 6, 612:telum,
id. 1, 971; cf. Sall. J. 60, 2; Verg. A. 9, 698; Liv. 26, 44, 7 al.:litterae Capuam ad Pompeium volare dicebantur,
Cic. Att. 2, 19, 3:volat aetas,
id. Tusc. 1, 31, 76:hora,
Sen. Hippol. 1141:fama,
Verg. A. 3, 121:et semel emissum volat irrevocabile verbum,
Hor. Ep. 1, 18, 71.— Poet., with inf.:ast Erebi virgo ditem volat aethere Memphim Praecipere et Phariā venientem pellere terrā,
Val. Fl. 4, 407.vŏlo, ōnis, m. [1. volo], a volunteer, first applied to the slaves who, after the battle at Cannæ, were enrolled upon their own expressed desire to serve (cf. Liv. 22, 57, 11; Val. Max. 7, 6, 1):volones dicti sunt milites, qui post Cannensem cladem usque ad octo milia, cum essent servi, voluntarie se ad militiam obtulere,
Paul. Diac. p. 370:volones, quia sponte hoc voluerunt, appellati,
Macr. S. 1, 11, 30:vetus miles tironi, liber voloni sese exaequari sineret,
Liv. 23, 35, 6; 23, 32, 1; Capitol. Anton. Phil. 21, 6; Macr. S. 1, 11, 30. -
10 habeo
hăbĕo, ēre, bŭi, bĭtum - tr. qqf. intr. - - haben = habesne, Plaut. Ps. 1163; Trin. 89,- 964; Truc. 680 --- arch. habessit = habuerit, Cic. Leg. 2, 19 --- inf. passif haberier, Plaut. Mil. 2, 6, 111. - voir l'article habeo de Gaffiot. [st1]1 [-] avoir, posséder, garder, tenir; être maître de, tenir, contenir, retenir, renfermer. - habere fundum, Cic.: posséder un domaine. - habere sibi hereditatem, Cic.: garder pour soi un héritage. - habere aliquem collegam: avoir qqn pour collègue. - (animus) habet cuncta neque ipse habetur, Sall.: (l'esprit) est maître de tout et lui-même n'a pas de maître. - habeo, non habeor a Laide, Cic. Fam. 9, 26, 2: je suis le maître et non l'esclave de Laïs. - jaculum quod manibus habemus, Ov.: le javelot que nous tenons à la main. - nihil epistula habebat, Cic.: la lettre ne renfermait rien. - fere totius ulterioris Hispaniae regio difficilem habet oppugnationem, Caes.: presque toute l'Espagne ultérieure présente une attaque difficile. - opinio manebat eum cum rege habere societatem, Nep.: on persistait à croire qu'il s'entendait bien avec le roi. - intr. - habere in Bruttiis, Cic.: avoir des propriétés dans le Bruttium. - habet idem in nummis, habet idem in urbanis praediis, Cic. Verr. 2, 3: il a de l'argent dans ses coffres, il a des maisons. - non habentes, Lact.: les indigents. - avec un adjectif ou un nom attribut. - aliquem sollicitum habere: [tenir qqn inquiet] = tenir qqn dans l'inquiétude. - mare infestum habere, Cic.: [tenir la mer infestée] = infester la mer. - obvium habere aliquem, Quint.: [avoir qqn en face, sur la route] rencontrer qqn. - Matonem et Pollionem inimicos habet Fadius, Cic. Fam. 9: Fadius a Maton et Pollion comme ennemis. - praeposteros habes tabellarios, Cic. Fam. 15: tu as des messagers qui agissent en dépit du bon sens. - aliquem collegam habere: avoir qqn comme collègue. - avec un participe c. attribut. - aciem instructam habere: tenir l'armée rangée en bataille. - aliquid cogitat et habet navem paratam, Cic. Fam. 9: il a quelque chose en tête et il a préparé un bateau. - regis salutem a senatu commendatam habebam, Cic.: j'avais du sénat la recommandation de sauver le roi. - aliquid cognitum (compertum, exploratum) habeo: je tiens qqch pour connu (assuré, certain). - aliquid perspectum habeo: je connais qqch à fond. - perfidiam Aeduorum perspectam habebat, Caes. BG. 7: il voyait bien la perfidie des Eduens. - Clodi animum perspectum habeo, cognitum, judicatum, Cic.: quant au caractère de Clodius, je l'ai sondé, étudié, jugé. - de Caesare satis dictum habebo, Cic. Phil. 5: j'en aurai assez dit sur César. - domitas habere libidines, Cic. de Or. 1, 43, 194: tenir les passions sous le joug. - vectigalia redempta habere, Caes. BG. 1: avoir pris à ferme les impôts indirects. - neque ea res falsum (part. passé passif) me habuit: et cela ne m'a pas trompé. - habuit plebem in clientelas principum descriptam, Cic. Rep. 2: (Romulus) a voulu que la plèbe fût rangée dans la clientèle des hommes de haut rang. - avec un adj. verbal. - nihil excusandum habes, Tac.: tu n'as aucune excuse à donner. - sua voce respondendum habere, Tac.: avoir à répondre de vive voix. - enitendum habemus ut... Plin. Ep. 1: nous devons travailler à... - hoc habet: - [abcl]a - [il a ce coup] = il est touché (en parl. d'un gladiateur). - [abcl]b - il est pris (en parl. d'un amoureux). - [abcl]c - Plaut. ça va bien (le coup a porté). - hoc habet: repperi qui senem ducerem, Plaut. Most.: c'est gagné: j'ai trouvé comment faire marcher ce vieillard. [st1]2 [-] avoir en soi, avoir sur soi, porter (un vêtement...). - habere coronam in capite: porter une couronne sur la tête. - habere anulum in digito, Ter.: porter un anneau au doigt. - vestis bona quaerit haberi, Ov. Am. 1: un beau vêtement demande à être porté. [st1]3 [-] avoir pour conséquence, comporter, occasionner. - hoc nihil utilitatis habet: cela n'offre rien d'utile. - pons magnum circuitum habebat, Caes.: le pont occasionnait un long détour. [st1]4 [-] susciter (un sentiment), être l'objet de, éprouver, ressentir, supporter, endurer, subir. - laetitiam (timorem) habere: susciter la joie (la peur). - multi injurias gravius aequo habuere, Sall. C.: beaucoup ressentent les injustices plus vivement qu'il ne faudrait. - invidiam habere: être l'objet de l'envie. - suspicionem habere, Nep.: être soupçonné. - quae in praesens Tiberius civiliter habuit, Tac. An. 4: pour le moment, Tibère supporta cela en bon citoyen. - non tantum maleficium impune habendum, Tac. An. 3: on ne doit pas laisser impuni un tel forfait. - nec ita aegre habuit filium id pro parente ausum, Liv. 7: il ne sut pas mauvais gré au fils de ce qu'il avait osé pour son père. [st1]5 [-] entrer en possession de, prendre, garder. - habere aliquid sibi (secum): prendre qqch pour soi. - formule de divorce - res tuas tibi habeas (habe, habeto): garde pour toi ce qui t'appartient (reprends ton bien). - mimulam suam suas res sibi habere jussit, Cic. Phil. 2: il ordonna à sa comédienne de reprendre ses effets (= de s'en aller). - res tuas habe: - [abcl]a - reprends ton bien (garde ce qui te revient). - [abcl]b - va-t-en, déloge. - haec tu tecum habeto, Cic.: garde cela pour toi (= sois discret). [st1]6 [-] tenir (une région...), occuper, gouverner, administrer, gérer. - rem publicam habere: administrer les affaires publiques. - Siciliam et Sardiniam per legatos habuit, Flor.: il fit administrer la Sicile par des gouverneurs. - urbem Romanam a principio reges habuere, Tac. An. 1: la ville de Rome fut d'abord gouvernée par des rois. - Hispaniae tribus (legionibus) habebantur, Tac. An. 4: L'Espagne était occupée par trois légions. [st1]7 [-] avoir dans son esprit, savoir, avoir à, pouvoir. - habes consilia nostra, Cic. Att. 5: tu connais mes intentions. - obscura est historia Romana, siquidem istius regis matrem habemus, ignoramus patrem, Cic. Rep. 2: l'histoire romaine est obscure: s'il est vrai que nous connaissons la mère de ce roi (Ancus), nous ne savons pas qui était son père. - sic habeto: sache-le bien. - habes rationem mei consilii, Cic. Fam. 9, 2, 4: tu sais la raison de ma conduite. - de Dolabella, si quid habes novi, facies me certiorem, Cic.: à propos de Dolabella, si tu sais quelque chose de nouveau, tiens-moi au courant. - habes de Vatinio, Cic. Fam. 1: voilà pour ce qui concerne Vatinius. - habere + inf.: avoir à, pouvoir. - cf. gr. οὐδὲν ἀντειπεῖν ἔχω: je n'ai rien à répondre. - habeo etiam dicere quem de ponte in Tiberim dejecerit, Cic. Am.: je peux même citer un homme qu'il a précipité du haut du pont dans le Tibre. - haec fere dicere habui de natura deorum, Cic. Nat. 3: voilà à peu près ce que j'avais à dire sur la nature des dieux. - de re publica nihil habeo ad te scribere, Cic. Att. 2, 22, 6: je n'ai rien à te dire de la république. - habere + inter. indir.: savoir. - de quibus habeo ipse quid sentiam, Cic. Nat. 3: je sais ce que je dois penser d'eux. - nihil habeo quid dicam: je ne sais que dire. - nihil habeo quod dicam: je n'ai rien à dire. - quo me conjectura ducat habeo, Cic. Fam. 9, 2, 4: je sais où me conduit ma conjecture. - quod exspectem istinc magis habeo quam quod ipse scribam, Cic. Att. 3, 10: j'ai plus de nouvelles à attendre de toi, là-bas, que moi, je n'en ai à t'écrire. [st1]8 [-] traiter (qqn), se conduire envers, tenir pour, regarder comme. - aliquem bene (male) habere: traiter bien (mal) qqn. - uti me habueris, Plaut.: comme tu m'auras traité. - eos habere necessarios: les traiter en amis intimes, les considérer comme des amis intimes. - satin' habes, si feminarum nulla'st quam aeque diligam? Plaut. Amph.: [ne considères-tu pas comme assez...] ne te suffit-il pas que tu sois pour moi la plus chère des femmes? - id quidem nostris moribus nefas habetur, Nep.: ce (genre d'union), selon nos moeurs, est considéré comme abominable. - aliquem pro amico (pro hoste) habere: regarder qqn comme ami (comme ennemi). - habere pro certo: tenir pour certain. - incognita habere pro cognitis, Cic. Off. 1, 18: tenir pour connu l'inconnu. - habere aliquem amici loco (in amici loco, in amici numero ou amici numero): traiter qqn comme un ami. - habere aliquid pro nihilo: ne faire aucun cas de qqch. - avec un gén. de prix. - habere aliquid magni: faire grand cas de qqch. - non habeo nauci aliquem, Cic.: je ne fais aucun cas de qqn. - habitus magnae auctoritatis, Caes.: considéré comme un homme de grande considération. - avec datif. - eam rem habere religioni, Cic.: se faire un scrupule de cela. - aliquem ludibrio habere: se moquer de qqn. - virtutem ludibrio habere: se moquer de la vertu, tourner la vertu en dérision. - aliquid honori habere: s'honorer de qqch, considérer qqch comme un titre d'honneur. - habere rem publicam quaestui: trafiquer de la chose publique. - au passif être regardé comme, passer pour. - militibus habebatur fortissimus (compl. d'agent au dat. après habeor): il était regardé comme très brave par les soldats. - omnes et dicuntur et habentur tyranni qui... Nep.: on les appelle tyrans et ils passent pour tels tous ceux qui... - ea spolia opima habentur, quae... Liv.: ces dépouilles passent pour opimes, qui... [st1]9 - tr. et intr. - tenir (un lieu), détenir, occuper, habiter, demeurer. - hanc habeo sedem, Ov.: j'habite cette demeure. - in delubro habere, Varr.: habiter dans un temple. - qui Syracusis habet, Plaut.: qui habite à Syracuse. - quis istic habet? Plaut. Bacch.: qui demeure là? [st1]10 [-] passer (le temps...). - in obscuro vitam habere: passer sa vie dans l'obscurité. - habere aetatem procul a republica, Sall. C. 4, 1: passer sa vie loin de la république. [st1]11 [-] faire, exécuter; tenir (une assemblée), convoquer. - habere supplicationes: faire des prières publiques. - habere delectum: procéder à une levée de troupes. - habere delectum + gén.: faire un choix entre. - habere contionem: tenir une assemblée, prononcer une harangue. - habere senatum: tenir la séance du sénat. - habere comitia: tenir (présider) les comices. - habere orationem: prononcer un discours. - verba habere: tenir des propos, prononcer des paroles. [st1]12 [-] soigner, entretenir. - qui cultus habendo sit pecori, hinc canere incipiam, Virg. G. 1: quelle sollicitude il faut apporter au troupeau que l'on doit soigner, voilà ce que maintenant je vais chanter. [st1]13 [-] se trouver, être dans tel ou tel état. - (se) habere: se trouver, être. - graviter se habere, Cic.: être gravement malade. - ego me bene habeo: moi, je vais bien (je me porte bien). - bene habet: tout va bien, c'est bon, c'est bien. - sic (ita) res habet: il en est ainsi (voilà où en sont les choses). - cf. gr. οὕτως ἔχει [s.-ent. τὰ πράγματα]: il en est ainsi. - sic habemus, Cic.: voilà dans quelles situation nous nous trouvons. - male se res habet, Cic.: les choses vont mal. - Tullia recte valet; Terentia minus belle habuit, Dolab. ap. Cic. Fam. 9: Tullia va bien; Térentia s'est moins bien portée. - sic profecto se res habet ut: les choses vont de telle façon que.* * *hăbĕo, ēre, bŭi, bĭtum - tr. qqf. intr. - - haben = habesne, Plaut. Ps. 1163; Trin. 89,- 964; Truc. 680 --- arch. habessit = habuerit, Cic. Leg. 2, 19 --- inf. passif haberier, Plaut. Mil. 2, 6, 111. - voir l'article habeo de Gaffiot. [st1]1 [-] avoir, posséder, garder, tenir; être maître de, tenir, contenir, retenir, renfermer. - habere fundum, Cic.: posséder un domaine. - habere sibi hereditatem, Cic.: garder pour soi un héritage. - habere aliquem collegam: avoir qqn pour collègue. - (animus) habet cuncta neque ipse habetur, Sall.: (l'esprit) est maître de tout et lui-même n'a pas de maître. - habeo, non habeor a Laide, Cic. Fam. 9, 26, 2: je suis le maître et non l'esclave de Laïs. - jaculum quod manibus habemus, Ov.: le javelot que nous tenons à la main. - nihil epistula habebat, Cic.: la lettre ne renfermait rien. - fere totius ulterioris Hispaniae regio difficilem habet oppugnationem, Caes.: presque toute l'Espagne ultérieure présente une attaque difficile. - opinio manebat eum cum rege habere societatem, Nep.: on persistait à croire qu'il s'entendait bien avec le roi. - intr. - habere in Bruttiis, Cic.: avoir des propriétés dans le Bruttium. - habet idem in nummis, habet idem in urbanis praediis, Cic. Verr. 2, 3: il a de l'argent dans ses coffres, il a des maisons. - non habentes, Lact.: les indigents. - avec un adjectif ou un nom attribut. - aliquem sollicitum habere: [tenir qqn inquiet] = tenir qqn dans l'inquiétude. - mare infestum habere, Cic.: [tenir la mer infestée] = infester la mer. - obvium habere aliquem, Quint.: [avoir qqn en face, sur la route] rencontrer qqn. - Matonem et Pollionem inimicos habet Fadius, Cic. Fam. 9: Fadius a Maton et Pollion comme ennemis. - praeposteros habes tabellarios, Cic. Fam. 15: tu as des messagers qui agissent en dépit du bon sens. - aliquem collegam habere: avoir qqn comme collègue. - avec un participe c. attribut. - aciem instructam habere: tenir l'armée rangée en bataille. - aliquid cogitat et habet navem paratam, Cic. Fam. 9: il a quelque chose en tête et il a préparé un bateau. - regis salutem a senatu commendatam habebam, Cic.: j'avais du sénat la recommandation de sauver le roi. - aliquid cognitum (compertum, exploratum) habeo: je tiens qqch pour connu (assuré, certain). - aliquid perspectum habeo: je connais qqch à fond. - perfidiam Aeduorum perspectam habebat, Caes. BG. 7: il voyait bien la perfidie des Eduens. - Clodi animum perspectum habeo, cognitum, judicatum, Cic.: quant au caractère de Clodius, je l'ai sondé, étudié, jugé. - de Caesare satis dictum habebo, Cic. Phil. 5: j'en aurai assez dit sur César. - domitas habere libidines, Cic. de Or. 1, 43, 194: tenir les passions sous le joug. - vectigalia redempta habere, Caes. BG. 1: avoir pris à ferme les impôts indirects. - neque ea res falsum (part. passé passif) me habuit: et cela ne m'a pas trompé. - habuit plebem in clientelas principum descriptam, Cic. Rep. 2: (Romulus) a voulu que la plèbe fût rangée dans la clientèle des hommes de haut rang. - avec un adj. verbal. - nihil excusandum habes, Tac.: tu n'as aucune excuse à donner. - sua voce respondendum habere, Tac.: avoir à répondre de vive voix. - enitendum habemus ut... Plin. Ep. 1: nous devons travailler à... - hoc habet: - [abcl]a - [il a ce coup] = il est touché (en parl. d'un gladiateur). - [abcl]b - il est pris (en parl. d'un amoureux). - [abcl]c - Plaut. ça va bien (le coup a porté). - hoc habet: repperi qui senem ducerem, Plaut. Most.: c'est gagné: j'ai trouvé comment faire marcher ce vieillard. [st1]2 [-] avoir en soi, avoir sur soi, porter (un vêtement...). - habere coronam in capite: porter une couronne sur la tête. - habere anulum in digito, Ter.: porter un anneau au doigt. - vestis bona quaerit haberi, Ov. Am. 1: un beau vêtement demande à être porté. [st1]3 [-] avoir pour conséquence, comporter, occasionner. - hoc nihil utilitatis habet: cela n'offre rien d'utile. - pons magnum circuitum habebat, Caes.: le pont occasionnait un long détour. [st1]4 [-] susciter (un sentiment), être l'objet de, éprouver, ressentir, supporter, endurer, subir. - laetitiam (timorem) habere: susciter la joie (la peur). - multi injurias gravius aequo habuere, Sall. C.: beaucoup ressentent les injustices plus vivement qu'il ne faudrait. - invidiam habere: être l'objet de l'envie. - suspicionem habere, Nep.: être soupçonné. - quae in praesens Tiberius civiliter habuit, Tac. An. 4: pour le moment, Tibère supporta cela en bon citoyen. - non tantum maleficium impune habendum, Tac. An. 3: on ne doit pas laisser impuni un tel forfait. - nec ita aegre habuit filium id pro parente ausum, Liv. 7: il ne sut pas mauvais gré au fils de ce qu'il avait osé pour son père. [st1]5 [-] entrer en possession de, prendre, garder. - habere aliquid sibi (secum): prendre qqch pour soi. - formule de divorce - res tuas tibi habeas (habe, habeto): garde pour toi ce qui t'appartient (reprends ton bien). - mimulam suam suas res sibi habere jussit, Cic. Phil. 2: il ordonna à sa comédienne de reprendre ses effets (= de s'en aller). - res tuas habe: - [abcl]a - reprends ton bien (garde ce qui te revient). - [abcl]b - va-t-en, déloge. - haec tu tecum habeto, Cic.: garde cela pour toi (= sois discret). [st1]6 [-] tenir (une région...), occuper, gouverner, administrer, gérer. - rem publicam habere: administrer les affaires publiques. - Siciliam et Sardiniam per legatos habuit, Flor.: il fit administrer la Sicile par des gouverneurs. - urbem Romanam a principio reges habuere, Tac. An. 1: la ville de Rome fut d'abord gouvernée par des rois. - Hispaniae tribus (legionibus) habebantur, Tac. An. 4: L'Espagne était occupée par trois légions. [st1]7 [-] avoir dans son esprit, savoir, avoir à, pouvoir. - habes consilia nostra, Cic. Att. 5: tu connais mes intentions. - obscura est historia Romana, siquidem istius regis matrem habemus, ignoramus patrem, Cic. Rep. 2: l'histoire romaine est obscure: s'il est vrai que nous connaissons la mère de ce roi (Ancus), nous ne savons pas qui était son père. - sic habeto: sache-le bien. - habes rationem mei consilii, Cic. Fam. 9, 2, 4: tu sais la raison de ma conduite. - de Dolabella, si quid habes novi, facies me certiorem, Cic.: à propos de Dolabella, si tu sais quelque chose de nouveau, tiens-moi au courant. - habes de Vatinio, Cic. Fam. 1: voilà pour ce qui concerne Vatinius. - habere + inf.: avoir à, pouvoir. - cf. gr. οὐδὲν ἀντειπεῖν ἔχω: je n'ai rien à répondre. - habeo etiam dicere quem de ponte in Tiberim dejecerit, Cic. Am.: je peux même citer un homme qu'il a précipité du haut du pont dans le Tibre. - haec fere dicere habui de natura deorum, Cic. Nat. 3: voilà à peu près ce que j'avais à dire sur la nature des dieux. - de re publica nihil habeo ad te scribere, Cic. Att. 2, 22, 6: je n'ai rien à te dire de la république. - habere + inter. indir.: savoir. - de quibus habeo ipse quid sentiam, Cic. Nat. 3: je sais ce que je dois penser d'eux. - nihil habeo quid dicam: je ne sais que dire. - nihil habeo quod dicam: je n'ai rien à dire. - quo me conjectura ducat habeo, Cic. Fam. 9, 2, 4: je sais où me conduit ma conjecture. - quod exspectem istinc magis habeo quam quod ipse scribam, Cic. Att. 3, 10: j'ai plus de nouvelles à attendre de toi, là-bas, que moi, je n'en ai à t'écrire. [st1]8 [-] traiter (qqn), se conduire envers, tenir pour, regarder comme. - aliquem bene (male) habere: traiter bien (mal) qqn. - uti me habueris, Plaut.: comme tu m'auras traité. - eos habere necessarios: les traiter en amis intimes, les considérer comme des amis intimes. - satin' habes, si feminarum nulla'st quam aeque diligam? Plaut. Amph.: [ne considères-tu pas comme assez...] ne te suffit-il pas que tu sois pour moi la plus chère des femmes? - id quidem nostris moribus nefas habetur, Nep.: ce (genre d'union), selon nos moeurs, est considéré comme abominable. - aliquem pro amico (pro hoste) habere: regarder qqn comme ami (comme ennemi). - habere pro certo: tenir pour certain. - incognita habere pro cognitis, Cic. Off. 1, 18: tenir pour connu l'inconnu. - habere aliquem amici loco (in amici loco, in amici numero ou amici numero): traiter qqn comme un ami. - habere aliquid pro nihilo: ne faire aucun cas de qqch. - avec un gén. de prix. - habere aliquid magni: faire grand cas de qqch. - non habeo nauci aliquem, Cic.: je ne fais aucun cas de qqn. - habitus magnae auctoritatis, Caes.: considéré comme un homme de grande considération. - avec datif. - eam rem habere religioni, Cic.: se faire un scrupule de cela. - aliquem ludibrio habere: se moquer de qqn. - virtutem ludibrio habere: se moquer de la vertu, tourner la vertu en dérision. - aliquid honori habere: s'honorer de qqch, considérer qqch comme un titre d'honneur. - habere rem publicam quaestui: trafiquer de la chose publique. - au passif être regardé comme, passer pour. - militibus habebatur fortissimus (compl. d'agent au dat. après habeor): il était regardé comme très brave par les soldats. - omnes et dicuntur et habentur tyranni qui... Nep.: on les appelle tyrans et ils passent pour tels tous ceux qui... - ea spolia opima habentur, quae... Liv.: ces dépouilles passent pour opimes, qui... [st1]9 - tr. et intr. - tenir (un lieu), détenir, occuper, habiter, demeurer. - hanc habeo sedem, Ov.: j'habite cette demeure. - in delubro habere, Varr.: habiter dans un temple. - qui Syracusis habet, Plaut.: qui habite à Syracuse. - quis istic habet? Plaut. Bacch.: qui demeure là? [st1]10 [-] passer (le temps...). - in obscuro vitam habere: passer sa vie dans l'obscurité. - habere aetatem procul a republica, Sall. C. 4, 1: passer sa vie loin de la république. [st1]11 [-] faire, exécuter; tenir (une assemblée), convoquer. - habere supplicationes: faire des prières publiques. - habere delectum: procéder à une levée de troupes. - habere delectum + gén.: faire un choix entre. - habere contionem: tenir une assemblée, prononcer une harangue. - habere senatum: tenir la séance du sénat. - habere comitia: tenir (présider) les comices. - habere orationem: prononcer un discours. - verba habere: tenir des propos, prononcer des paroles. [st1]12 [-] soigner, entretenir. - qui cultus habendo sit pecori, hinc canere incipiam, Virg. G. 1: quelle sollicitude il faut apporter au troupeau que l'on doit soigner, voilà ce que maintenant je vais chanter. [st1]13 [-] se trouver, être dans tel ou tel état. - (se) habere: se trouver, être. - graviter se habere, Cic.: être gravement malade. - ego me bene habeo: moi, je vais bien (je me porte bien). - bene habet: tout va bien, c'est bon, c'est bien. - sic (ita) res habet: il en est ainsi (voilà où en sont les choses). - cf. gr. οὕτως ἔχει [s.-ent. τὰ πράγματα]: il en est ainsi. - sic habemus, Cic.: voilà dans quelles situation nous nous trouvons. - male se res habet, Cic.: les choses vont mal. - Tullia recte valet; Terentia minus belle habuit, Dolab. ap. Cic. Fam. 9: Tullia va bien; Térentia s'est moins bien portée. - sic profecto se res habet ut: les choses vont de telle façon que.* * *Habeo, habes, habui, habitum, pen. cor. habere. Plau. Avoir.\Habere. Plaut. Traicter.\Is vti tu me hic habueris, perinde illum illic curauerit. Plaut. Ainsi que tu me traicteras, Ainsi que tu me feras.\Nunquam secus habui illam, ac si ex me esset nata. Terent. Jamais je ne la traictay autrement, que si elle eust esté ma fille.\- semper parce ac duriter Se habere. Terent. Vivre chichement.\Nimium te habui delicatam. Plaut. Je t'ay traictee trop delicatement.\AEgre habere. Liu. Estre marri.\Habet illum arcte, contenteque. Plaut. Elle le tient de court, En subjection.\Quae res eos magno diuturnoque bello inter se habuit. Sallust. Les entreteint en guerre.\Habet eos somnus. Ouid. Ils dorment.\Antiqui tales aegros in tenebris habebant. Celsus. Les tenoyent en lieux obscurs.\Habere aliquem in luce, vel lumine. Cels. Le tenir en lieu cler et au jour.\Habere. Habiter Demourer.\Qui mortales in initio Africam habuerint. Sallust. Ont habité en Afrique au commencement.\Habet se erga aedem. Plaut. Elle demeure, etc.\- meretrix Quae hic habet. Plaut. Qui demeure ci.\De Rep. nihil habeo ad te scribere. Cic. Je n'ay rien que je te puisse escrire.\Habere, Reputer, Estimer. Quintil. An habendum sit adulterium in lupanari.\Haec habui de amicitia quae dicerem. Ci. Voila ce que je scavoye pour vous dire, touchant le faict d'amitié.\Sicuti pleraque mortalium habentur. Sallust. Comme la plus part des choses mortelles se conduisent, ou comme advient le plus souvent aux choses humaines, ou és choses de ce monde.\Quid habeo aliud deos immortales precari, quam vt, etc. Sueton. Quelle autre requeste ay je à faire à Dieu, Qu'ay je autre chose à prier à Dieu, Que doy je autre chose prier à Dieu, sinon que, etc.\Audire habeo quid hic sentiat. Cic. J'ay à ouir.\Quum deponendum haberet. Pli. Quand il falloit qu'elle l'ostast.\Praecipendum habeo. Colum. J'ay à commander.\Respondendum habere. Tacit. Avoir à respondre.\Vt ante Cal. Sex. omnes decumas ad aquam deportatas haberent. Cic. Qu'ils eussent porté sur le bord.\Habere accessum ad aliquem. Colu. Avoir accez et entree.\Eo die acerbum habuimus Curionem. Cice. Nous fut fort contraire.\Aditum habere dicitur locus. Caes. Avoir passage pour entrer.\Aditum ad aliquem, per translationem. Caes. Avoir entree et facile accez.\Habet haec res admirationem. Plin. Elle ha quelque cas dont on s'esmerveille.\Habere aetatem procul a Rep. Sallust. Passer son aage sans se mesler des affaires publiques.\Habere bene aetatem suam. Plaut. Se bien traicter.\Quos habuit amantissimos sui. Cic. Qui ont esté grandement ses amis.\Habere pro ancilla. Plaut. Ne hanc ille habeat pro ancilla sibi. Qu'il ne s'en serve pour chambriere.\Animum alienum ab aliquo habere. Cic. Estre courroucé contre quelqu'un. \ Bonum animum. Liu. Avoir bon courage.\Habe quietum animum. Plaut. Ne te soulcie.\Tantummodo in animis habetote, non me, etc. Sallu. Estimez et pensez.\Hoc neque transire habebat in animo, neque, etc. Caes. Il n'avoit point d'affection de, etc.\Istum exhaeredare in animo habebat. Cic. Il avoit en la fantasie de, etc. Il avoit affection et volunté de, etc.\Sic in animo habeto, vti ne cupide emas. Cato. Ayes ceste fantasie de, etc. Ayes en memoire et souvenance de, etc.\Anxium me haec res habet. Plin. iunior. Me chagrine et me tient en soulci.\Semper eos accolae Galli in armis habebant. Liu. Les contraignoyent d'estre tousjours en armes et se tenir sur leurs gardes.\Disserendi artem nullam habuit. Cicero. Il ne scavoit point l'art de disputer.\Vana sunt ista, quae nos attonitos habent. Seneca. Qui nous rendent esbahiz et estonnez, Qui nous estonnent.\Auratam mulierem habere. Plaut. La bien garnir de dorures.\Authorem habere aliquem. Terent. Ensuyvre.\Quo maiorem authoritatem haberet oratio. Ci. Qu'elle fust plus grave et de plus d'authorité.\Authoritatem apud aliquem habere. Caes. Avoir credit envers aucun, Estre prisé et estimé par aucun.\Minimam authoritatem habere. Cic. Estre en fort petite estime, N'avoir point d'authorité envers aucun.\Belle habere. Cic. Se porter bien.\Bene habet. Liu. Tout va bien, Tout se porte bien, C'est bien faict.\Pro beneficio habere. Brutus Ciceroni. Estimer plaisir ou bien faict.\Quae nihil aliud in bonis habet, nisi honestum. Cice. Qui parmi les biens ne met autre chose fors ce qui est honneste.\Voluptas in rebus bonis habenda non est. Cic. Il ne la fault pas compter au nombre des bonnes choses, Ne doibt pas estre comptee, etc.\Bonum caelum ager habere dicitur. Cato. Quand l'air en est sain.\Quum Caesar ad oppidum castra haberet. Cic. Pendant qu'il avoit son camp, ou campoit devant, etc.\Castra in radicibus Amani habuimus apud aras Alexandri quatriduum. Cic. Nous campasmes.\Casum habere, dicitur res aliqua. Cic. Estre en dangier.\Causam habere. Caes. Avoir occasion et cause.\Censum. Caesar. Cic. Faire le denombrement des hommes, Mettre par compte et denombrement combien il y a de gens en une ville ou contree.\Certandum habere. Plin. iunior. Avoir à debatre et desmesler quelque chose.\Certamen cum aliquo. Liu. Magno certamine cum Praetore habito, tenuerunt causam. Apres avoir long temps debatu avec le Preteur, ils gaignerent leur cause.\Certi aliquid habere. Cic. Avoir quelque certitude et asseurance de quelque chose.\Certam rem habere. Cic. Scavoir certainement.\Pro certo. Cic. Scavoir certainement.\Charum aliquem habere. Terent. L'aimer.\Quae in praesens Tiberius ciuiliter habuit. Tacit. Porta et endura civilement.\Nullam mei cogitationem habuit. Seneca. Il n'a point eu d'esgard à moy.\Cognitam amicitiam. Cic. Quam nec vsu, nec ratione habent cognitam. De laquelle n'ont aucune congnoissance, ne par usage, ne par apprentissage.\Crebra inter se colloquia milites habebant. Caes. Ils parlementoyent souvent ensemble.\Comitia habere. Sallust. Faire assemblee de peuple pour traicter des affaires publiques, ou pour eslire quelque Magistrat.\Matrem meosque tibi commendatos habe. Trebonius ad Ciceronem. Ayes les pour recommandez.\Commercium cum aliquo habere. Cic. Avoir quelque affaire, accointance, trafique, ou intelligence avec aucun.\Quatuor frondarias fiscinas complere in die iustum habet. Plin. C'est sa tasche d'emplir, etc. Il doibt emplir, etc.\Compertum habere. Liu. Scavoir certainement.\Comprehensam animo sententiam aliquam. Cic. Tenir et embrasser une opinion.\Nihil comprehensi habere. Cic. N'avoir rien sceu comprendre.\Concilium habere. Plaut. Quand le magistrat assemble une partie du peuple pour traicter des affaires publiques.\Extemplo Gallorum et Ligurum concilium habuit. Liu. Il assembla les, etc.\Conscientiam conditionis suae. Traianus ad Plinium. Avoir congnoissance de son estat.\Nequem conscium suorum haberet. Liu. A fin que nul des siens ne sceust son secret.\Consilium habere. Caes. Consulter.\In consilio aliquem habere. Plin. iunior. Avoir aucun au nombre de son conseil, ou pour son conseil.\Vt intrantium, exeuntiumque conspectum habeat. Colu. A fin qu'il voye ceulx qui entreront et sortiront.\Constitutum habere. Caelius ad Ciceronem. Avoir proposé, deliberé, et arresté.\Controuersias habere. Caes. Avoir debat et estre en different de quelque chose avec aucun.\Ii perpetuas controuersias inter se habebant, vter alteri anteferretur. Caes. Ils avoyent continuelle noise et debat sans cesse entre eulx qui, etc.\Conuiuium. Plin. Faire banquet à autruy.\Eos couenire habeo, quos cognoui. Cic. Il fault que je parle à ceulx que j'ay congneu, ou J'ay à parler à, etc.\Meam culpam habeto, nisi perexcruciauero. Plaut. Di que c'est ma faulte si, etc.\Cultu liberali aliquem habere. Liu. Le vestir et traicter honnestement et en enfant de bonne maison.\Curae rem aliquam habere. Plautus. Soigner d'elle, En avoir soing, L'avoir pour recommandee.\Boues maxima diligentia curatos habeto. Cato. Ayes soing que les boeufs soyent bien pensez soingneusement.\Curam vestri habeo. Gell. J'ay soing de vous.\Nam et Asiae reges serendi curam habuerunt. Plin. Ils se sont meslez eulx mesmes, et ont eu soing de semer.\In cura aliquid habere. Plin. Avoir soing de quelque chose.\Cursum secundum habere dicuntur naues. Caes. Quand elles ne trouvent point d'empeschement en leur navigation.\In custodia aliquem. Liu. Le tenir en prison.\Neque te in decurionibus habebam. Cic. Je ne pensoye pas que tu fusses Decurio.\Delectum habere. Cic. Avoir le chois, Eslire, Choisir.\Delectum habere. Caes. Faire amas de gens de guerre, et prendre d'entre eulx ceulx qui sont les plus propres pour la guerre.\In deliciis habere Cic. Aimer fort, et y prendre grand plaisir.\Habere in deliciis. Senec. Traicter delicatement.\Derelictui vineam habere. Gell. Ne tenir compte de sa vigne, et la laisser sans labourer.\Pro derelicto. Cic. Tenir aucune chose pour delaissee.\Despicatum. Terent. Despriser et ne tenir compte d'aucun.\De Caesare satis dictum habeo. Cic. J'ay assez dict.\Haec fere dicere habui de natura deorum. Cic. Voila que je scavoye pour vous dire quant à la nature des dieux.\Pro non dicto habere. Liu. Tenir pour non dict, Estimer autant que s'il n'en avoit esté rien dict.\- is me dignum cui concrederet Habuit. Plaut. Il m'a estimé digne.\Currenti atque properanti, haud quisquam dignum habet decedere. Plaut. Il n'y a nul qui daigne, etc.\Dignitatem alicui habere. Plin. Faire estime d'aucun, L'avoir en estime et reputation.\Verbum ipsum voluptatis non habet dignitatem. Cice. N'est pas honneste.\Diligentiam in re aliqua. Cic. Avoir soing de quelque chose.\Antiqua disciplina milites habuerat. Tacit. Il avoit traicté et entretenu ses gensdarmes selon l'ancienne discipline militaire.\Disputationem habere. Cic. Disputer.\Habeat meipsum sibi documento. Cic. Qu'il me prenne pour exemple.\An tu dubium habebis, etiam sancte quum ego iurem tibi? Plaut. Doubteras tu, etc.\Non habuit dubium quin, etc. Hirtius. Il ne doubta point.\Haec autem habere dubia, neque, etc. Avoir en doubte.\Pro haud dubio habere. Liu. Croire pour tout certain.\Habere alicui editionem. Plaut. Luy faire un edict.\Psilothri effectum habet. Plin. Il ha l'effect et la vertu de Psilothrum.\Habere effectum, Participium. Caesar. Avoir faict.\Foliorum latitudo peltae effigiem Amazonicae habet. Plin. Resemble à, etc.\Excusationem habere. Cic. Avoir excuse.\Habet bonorum exemplum. Terent. Il ha les bons pour exemple et patron.\Cuius rei exemplum si non haberemus, tamen, etc. Caes. Si nous n'en avions point d'exemple.\Expertem consiliorum habere aliquem. Liu. Luy celer son secret, Ne se descouvrir point à luy de son secret, Ne luy communiquer rien de son conseil, et l'estranger.\Exploratum habere. Cic. Estre seur et asseuré, Scavoir certainement.\Expurgationem habere. Plaut. S'excuser et purger.\Factionem testamenti habere. Cic. Avoir povoir par les loix de faire testament.\In iudiciis vulgo fas habetur indulgere aliquid studio suo. Quintil. On estime licite.\Febrem habere. Cic. Avoir la fievre.\Habere fidem apud aliquem. Plin. Luy apporter seureté, L'asseurer, Donner asseurance.\Fidem alicui. Cic. Croire aucun et se fier en luy.\Neque in hac, neque in illa parte fidem habens. Sallust. Ne se fiant ne d'un costé ne d'autre.\Si fidem habeat, se iri praepositum tibi Apud me. Teren. S'il scavoit certainement que, etc.\Tibi eam fiduciam diligentiae habeo, vt credam te omni ratione id acturum. Plin. iunior. Je suis si asseuré de ta diligence, que etc.\Fiduciam alicuius rei faciendae habere. Caesar. Esperer de pouvoir faire quelque chose.\Et habuisset tanto impetu coepta res fortunam, nisi, etc. Liu. La chose fut venue à bien, si, etc.\Gloriam cum modo habere. Tacit. Garder mesure et moyen en gloire, Ne se glorifier oultre mesure.\Habere gratiam dicuntur lapilli et gemmae pretiosissimae. Plin. Avoir grace, Plaire et avoir une singuliere excellence.\Quod apud alios gratiam, apud alios offensionem habet. Plin. Laquelle chose plaist aux uns, et desplaist aux autres.\Gratiam habere alicui. Quintil. Luy scavoir bon gré.\Habeo grates Neptuno. Plaut. Je remercie, ou je rends grace à Neptunus.\Quicquid est quod dabitur, gratum habebo. Plaut. Je l'auray pour aggreable.\Gratissimum habere debitorem. Plin. iunior. Recongnoissant.\Grauem rem aliquam habere. Cic. L'estimer grande.\Habemus hominem ipsum. Terent. Nous le tenons.\Honorem alicui habere. Cic. Le priser, Luy faire et porter honneur.\Deo honorem. Cic. Le remercier, et luy rendre graces.\Quos praecipuo semper honore Caesar habuit. Caesar. Ausquels Cesar portoit le plus d'honneur.\Honores alicui habere. Cic. Luy adjuger quelque honneur: comme de povoir triompher, ou autre chose.\In honore habere. Cic. Avoir en honneur, Estimer et priser.\Pro hoste habere. Sallust. Tenir pour son ennemi.\Habeo huic, non tibi. Terent. C'est pour cestuy ci que je l'ay, non pas pour toy.\Immunitatem habere. Caes. Avoir exemption, Estre exempt.\Imperium in beluas. Terent. En avoir le gouvernement.\Impetrandumque a bonitate tua per nos habet, quod illifortunae malignitas denegauit. Plin. iunior. Qu'il impetre par nostre moyen, Nous voulons impetrer de toy pour luy.\Impune aliquid habere. Terent. En demourer impuni.\Etsi semper pro indignissimo habuerant, se patrio regno tutoris fraude pulsos, etc. Liu. Avoyent tousjours estimé chose indigne.\Infamiam habere. Caesar, Latrocinia nullam habent infamiam, quae extra fines cuiusque ciuitatis fiunt. Ne sont point blasmez et estimez meschants.\Vias latrociniis, pascuaque publica infesta habuerant. Liu. Avoyent infesté et gasté, et rendu dangereux à passer.\Ingrata bona habere. Plaut. Ne prendre point en gré.\Potius quam te inimicum habeam, faciam vt iusseris. Terent. Plustost que d'avoir ta male grace.\Ea tum cura maxime intentos habebat Romanos. Liu. Les chagrinoit bien et soulcioit.\Intimum aliquem habere. Terent. Faire grande privaulté à aucun, et luy monstrer grand signe de familiarité.\- nihil est quod dicas mihi Alium quaerebam, iter hac habui. Terent. Je passoye par ci.\Iter ad legiones habebat. Caesar. Il s'en alloit, etc.\Dixerunt Caesarem iter habere Capuam. Cic. Que Cesar vouloit aller en Capue.\Propterea quod iter haberent nullum aliud. Caes. Ils n'avoyent point d'autre chemin pour passer.\Laudem habere de aliquo. Ouid. Avoir louange.\Habeto laudationem istam tibi. Cic. Pren ceste louange pour toy.\Habere alicui laudem. Tacit. Le louer et collauder.\Buprestim magna inconstantia Graeci in laudibus ciborum etiam habuere. Plin. L'ont compté entre les bonnes viandes.\Nullas adhuc a te literas habebamus. Cic. Nous n'avions point encore receu lettres de toy.\Loco filii habere aliquem. Plancus Ciceroni. Le tenir pour filz, L'aimer autant que son propre filz.\Mercis loco habebatur. Plin. Estoit estimé pour marchandise.\Nullo loco habere rem aliquam. Cic. Ne l'estimer rien.\Cur eos habes in loco patrui? Cic. Pourquoy les estimes tu, etc.\Loco patris habere. Brutus ad Atticum. Estimer pour pere.\Luculente diem aliquem habere. Plaut. Vivre un jour magnifiquement, Faire grand chere.\Ludibrio aliquem habere. Liu. Se mocquer de quelqu'un.\Habere mandata a Pompeio ad Caesarem. Caes. Avoir creance de par Pompee, Avoir quelque creance d'un seigneur à autre, Avoir mandement et charge de luy dire aucune chose de par Pompee.\Ex iis libris ad eos, quos in manibus habeo. Cic. Que j'ay entre les mains, et que j'escri.\Habebamus in manibus Antonii concionem habitam decimo Cal. Cic. Je lisoye, etc.\In matrimonio mulierem aliquam habere. Cic. Avoir espousé une femme, Avoir en mariage.\Si ita me haberem, vt, etc. Cic. Si mon cas se portoit tellement que, etc.\Ni ita se haberet, vt animi immortales essent, etc. Cic. Si ce n'estoit que, etc. S'il n'estoit ainsi que, etc.\Hoc male habet virum. Terent. C'est cela dequoy il est marri.\Vnus scrupulus restat, qui me male habet. Terent. Qui me grieve et tormente, Me chagrine, Me fasche.\Quae te nunc habet solicitudo? Plaut. Dequoy te soulcies tu maintenant? Quel chagrin as tu?\Ita me habuit. Plaut. Tellement m'a traicté.\Me sibi habeto. Plaut. Je suis content d'estre son serviteur.\An melius quis habet suadere? Horat. Est il aucun qui puisse donner meilleur conseil?\Habeo in memoria. Plaut. Il m'en souvient.\Mentem habere. Cic. Avoir entendement.\Mentionem. Liu. Faire mention.\Aliquem miserum habere. Plaut. Faire grand ennuy à aucun, et le rendre ou faire miserable.\Habeo mittendos legatos. Sen. J'ay à envoyer des ambassadeurs.\Modum habere. Terent. Avoir et tenir moyen.\Quum ad beatam vitam nullum momentum res haberet. Ci. N'eust aucune importance, et n'y servist de rien, ou n'y feist rien.\Moram. Cassius Ciceroni. Estre retardé.\Habet sibi morae imperium herile. Plaut. Il est long à faire le commandement de son maistre.\Aliquem mortuum habere. Cic. Tenir pour mort.\Habeo hunc morem, vel hoc moris. Plaut. Plin. iunior. C'est ma maniere de faire.\Multa habere. Gell. Estre riche.\Habere naturam alicuius. Plin. Estre de sa nature.\Necesse habere. Cic. Estre contrainct.\Quem AEgyptii nefas habent nominare. Cic. Reputent illicite et mal faict de le nommer.\De pueris quid agam non habeo. Ci. Je ne scay que j'en doy faire.\Notam impudentiae. Plin. Avoir ou porter un signe ou marque d'estre effronté et eshonté.\Negotium. Plaut. Avoir quelque affaire, Estre empesché.\In magno negotio habuit obligare semper annuos magistratus. Sueton. Il fut fort soigneux de, etc.\Noctem plenam timoribus habere. Cic. Craindre toute la nuict.\Notum habere. Plin. iunior. Congnoistre et scavoir.\Ex tot generibus nullum est animal praeter hominem, quod habeat notitiam aliquam Dei. Cic. Qui ayt congnoissance de Dieu.\Notitiam foeminae habere. Caesar. Congnoistre charnellement une femme.\Ea res capitali noxae habetur. Liu. C'est un cas capital où la vie pend.\Numerum habere. Plaut. Avoir memoire du nombre, Se souvenir du nombre.\Haberi aliquo numero. Var. Estre aucunement prisé et estimé.\Habere aliquem in hostium numero. Cic. L'estimer et tenir nostre ennemi.\Eos in numero sapientum non habent. Cic. Ils ne les comptent pas au nombre des sages.\Indagatio ipsa rerum habet oblectationem. Cic. Resjouit.\Obstrictos suo beneficio habere. Caesar. Tenir obligez.\Obtentum aliquem habere. Tacit. Avoir quelque couleur et couverture. \ Habere obuiam. Gell. Rencontrer.\Oculos suos in oculis alterius habere. Plaut. Avoir l'oeil sur autruy.\Ante oculos habere aliquem. Ouid. Penser tousjours à luy.\Odium in aliquem. Cic. Hair, Avoir en haine.\Sibi odio habere aliquid. Plaut. Hair.\Quod apud alios gratiam, apud alios offensionem habet. Plin. Desplaist aux autres.\Habuerunt officia mea in secundis, habuerunt in aduersis. Plin. iunior. J'ay faict mon debvoir envers elles, Je leur ay aydé.\Orationem ad populum. Cic. Faire une harangue, ou oraison.\Orationem cum aliquo. Caes. Tenir quelque propos avec aucun.\In ore aliquid habere. Cic. Tousjours parler d'une chose.\Ab aliquo otium ad aliquid faciendum habere. Terent. Avoir loisir.\Expositis quae pacta iam cum Marcello haberent, etc. Liu. Qu'ils avoyent accordé et arresté avec Marcel.\Palmam habere. Plin. Emporter le bruit, Estre le plus renommé.\Habet partes in hac comoedia seruus. Plaut. Il est du jeu, Il joue son rolle.\In partibus aliquem habere. Tacit. L'avoir de sa bande.\Parum habuit hoc facere. Sallust. Il ne se contenta pas d'avoir faict cela.\Pecuniam numeratam non habere in praesentia. Cic. Ne point avoir argent comptant pour le present.\Prorsus neque dicere, neque facere, quicquam pensi habebat. Sallust. Il ne luy challoit qu'il dist, ne qu'il feist, Il n'avoit point d'esgard, ne de consideration à ce qu'il disoit ou faisoit.\In perditis et desperatis habere. Cice. Estimer estre perdu et n'en avoir point d'esperance.\Periculum habere. Colum. Estre en danger.\Si non periculum a pecore habeat. Colum. S'il n'est point en danger des brebis.\Clodii animum perspectum habeo. Cic. Je congnoy la deliberation de Clodius.\Persuasum habere. Plin. Estre tout seur et asseuré.\Habeo polliceri. Cic. J'ay à promettre, ou Il fault que je promette.\Pondus habere. Cic. Avoir pris ou authorité, et estre estimé.\Potestatem summam. Cic. Avoir souveraine puissance et povoir.\Quod Remp. priuatis simultatibus potiorem habuisset. Liu. Qu'il avoit eu plus cher.\Praedam cum cura habere. Tacit. Garder sa proye bien et soigneusement.\Praedae habere magistratum. Sallust. Se servir d'une office publique pour instrument de piller, Piller et desrobber soubs ombre et par le moyen de son office.\Narrauit modo, quo pacto me habueris praepositam amori tuo. Terent. Comment tu as mis arriere l'amour de la fille pour l'amour de moy, Comment tu m'as preferé à celle que tu aimois.\Habent pretia in odoribus syluae. Plin. L'odeur des forests ou bois est fort prisee.\Optimi thuris libra, XVI pretium habet. Plin. Elle se vend.\Quod habui summum pretium, persolui tibi. Terent. Je t'ay guerdonné du plus grand loyer que je povoye.\Suauia in praesentia quae essent, prima habere. Terent. Plus estimer, et en tenir plus de compte.\Principatum habere. Plin. Estre le plus excellent.\Sine illum prioreis parteis hosce aliquot dies Apud me habere. Terent. Laisse luy avoir le grand credit envers moy, etc.\Existimationis meae procurationem susceptam velim habeas. Cic. Je desire fort que tu prennes la charge de, etc.\Processum aliquem in literis habere. Sueton. Estre avancé et avoir prouffité és lettres.\In prodigiis habere. Plin. Estre reputé et estimé, etc.\- semper tibi promissum Habeto hac lege, dum superes datis. Plaut. Tien le pour tout promis, par tel si que, etc.\Habeo in promptu. Cic. Je l'ay tout prest et appareillé, Je l'ay en main.\Propitium aliquem. Plin. iunior. Estre en la grace d'aucun, et l'avoir favorable.\Tentandum Caesar existimauit quidnam Pompeius propositi aut voluntatis ad dimicandum haberet. Caes. Quel propos il avoit.\Habere quaestui Remp. Cic. Tourner à son prouffit particulier l'administration et gouvernement de la republique.\Quaestionem habere de viri morte instituit. Cic. Elle se delibera de scavoir la verité de la mort de son mari par la bouche et confession de ses serfs, en leur baillant la question et torture.\Querimoniam de re aliqua. Cic. Se complaindre.\Quod gaudeamus, vel quid sequamur, habemus. Ci. Nous avons dequoy nous resjouir.\Rationem alicuius non habere. Liu. Le declarer non recevable à povoir estre esleu, ou pourveu de quelque estat, comme indigne et incapable d'iceluy.\Rationem habetis quomodo vnum amiserit. Plaut. Voila la maniere comment, etc. Vous entendez la maniere comment, etc.\Rationem procreandi. Cic. Avoir esgard à la, etc.\Habenda ratio valetudinis. Cic. Il fault prendre garde, ou avoir esgard à sa santé.\Quod posteaquam iste cognouit, hanc habere rationem coepit. Cic. Il commenca à penser en soymesme, etc.\Rationem habere cum terra. Cic. Labourer la terre, Avoir affaire avec la terre.\Rationem cum musis. Cic. Estudier.\Receptum. Liu. Avoir retraicte.\Receptum ad gratiam alicuius. Caes. Povoir retourner en la grace, Avoir moyen de retourner en la grace d'aucun.\Regressum. Colum. Avoir reculee, Se retirer et reculer.\Religioni habere. Cic. Faire conscience.\In remediis habere. Plin. Avoir et prendre pour remede.\Ita vt sese habet, narrato. Terent. Comme l'affaire va.\Rem cum aliquo habere. Terent. Avoir affaire avec luy.\- habe Rem pactam sic futurum, si do tibi operam hanc Modo. Plaut. Sois tout asseuré que ainsi sera, si, etc.\Habes omnem rem. Terent. Tu ois et entends tout l'affaire.\Habeo tibi res solutas. Plaut. Je t'ay satisfaict à ta demande, Tu es payé.\Scis quomodo tibi res habet? Plaut. Scais tu comment te vont tes besongnes? comment ton cas se porte?\Rem antiquissimam habere. Cice. Laisser toutes autres choses pour ceste là, Entendre à icelle par dessus toutes les autres, L'avoir plus chere, et en plus grande recommendation que toutes les autres.\Quum respectum ad Senatum et ad bonos non haberet. Cic. N'ayant point d'esgard au Senat.\Habere reuerentiam alicui. Plin. iunior. Luy porter honneur et reverence.\Satis habebant, sine detrimento discedere. Caesar. Il leur suffisoit, Ce leur estoit assez.\Satin'habes si foeminarum nulla est quam aeque diligam? Plaut. Ne te doibt il pas suffire, si, etc.\Illud notasse satis habeo. Quintil. Il me suffit d'avoir, etc. Ce m'est assez.\Longe aliter res se habet ac tibi videatur. Cic. La chose va bien autrement, ou est bien autre que tu ne penses.\Se belle habere. Cic. Se porter bien.\Quanquam videbatur se non grauiter habere, tamem sum solicitus. Cic. Ia soit qu'il ne semblast point se porter si mal, etc.\Se male habere. Caes. Se porter mal.\Se munditer. Plaut. Se tenir nettement.\Se parce. Terent. Vivre chichement.\Nunquum secus habui illam, ac si ex me esset nata. Terent. Jamais je ne luy feis autrement qu'à ma propre fille.\Superbia in superciliis sedem habet. Plinius. Est logee, ou se tient, etc.\Senatum. Cic. Assembler le Senat.\Sermonem. Ci. Parler et deviser avec aucun, Tenir propos avec luy.\Referam sermones eos, quos de agricultura habuimus nuper. Varro. Les parolles que nous dismes, etc. Les propos que nous teismes de, etc.\Sermonem apud populum habere. Plin. iunior. Porter une parolle devant le peuple, Haranguer.\Multum is mecum sermonem habuit et perhumanum de discordiis mulierum nostrarum. Cic. Il me parla fort long temps et humainement de, etc. Il me teint long propos et fort humain, de, etc.\In sermonibus homines habebant, quos in annum Consules, ad finiendum tandem id bellum crearent. Liu. Parloyent ensemble, et devisoyent qui, etc.\In seruitiis habere. Plin. Avoir pour serviteur.\Iste Epicratis bona Bidinos omnia possidere et sibi habere iussit. Cic. Leur commande de les prendre pour eulx.\Sibi habeant sapientiae nomen. Cic. Qu'ils gardent bien leur tiltre de sagesse tant qu'ils vouldront, il ne m'en chault.\Sic habeto, non esse te mortalem, sed corpus hoc. Cic. Scache certainement que, etc. Tien pour certain que, etc.\De me autem sic habetote, etc. Cic. Quand est de moy, scachez que, etc.\Sine sic habere. Plaut. Pren le cas qu'il soit ainsi.\Quod ego sub signo habeo, seruoque diligentissime. Cic. Lequel j'ay enfermé à la clef.\Olorum similitudinem onocrotali habent. Plin. Resemblent.\Simultates cum aliquo habere. Cic. Avoir quelque picque et quelque rancune contre luy.\Societatem cum aliquo. Plin. Avoir quelque communication ensemble.\Solenne habere. Plin. Avoir de coustume, Estre coustumier.\Aliquem solicitum. Terent. Ci. Chagriner et mettre en grand soulci.\Spatium deliberandi habuerunt, quem potissimum vitae cursum sequi vellent. Cice. Ils ont eu l'espace, le temps, et le loisir de, etc.\Speciem alicuius rei habere. Colum. Luy resembler.\Speciem habet honesti. Cic. Il ha apparence d'honnesteté.\Spem. Cic. Avoir esperance.\Statiua. Liu. Passer son esté en quelque lieu.\Statutum. Cic. Avoir arresté en soymesme.\Qui bona sua pro stercore habet. Plaut. Qui ne les estime non plus que fient.\Studio habere. Terent. Faire à bon escient en pensant bien faire, De faict a pensé, Faire expresseement, De propos deliberé.\Sumptus cum aliquo. Cic. Faire sa despense avec luy.\Superuacuum. Plin. Estimer superflu.\Supplicationes. Liu. Faire processions et prieres publiques.\Suspectum. Liu. Tenir pour suspect.\Susque deque habeo. Gel. Il ne m'en chault, Je ne m'en soulcie point.\Hoc tu tecum tacitum habeto. Plaut. Tien ceci secret.\Dum habes tempus. Plaut. Ce pendant que tu as le temps et le loisir.\Testes ad aliquam rem. Plaut. Avoir tesmoings.\Habe tibi. Plaut. Pren la pour toy.\Habe tibi centum minis. Plaut. Je te la laisse pour cent mines.\Habere vacationem. Cic. Cesser de besongner, Avoir relasche.\Vacationem militiae, aut alicuius muneris. Plin. Estre exempté d'aller à la guerre, ou faire quelque autre charge.\Multis verbis vltro citroque habitis. Cic. Apres avoir eu beaucoup de parolles d'un costé et d'autre.\Habere verecundiam alicuius. Liu. Le craindre et reverer.\Haec mihi videntur habitura vetustatem. Cic. Il me semble qu'il sera memoire de ces choses d'ici à long temps, Qu'il en sera parlé à l'advenir.\Ad nostras aedeis hic quidem habet rectam viam. Plaut. Il va droict à nostre maison.\Victoriam habere. Plaut. Liu. Avoir la victoire, Estre victorieux.\Vim. Cic. Avoir force et vertu.\Habent vim antidoti. Plin. Servent pour contrepoison et preservatif, Ont la vertu de preserver.\Vires habere. Plin. Avoir force.\Perfecta quidem sapientia sumus, si nihil habeat res vitii. Cic. Pourveu qu'ils ne vueillent octroyer ne requerir chose meschante l'un à l'autre.\Voluptati habere aliquid. Sallust. Prendre grand plaisir et esbat à quelque chose.\Habere votum. Senec. Desirer, Souhaiter.\Myrobalano in vnguentis similem proximumque vsum habet palma in AEgypto. Plin. Elle ha un mesme usage, et sert à ce mesme que sert le Myrobalan.\Vsum ex aliqua re habere. Cic. Se servir de quelque chose.\Vsum multarum rerum. Cic. Avoir grande experience, Avoir beaucoup veu et congneu, Estre fort experimenté.\Vsum in re aliqua. caesar. Estre usité et exercité en quelque chose.\Vsum belli. Caes. Estre exercité au faict de la guerre.\In vsu habere quod docemus. Plin. iunior. Exercer et mettre en effect et usage ce que nous enseignons, Practiquer.\In vsu habere aliquem. Plin. iunior. Se servir d'aucun, Avoir affaire avec luy.\Vtilem aliquem habere. Plaut. Recevoir quelque prouffit d'aucun.\Habet vtilitatem haec res. Cic. Ha du prouffit, Est utile et prouffitable.\Spero me habere qui hunc meo excruciem modo. Terent. Je pense avoir occasion de, etc.\Quid ego agam habeo. Terent. Je scay bien que je doy faire.\Habet quod det. Terent. Il ha dequoy donner.\Habent tibi bene principia. Terent. Tu as bien commencé, Ton commencement se porte bien.\Habes nescio quid. Plaut. Tu as je ne scay quoy.\De me sic habetote: ego si, etc. Cic. Quand est de moy, scachez que, etc.\Habeatur sane orator, sed de minoribus. Cic. Qu'il soit reputé et estimé orateur.\Miserrimum istuc verbum et pessimum est, habuisse, et nil habere. Plaut. Avoir eu dequoy, et n'avoir plus rien.\Sine te exorem. T. age, habe, abi impune. Plautus. Je te l'octroye.\- certe captus est, Habet. Terent. Il en ha, Il est frappé ou attainct.\Sic habendum est, nullam in amicitiis pestem esse maiorem, quam adulationem. Cice. Il fault ainsi penser et estimer que, etc.\Amor sceleratus habendi. Ouid. D'avoir des biens, D'en avoir.\- modus omnibus In rebus soror est optimum habitu. Plaut. Il fait tresbon avoir moyen en toutes choses. -
11 incidentia
1.incĭdo, cĭdi, cāsum, 3 ( fut. part. act. incasurus, Plin. 2, 27, 27, § 97; perf. scanned incĭdĕrunt, Lucr. 6, 1174), v. n. [in-cado], to fall into or upon a thing, to fall, light upon (freq. and class.).I.Lit.A.In gen., constr. with in and acc.; less freq. with other prepp., with the dat., or absol.(α).With in and acc.:(β).in foveam,
Cic. Phil. 4, 5, 12:ex spelunca saxum in crura ejus incidit,
id. Fat. 3, 6:e nubi in nubem vis incidit ardens fulminis,
Lucr. 6, 145; cf. id. 296:in segetem flamma,
falls, Verg. A. 2, 305:pestilentia in urbem,
Liv. 27, 23 fin.:ut incideret luna tum in eam metam, quae esset umbra terrae, etc.,
entered, Cic. Rep. 1, 14, 22:in oculos,
Plin. 20, 17, 73, § 187:incidentibus vobis in vallum portasque,
Liv. 27, 13, 2:in laqueos,
Juv. 10, 314.—With other prepp.:(γ).incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus,
Verg. A. 12, 926:(turris) super agmina late incidit,
id. ib. 2, 467.—With dat.:(γ).incidere portis,
to rush into, Liv. 5, 11, 14; 5, 26, 8:lymphis putealibus,
Lucr. 6, 1174:caput incidit arae,
Ov. M. 5, 104: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, Liv. 21, 10, 10:ultimis Romanis,
id. 28, 13, 9:jacenti,
Stat. Th. 5, 233:hi duo amnes confluentes incidunt Oriundi flumini,
empty, fall into, Liv. 44, 31, 4:modo serius incidis (sol) undis,
sink, Ov. M. 4, 198.—Absol.:B. (α).illa (hasta) volans, umeri surgunt qua tegmina summa, incidit,
Verg. A. 10, 477: incidit Adriaci spatium admirabile rhombi, i. e. into the fisherman ' s net, Juv. 4, 39. —With in and acc.:(β).in aliquem incurrere atque incidere,
Cic. Planc. 7, 17:cum hic in me incidit,
id. ib. 41, 99:C. Valerius Procillus, cum in fuga catenis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem incidit,
Caes. B. G. 1, 53, 5:in insidias,
Cic. Fam. 7, 3, 3; cf.:in quos (milites), si qui ex acie fugerint, de improviso incidant,
id. Rosc. Am. 52, 151:in manus alicujus,
id. Clu. 7, 21:in vituperatores,
id. Fam. 7, 3, 6; 6, 1, 25.—With inter:(γ).inter catervas armatorum,
Liv. 25, 39.—With dat.:(δ).qui (oculi) quocumque inciderunt,
Cic. Mil. 1, 1; Plin. Ep. 5, 6, 13; Quint. 11, 3, 50:sane homini praeter opinionem improviso incidi,
Cic. Verr. 2, 2, 74, § 182:incidit huic Appennicolae bellator filius Anni,
Verg. A. 11, 699.—With acc. alone (late Lat.):C.bene quod meas potissimum manus incidisti,
App. M. 6, p. 176, 24; id. ib. p. 179, 4:fatales laqueos,
Vulc. Gall. Avid. Caes. 2, § 2.—Transf., to fall upon, attack, assault: triarii consurgentes... in hostem incidebant. Liv. 8, 8, 13:II.postquam acrius ultimis incidebat Romanus,
id. 28, 13, 9.Trop.A.In gen., to fall into any condition.(α).With in and acc.:(β).in morbum,
Cic. Fam. 13, 29, 4: in febriculam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:in miserias,
id. Phil. 2, 10, 24; cf.:qui inciderant (sc. in morbum) haud facile septimum diem superabant,
Liv. 41, 21, 5:ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint,
Cic. Lael. 12, 42:quodsi quis etiam a culpa vacuus in amicitiam ejus inciderat,
Sall. C. 14, 4:in honoris contentionem,
Cic. Lael. 10, 34:in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem,
id. Off. 1, 8, 26:in furorem et insaniam,
Cic. Pis. 20, 46. —With acc. alone:B.caecitatem, Ambros. de Tobia, 2: iram,
Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10:amorem,
id. ib. 14, 1.—To fall upon, befall:C.eo anno pestilentia gravis incidit in urbem agrosque,
Liv. 27, 23, 6:tantus terror incidit ejus exercitui,
fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf.:ut nihil incidisset postea civitati mali, quod, etc.,
happened, Cic. de Or. 1, 7, 26.—In partic.1.To fall upon accidentally; to light upon, in thought or conversation:2.non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi,
Cic. Div. in Caecil. 15, 50; id. Lael. 1, 3; cf.:fortuito in sermonem alicujus incidere,
id. de Or. 1, 24, 111:in eum sermonem incidere, qui, etc.,
id. Lael. 1, 2:in varios sermones,
id. Att. 16, 2, 4:cum in eam memoriam et recordationem nuper ex sermone quodam incidissemus,
id. Brut. 2, 9:iterum in mentionem incidimus viri,
Tac. H. 4, 5; Plin. Ep. 9, 33, 1.—To come or occur to one's mind:3.sapiens appeteret aliquid, quodcumque in mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret,
come into his mind, Cic. Fin. 4, 16, 43; cf. Ter. Phorm. 1, 3, 5; id. Heaut. 3, 1, 75:redeunti, ex ipsa re mihi incidit suspicio,
id. And. 2, 2, 22; 3, 2, 21:tanta nunc suspicio de me incidit,
id. Ad. 4, 4, 5:dicam, verum, ut aliud ex alio incidit,
id. Heaut. 3, 3, 37:nihil te effugiet atque omne. quod erit in re occurret atque incidet,
Cic. de Or. 2, 34, 147:potantibus his apud Sex. Tarquinium incidit de uxoribus mentio,
Liv. 1, 57, 6.—To fall upon, happen in a certain time.(α).With in and acc.:(β).quod in id rei publicae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo, non casu in ipsum discrimen rerum contulisti tribunatum tuum—profecto vides, quanta vis, etc.,
Cic. Fam. 2, 7, 2:quorum aetas in eorum tempora, quos nominavi, incidit,
Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3:quoniam in eadem rei publicae tempora incidimus,
id. ib. 5, 8, 3 fin.:facies me in quem diem Romana incidant mysteria certiorem,
id. Att. 6, 1, 26:cum in Kalendas Januarias Compitaliorum dies incidisset,
id. Pis. 4, 8:quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt,
Quint. 12, 11, 16: in eum annum quo erat Hortensius consul futurus, incidere, to fall into, i. e. to extend the case until, etc., id. 6, 5, 4; cf.:quintus annus cum in te praetorem incidisset,
Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139.—With acc. alone (late Lat.):4.ut menses... autumnale tempus inciderent,
Sol. 1, § 44.—To fall out, happen, occur:5.et in nostra civitate et in ceteris, multis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse,
Cic. Fam. 5, 17, 3:si quid tibi durius inciderit,
Prop. 1, 15, 28; cf.: si casus inciderit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:incidunt saepe tempora cum, etc.,
id. Off. 1, 10, 31:eorum ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio,
id. ib. 1, 43, 152:potest incidere quaestio,
Quint. 7, 1, 19:verbum si quod minus usitatum incidat,
id. 2, 5, 4:in magnis quoque auctoribus incidunt aliqua vitiosa,
id. 10, 2, 15; 11, 1, 70; Cels. 5, 27, 3: ea accidisse non quia haec facta sunt, arbitror;verum haec ideo facta, quia incasura erant illa,
Plin. 2, 27, 27, § 97:si quando ita incidat,
Quint. 2, 5, 5; cf.:forte ita incidit, ut, etc.,
Liv. 26, 23, 2:forte ita inciderat, ne, etc.,
id. 1, 46, 5.—To fall in with, coincide, agree with, in opinion, etc.:6.ne ipse incidat in Diodorum, etc.,
Cic. Fat. 8, 15.—To stumble upon, undertake at random:2. I.sic existumes non me fortuito ad tuam amplitudinem meis officiis amplectendam incidisse, etc.,
Cic. Fam. 5, 8, 3.— Hence in part. pres.: incĭdentĭa, subst., occurrences, events, Amm. 14, 5, 4; 22, 9, 2 al.Lit.:B.teneris arboribus incisis atque inflexis,
Caes. B. G. 2, 17, 4:arbores,
Plin. 12, 14, 30, § 54; 32, § 58:inciditur vitro, lapide, osseisve cultellis,
id. 12, 25, 54, § 115; cf.:palmes inciditur in medullam,
id. 14, 9, 11, § 84:venam,
to open, id. 29, 6, 58, § 126; Cels. 2, 8; Tac. A. 16, 19; cf.:incisi nervi,
Plin. 11, 37, 88, § 218:circa vulnus scalpello,
Cels. 5, 27, 3:pinnas,
to clip, Cic. Att. 4, 2, 5; so,vites falce,
Verg. E. 3, 11:pulmo incisus,
cut up, divided, Cic. Div. 1, 39, 85; cf.:eupatoria foliis per extremitates incisis,
i. e. notched, indented, Plin. 5, 6, 29, § 65:nos linum incidimus, legimus,
cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10:funem,
Verg. A. 3, 667: corpora mortuorum, to dissect, Cels. praef.:nocentes homines vivos,
id. ib.:quid habet haruspex cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus?
Cic. Div. 1, 39, 85:si rectum limitem rupti torrentibus pontes inciderint,
cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16:squamisque incisus adaestuat amnis,
Stat. Th. 5, 517:non incisa notis marmcra publicis,
engraved, Hor. C. 4, 8, 13:tabula... his ferme incisa litteris fuit,
Liv. 6, 29 fin. —Transf.1.To cut in, to carve, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in and abl.; less freq. with in and acc., the dat., or absol.(α).With in and abl.:(β).id non modo tum scripserunt, verum etiam in aere incisum nobis tradiderunt,
Cic. Verr. 2, 4, 65; cf.:foedus in columna aenea incisum et perscriptum,
id. Balb. 23, 53; id. Verr. 2, 2, 63, § 154:in qua basi grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum,
id. ib. 2, 4, 34, §74: nomina in tabula incisa,
id. Fam. 13, 36, 1:notum est carmen incisum in sepulcro,
id. de Sen. 17, 61; id. Pis. 29, 72; id. Font. 14, 31:incidens litteras in fago recenti,
Plin. 16, 9, 14, § 35:indicem in aeneis tabulis,
Suet. Aug. 101:quae vos incidenda in aere censuistis,
Plin. Pan. 75, 1.—With in and acc.:(γ).quae (acta) ille in aes incidit,
Plin. Pan. 1, 7, 16:leges in aes incisae,
Liv. 3, 57 fin.:lege jam in aes incisā,
Suet. Aug. 28 fin.:quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt, etc.,
Cic. Phil. 1, 10, 26.—With dat. ( poet. and post-Aug.):(δ).verba ceris,
Ov. M. 9, 529:amores arboribus,
Verg. E. 10, 53:fastos marmoreo parieti,
Suet. Gramm. 17:nomen non trabibus aut saxis,
Plin. Pan. 54, 7; cf.:primum aliquid da, quod possim titulis incidere,
i. e. among your titles, Juv. 8, 69.—Absol.:2.incidebantur jam domi leges,
Cic. Mil. 32, 87; cf.:tabula his litteris incīsa,
Liv. 6, 29, 9:sine delectu morum quisquis incisus est,
inscribed, registered, Sen. Ben. 4, 28:Victorem litteris incisis appellare,
Macr. S. 3, 6, 11.—To make by [p. 921] cutting, to cut (rare):II.ferroque incidit acuto Perpetuos dentes et serrae repperit usum,
Ov. M. 8, 245:novas incide faces, tibi ducitur uxor,
Verg. E. 8, 29; Col. 2, 21, 3.Trop.A.To break off, interrupt, put an end to:B.poëma ad Caesarem, quod institueram, incidi,
have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,
id. de Or. 2, 82, 336; cf. Liv. 32, 37, 5:tandem haec singultu verba incidente profatur,
Stat. Th. 9, 884:novas lites,
Verg. E. 9, 14:ludum,
Hor. Ep. 1, 14, 36:vocis genus crebro incidens,
broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217.—To cut off, cut short, take away, remove:C. 1.media,
to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47:qui mihi pinnas inciderant nolunt easdem renasci,
id. 4, 2, 5:Tarquinius spe omni reditus incisā exsulatum Tusculum abiit,
cut off, Liv. 2, 15, 7:spe incisā,
id. 3, 58, 6; 35, 31, 7; cf. id. 44, 6, 13; 44, 13, 3:tantos actus,
Sil. 3, 78:ipsam, quam promimus horam casus incidit,
Sen. Ep. 101:testamentum,
to annul, invalidate, Dig. 28, 4, 3.—incī-sum, i, n., rhet. t. t. for the Gr. komma, a section or division of a sentence, a clause: quae nescio cur, cum Graeci kommata et kôla nominent, nos non recte incisa et membra dicamus, Cic. Or. 62, 211 (for which:2.incisiones et membra,
id. 64, 261):incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri,
Quint. 9, 4, 122; cf. id. ib. 22; 32; 44; 67; 123.—incīsē, adv., in short clauses:quo pacto deceat incise membratimve dici,
Cic. Or. 63, 212; cf. incisim. -
12 incido
1.incĭdo, cĭdi, cāsum, 3 ( fut. part. act. incasurus, Plin. 2, 27, 27, § 97; perf. scanned incĭdĕrunt, Lucr. 6, 1174), v. n. [in-cado], to fall into or upon a thing, to fall, light upon (freq. and class.).I.Lit.A.In gen., constr. with in and acc.; less freq. with other prepp., with the dat., or absol.(α).With in and acc.:(β).in foveam,
Cic. Phil. 4, 5, 12:ex spelunca saxum in crura ejus incidit,
id. Fat. 3, 6:e nubi in nubem vis incidit ardens fulminis,
Lucr. 6, 145; cf. id. 296:in segetem flamma,
falls, Verg. A. 2, 305:pestilentia in urbem,
Liv. 27, 23 fin.:ut incideret luna tum in eam metam, quae esset umbra terrae, etc.,
entered, Cic. Rep. 1, 14, 22:in oculos,
Plin. 20, 17, 73, § 187:incidentibus vobis in vallum portasque,
Liv. 27, 13, 2:in laqueos,
Juv. 10, 314.—With other prepp.:(γ).incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus,
Verg. A. 12, 926:(turris) super agmina late incidit,
id. ib. 2, 467.—With dat.:(γ).incidere portis,
to rush into, Liv. 5, 11, 14; 5, 26, 8:lymphis putealibus,
Lucr. 6, 1174:caput incidit arae,
Ov. M. 5, 104: Sagunti ruinae nostris capitibus incident, Liv. 21, 10, 10:ultimis Romanis,
id. 28, 13, 9:jacenti,
Stat. Th. 5, 233:hi duo amnes confluentes incidunt Oriundi flumini,
empty, fall into, Liv. 44, 31, 4:modo serius incidis (sol) undis,
sink, Ov. M. 4, 198.—Absol.:B. (α).illa (hasta) volans, umeri surgunt qua tegmina summa, incidit,
Verg. A. 10, 477: incidit Adriaci spatium admirabile rhombi, i. e. into the fisherman ' s net, Juv. 4, 39. —With in and acc.:(β).in aliquem incurrere atque incidere,
Cic. Planc. 7, 17:cum hic in me incidit,
id. ib. 41, 99:C. Valerius Procillus, cum in fuga catenis vinctus traheretur, in ipsum Caesarem incidit,
Caes. B. G. 1, 53, 5:in insidias,
Cic. Fam. 7, 3, 3; cf.:in quos (milites), si qui ex acie fugerint, de improviso incidant,
id. Rosc. Am. 52, 151:in manus alicujus,
id. Clu. 7, 21:in vituperatores,
id. Fam. 7, 3, 6; 6, 1, 25.—With inter:(γ).inter catervas armatorum,
Liv. 25, 39.—With dat.:(δ).qui (oculi) quocumque inciderunt,
Cic. Mil. 1, 1; Plin. Ep. 5, 6, 13; Quint. 11, 3, 50:sane homini praeter opinionem improviso incidi,
Cic. Verr. 2, 2, 74, § 182:incidit huic Appennicolae bellator filius Anni,
Verg. A. 11, 699.—With acc. alone (late Lat.):C.bene quod meas potissimum manus incidisti,
App. M. 6, p. 176, 24; id. ib. p. 179, 4:fatales laqueos,
Vulc. Gall. Avid. Caes. 2, § 2.—Transf., to fall upon, attack, assault: triarii consurgentes... in hostem incidebant. Liv. 8, 8, 13:II.postquam acrius ultimis incidebat Romanus,
id. 28, 13, 9.Trop.A.In gen., to fall into any condition.(α).With in and acc.:(β).in morbum,
Cic. Fam. 13, 29, 4: in febriculam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21 fin.:in miserias,
id. Phil. 2, 10, 24; cf.:qui inciderant (sc. in morbum) haud facile septimum diem superabant,
Liv. 41, 21, 5:ut si in hujusmodi amicitias ignari casu aliquo inciderint,
Cic. Lael. 12, 42:quodsi quis etiam a culpa vacuus in amicitiam ejus inciderat,
Sall. C. 14, 4:in honoris contentionem,
Cic. Lael. 10, 34:in imperiorum, honorum, gloriae cupiditatem,
id. Off. 1, 8, 26:in furorem et insaniam,
Cic. Pis. 20, 46. —With acc. alone:B.caecitatem, Ambros. de Tobia, 2: iram,
Lact. Plac. Narr. Fab. 1, 10:amorem,
id. ib. 14, 1.—To fall upon, befall:C.eo anno pestilentia gravis incidit in urbem agrosque,
Liv. 27, 23, 6:tantus terror incidit ejus exercitui,
fell upon, Caes. B. C. 3, 13, 2; cf.:ut nihil incidisset postea civitati mali, quod, etc.,
happened, Cic. de Or. 1, 7, 26.—In partic.1.To fall upon accidentally; to light upon, in thought or conversation:2.non consulto, sed casu in eorum mentionem incidi,
Cic. Div. in Caecil. 15, 50; id. Lael. 1, 3; cf.:fortuito in sermonem alicujus incidere,
id. de Or. 1, 24, 111:in eum sermonem incidere, qui, etc.,
id. Lael. 1, 2:in varios sermones,
id. Att. 16, 2, 4:cum in eam memoriam et recordationem nuper ex sermone quodam incidissemus,
id. Brut. 2, 9:iterum in mentionem incidimus viri,
Tac. H. 4, 5; Plin. Ep. 9, 33, 1.—To come or occur to one's mind:3.sapiens appeteret aliquid, quodcumque in mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret,
come into his mind, Cic. Fin. 4, 16, 43; cf. Ter. Phorm. 1, 3, 5; id. Heaut. 3, 1, 75:redeunti, ex ipsa re mihi incidit suspicio,
id. And. 2, 2, 22; 3, 2, 21:tanta nunc suspicio de me incidit,
id. Ad. 4, 4, 5:dicam, verum, ut aliud ex alio incidit,
id. Heaut. 3, 3, 37:nihil te effugiet atque omne. quod erit in re occurret atque incidet,
Cic. de Or. 2, 34, 147:potantibus his apud Sex. Tarquinium incidit de uxoribus mentio,
Liv. 1, 57, 6.—To fall upon, happen in a certain time.(α).With in and acc.:(β).quod in id rei publicae tempus non incideris, sed veneris — judicio enim tuo, non casu in ipsum discrimen rerum contulisti tribunatum tuum—profecto vides, quanta vis, etc.,
Cic. Fam. 2, 7, 2:quorum aetas in eorum tempora, quos nominavi, incidit,
Cic. Or. 12, 39; cf. id. Fam. 5, 15, 3:quoniam in eadem rei publicae tempora incidimus,
id. ib. 5, 8, 3 fin.:facies me in quem diem Romana incidant mysteria certiorem,
id. Att. 6, 1, 26:cum in Kalendas Januarias Compitaliorum dies incidisset,
id. Pis. 4, 8:quae (bella) in ejus aetatem gravissima inciderunt,
Quint. 12, 11, 16: in eum annum quo erat Hortensius consul futurus, incidere, to fall into, i. e. to extend the case until, etc., id. 6, 5, 4; cf.:quintus annus cum in te praetorem incidisset,
Cic. Verr. 2, 2, 56, § 139.—With acc. alone (late Lat.):4.ut menses... autumnale tempus inciderent,
Sol. 1, § 44.—To fall out, happen, occur:5.et in nostra civitate et in ceteris, multis fortissimis atque optimis viris injustis judiciis tales casus incidisse,
Cic. Fam. 5, 17, 3:si quid tibi durius inciderit,
Prop. 1, 15, 28; cf.: si casus inciderit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 6:incidunt saepe tempora cum, etc.,
id. Off. 1, 10, 31:eorum ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio et comparatio,
id. ib. 1, 43, 152:potest incidere quaestio,
Quint. 7, 1, 19:verbum si quod minus usitatum incidat,
id. 2, 5, 4:in magnis quoque auctoribus incidunt aliqua vitiosa,
id. 10, 2, 15; 11, 1, 70; Cels. 5, 27, 3: ea accidisse non quia haec facta sunt, arbitror;verum haec ideo facta, quia incasura erant illa,
Plin. 2, 27, 27, § 97:si quando ita incidat,
Quint. 2, 5, 5; cf.:forte ita incidit, ut, etc.,
Liv. 26, 23, 2:forte ita inciderat, ne, etc.,
id. 1, 46, 5.—To fall in with, coincide, agree with, in opinion, etc.:6.ne ipse incidat in Diodorum, etc.,
Cic. Fat. 8, 15.—To stumble upon, undertake at random:2. I.sic existumes non me fortuito ad tuam amplitudinem meis officiis amplectendam incidisse, etc.,
Cic. Fam. 5, 8, 3.— Hence in part. pres.: incĭdentĭa, subst., occurrences, events, Amm. 14, 5, 4; 22, 9, 2 al.Lit.:B.teneris arboribus incisis atque inflexis,
Caes. B. G. 2, 17, 4:arbores,
Plin. 12, 14, 30, § 54; 32, § 58:inciditur vitro, lapide, osseisve cultellis,
id. 12, 25, 54, § 115; cf.:palmes inciditur in medullam,
id. 14, 9, 11, § 84:venam,
to open, id. 29, 6, 58, § 126; Cels. 2, 8; Tac. A. 16, 19; cf.:incisi nervi,
Plin. 11, 37, 88, § 218:circa vulnus scalpello,
Cels. 5, 27, 3:pinnas,
to clip, Cic. Att. 4, 2, 5; so,vites falce,
Verg. E. 3, 11:pulmo incisus,
cut up, divided, Cic. Div. 1, 39, 85; cf.:eupatoria foliis per extremitates incisis,
i. e. notched, indented, Plin. 5, 6, 29, § 65:nos linum incidimus, legimus,
cut through, cut, Cic. Cat. 3, 5, 10:funem,
Verg. A. 3, 667: corpora mortuorum, to dissect, Cels. praef.:nocentes homines vivos,
id. ib.:quid habet haruspex cur pulmo incisus etiam in bonis extis dirimat tempus?
Cic. Div. 1, 39, 85:si rectum limitem rupti torrentibus pontes inciderint,
cut through, broken through, Quint. 2, 13, 16:squamisque incisus adaestuat amnis,
Stat. Th. 5, 517:non incisa notis marmcra publicis,
engraved, Hor. C. 4, 8, 13:tabula... his ferme incisa litteris fuit,
Liv. 6, 29 fin. —Transf.1.To cut in, to carve, engrave, inscribe on any thing; usually constr. with in and abl.; less freq. with in and acc., the dat., or absol.(α).With in and abl.:(β).id non modo tum scripserunt, verum etiam in aere incisum nobis tradiderunt,
Cic. Verr. 2, 4, 65; cf.:foedus in columna aenea incisum et perscriptum,
id. Balb. 23, 53; id. Verr. 2, 2, 63, § 154:in qua basi grandibus litteris P. Africani nomen erat incisum,
id. ib. 2, 4, 34, §74: nomina in tabula incisa,
id. Fam. 13, 36, 1:notum est carmen incisum in sepulcro,
id. de Sen. 17, 61; id. Pis. 29, 72; id. Font. 14, 31:incidens litteras in fago recenti,
Plin. 16, 9, 14, § 35:indicem in aeneis tabulis,
Suet. Aug. 101:quae vos incidenda in aere censuistis,
Plin. Pan. 75, 1.—With in and acc.:(γ).quae (acta) ille in aes incidit,
Plin. Pan. 1, 7, 16:leges in aes incisae,
Liv. 3, 57 fin.:lege jam in aes incisā,
Suet. Aug. 28 fin.:quod ita erit gestum, lex erit, et in aes incidi jubebitis credo illa legitima: consules populum jure rogaverunt, etc.,
Cic. Phil. 1, 10, 26.—With dat. ( poet. and post-Aug.):(δ).verba ceris,
Ov. M. 9, 529:amores arboribus,
Verg. E. 10, 53:fastos marmoreo parieti,
Suet. Gramm. 17:nomen non trabibus aut saxis,
Plin. Pan. 54, 7; cf.:primum aliquid da, quod possim titulis incidere,
i. e. among your titles, Juv. 8, 69.—Absol.:2.incidebantur jam domi leges,
Cic. Mil. 32, 87; cf.:tabula his litteris incīsa,
Liv. 6, 29, 9:sine delectu morum quisquis incisus est,
inscribed, registered, Sen. Ben. 4, 28:Victorem litteris incisis appellare,
Macr. S. 3, 6, 11.—To make by [p. 921] cutting, to cut (rare):II.ferroque incidit acuto Perpetuos dentes et serrae repperit usum,
Ov. M. 8, 245:novas incide faces, tibi ducitur uxor,
Verg. E. 8, 29; Col. 2, 21, 3.Trop.A.To break off, interrupt, put an end to:B.poëma ad Caesarem, quod institueram, incidi,
have broken off, stopped, Cic. Q. Fr. 3, 1, 4, § 11:inciditur omnis jam deliberatio, si intellegitur non posse fieri,
id. de Or. 2, 82, 336; cf. Liv. 32, 37, 5:tandem haec singultu verba incidente profatur,
Stat. Th. 9, 884:novas lites,
Verg. E. 9, 14:ludum,
Hor. Ep. 1, 14, 36:vocis genus crebro incidens,
broken, interrupted, Cic. de Or. 3, 58, 217.—To cut off, cut short, take away, remove:C. 1.media,
to cut short, Cic. Phil. 2, 19, 47:qui mihi pinnas inciderant nolunt easdem renasci,
id. 4, 2, 5:Tarquinius spe omni reditus incisā exsulatum Tusculum abiit,
cut off, Liv. 2, 15, 7:spe incisā,
id. 3, 58, 6; 35, 31, 7; cf. id. 44, 6, 13; 44, 13, 3:tantos actus,
Sil. 3, 78:ipsam, quam promimus horam casus incidit,
Sen. Ep. 101:testamentum,
to annul, invalidate, Dig. 28, 4, 3.—incī-sum, i, n., rhet. t. t. for the Gr. komma, a section or division of a sentence, a clause: quae nescio cur, cum Graeci kommata et kôla nominent, nos non recte incisa et membra dicamus, Cic. Or. 62, 211 (for which:2.incisiones et membra,
id. 64, 261):incisum erit sensus non expleto numero conclusus, plerisque pars membri,
Quint. 9, 4, 122; cf. id. ib. 22; 32; 44; 67; 123.—incīsē, adv., in short clauses:quo pacto deceat incise membratimve dici,
Cic. Or. 63, 212; cf. incisim. -
13 ita
ita, Adv. (zum Pronominalstamme i, vgl. is; altindisch iti), demonstrative Pronominalpartikel = auf die bezeichnete Art, in der Art, auf diese Weise, so, also, I) im allg.: a) übh.: te ita velle certe scio, Cic.: ita tempestas ferebat, Cic.: quod cum ita sit, Cic.: quod si ita est, Cic.: omnia ita sunt, Cic.: ut ita dicam, Suet.: ita fit, inquit, so geht es nun einmal, sagte er, Cic.: ita aiunt, Ter.: immo ita volo, Ter.: ita spero quidem, Ter.: ita te mandasse aiebat, Cic.: et hercule ita fecit, Cic. – b) einen folgenden Gedanken einleitend = so, also, folgendermaßen, qui heres institutus esset ita, mortuo postumo filio, Cic.: in tertio de Oratore ita scriptum est: In perpetua autem oratione etc., Quint.: haec ita digerunt: Primum sensum..., secundum..., tum etc., Quint. – bes. m. folg. Acc. u. Infin., ita scripsit ad me, sibi meam condicionem maximo adiumento fuisse, Cic.: collegi me aliquando et ita institui, fortiter esse agendum, Cic.; vgl. Benecke Cic. Lig. 2. p. 10 u. die Auslgg. zu Sall. Cat. 17, 7. – c) est ita od. ita est, factum est ita als bestätigende Aussage od. Antwort, est, iudices, ita, ut dicitur, Cic.: ita est, Lucili, Sen.: ita, ut dicis, facta haud nego, Plaut.: ita, ut dicis, Ter. – est ita, non est ita, Cic.: factum est ita, Cic. – dah. in der Umgangssprache absol. ita = ja (s. Brix Plaut. capt. 259. Lambin Hor. sat. 2, 7, 2), haecine tua domust? Sos. Ita, inquam, Ter.: hostium dico: ita, inquam, hostium, ja, sage ich, der Feinde, Cic.: meus fraterne? D. ita, Ter.: quidnam? inquit Catulus, an laudationes? Ita, inquit Antonius, Cic. – sed tibi hoc video non posse videri? Ita prorsus (ja, ganz gewiß), Cic.: u. so mit andern bestätigenden Partikeln verb., wie ita vero, ita enimvero, ita profecto, Plaut.: non est ita profecto, iudices, Cic. – ita plane, Cic. u. Lact. – d) in einigen Frageformen zur Bezeichnung der Wirklichkeit: α) ita est? also wirklich? Sen. ep. 17, 8. – β) itane? = also wirklich? teils um eindringlicher zu fragen, b. Plaut. u. Ter., teils um seinen Unwillen u. (ironisch) seine Verwunderung auszudrücken (wie ἀληθές), b. Cic.: u. verstärkt itane vero? Plaut. u. Cic. (vgl. Brix Plaut. mil. 844. – γ) quid ita? = wie so? weshalb od. warum das? warum denn? wie kommt das? wie meinst du das? (griech. τί δαί;), bes. als affektvolle Frage, bald im Tone der Überraschung u. des Befremdetseins, bald in dem des Vorwurfs, Plaut., Cic., Liv. u.a.; vgl. Luchs im Hermes 8, 114.
II) insbes.: A) bei Vergleichen = so, a) zur Bezeichnung der Ähnlichkeit, gew. korresp. mit ut, seltener mit quomodo, guemadmodum, quasi u.a., zB. non ita amo, ut sani solent homines, Plaut.: aperte ita, ut res se habet, narrare, Ter.: ita vero, Quirites, ut precamini, eveniat, Cic.: ut enim magistratibus leges, ita populo praesunt magistratus, Cic.: u. so sicut... ita, Liv.: ita... prout, Cic.: ita, uti (ut) si, Ter. u. Cic.: ita... quomodo, ita... quo pacto, ita... quemadmodum, Cic. u.a.: ita... quasi, ita... tamquam, Cic. u.a.: non ita... quam, Lucr. u. Prop.: ita... veluti, Iustin.: ita... qualis, Quint. – b) ut... ita (und umgekehrt ita... ut) zuw. zur Angabe, daß zwei Gegenstände nebeneinander bestehen = wie... so auch, sowohl... als auch, Hercules ut Eurysthei filios, ita suos configebat sagittis, Cic. – u. umgekehrt, ita expedire, ut turpe non sit, es sei zuträglich, ohne unsittlich zu sein, Cic. – od. daß das eine neben dem andern eingeräumt wird, obgleich man es nicht erwartet = wenn auch... doch, zwar... doch, haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta, Liv. – c) in Beteuerungen u. Schwüren, ita mit Coniunctiv... ut mit Indicat. od., wenn ein neuer Wunsch folgt, mit Coniunctiv, so wahr ich wünsche, daß... so gewiß, ita vivam, ut maximos sumptus facio, Cic.: nam tecum esse, ita mihi omnia quae opto contingant, ut vehementer velim, Cic. – verkürzt, sollicitat, ita vivam (so wahr ich zu leben wünsche), me tua valetudo, Cic.: saepe, ita me di iuvent, te desideravi, Cic. – d) ut quisque mit Superl.... ita mit Superl., s. ut(no. I, B, 2, d).
B) zur Angabe der Beschaffenheit = so, so beschaffen, von der Art, ita vita hominum est, Ter.: ita sunt res nostrae, Cic. – ita est homo, Ter.: si ita sum, wenn ich so (ein solcher) bin, Cic.: ita ad hoc aetatis a pueritia fui, Sall. – ita ut, so wie = so beschaffen wie, in dem Zustande wie usw., ita ut erat (so [gekleidet] wie er war), in veste domestica, imperator est consalutatus, Suet.: ramulum, ita ut rapuerat, dimisit in gremium, Suet.
C) zur Angabe der Art u. Weise des Erfolgs bereits angedeuteter Tatsachen, a) so auf diese Weise = unter solchen Umständen, in dieser Lage, nach solchen Vorgängen, und nun (s. Fabri Liv. 21, 54, 3), illum adulescentem... aliquot dies aegrotasse et ita esse mortuum, Cic.: dextrā laevāque a porta Collina, illinc ab Naevia redditus clamor. Ita caesi in medio praedatores, Liv.: ita Iovis illud sacrificium per hanc rationem Theomnasto datur, Cic.: ita legati comiter dimissi, Liv. – b) zuw. zur bloßen Angabe der Ursache, so = deswegen, ne Crustumini quidem... satis se impigre movent. Ita per se ipsum nomen Caeninum in agrum Romanum impetum facit, Liv.; so Tac. Agr. 2. Suet. Caes. 60. – u. so auch itaque (= et ita), wie Cic. de nat. deor. 3, 44; de fato 7. – c) in Folgerungssätzen zur Andeutung einer aus dem Vorhergehenden gezogenen Folge = und so, und demnach, virtus autem actuosa et deus vester nihil agens: expers virtutis igitur: ita ne beatus quidem, Cic.: si igitur non sunt, nihil possunt esse: ita ne miseri quidem sunt, Cic.
D) zur Angabe der Bedingung u. Einschränkung, so = mit (unter) der Bedingung (Voraussetzung), mit der Einschränkung, insofern, nur insoweit, praemonstro tibi, ut ita te aliorum miserescat, ne tis (= tui) alios misereat, Plaut. trin. 343. – gew. korresp. mit ut (daß), also ita... ut = nur insofern... daß; doch so od. mit der Einschränkung... daß, zuw. = zwar... aber (s. Beier Cic. de off. 1, 88), pax ita convenerat, ut Etruscis Latinisque fluvius Albula finis esset, Liv.: sed ita triumpharunt, ut ille pulsus superatusque regnaret, Cic.: ita tamen, ut tibi nolim molestus esse, Cic.: ita libenter accipio, ut tibi tamen non concedam, zwar... aber, Cic. – ita quidem, ut etc., nur mit der Einschränkung, daß usw., Cic. – u. ita... ne = so... daß nicht, zwar... aber nicht (kein), ita admissos esse in urbem, ne tamen iis senatus daretur, Liv. – ferner ita... quod, insofern... inwiefern, Cic. – ita... cum, insofern... als, Cic. – ita... si, unter der Bedingung (Voraussetzung) od. insofern... wenn, Cic. u.a.: ebenso ita tamen... si, Cic.
E) zur Angabe der Bestimmung, des Zweckes, so = mit der Bestimmung, zu dem Zwecke, korresp. mit ut (daß), ad quod bellum duobus consulibus ita missis, ut alter Mithridatem persequeretur, alter Bithyniam tueretur, Cic. Muren. 33.
F) zur Bezeichnung des Grades = so (betont), so sehr, in hohem Grade, α) bei Verben: ardere censui aedes; ita tum confulgebant, Plaut.: ita conscientia mentem excitam vastabat, Sall. – β) bei Adjj. u. Advv.: di te perduint, fugitive: ita non modo improbus et fatuus, sed etiam amens es, Cic.: nihil est ita durum aut ita iniurium quod (tu) facere adversum possis, quin ego ex te gaudiis amplissimis abundem, Fronto ep. ad Ver. imp. 2, 1. p. 120, 1 N. – ita belle nobis flavit ab Epiro lenissimus Onchesmites, Cic.: de Latinis vero quo me vertam nescio: ita mendose et scribuntur et veneunt, Cic. – mit Negatt., non (haud od. nec) ita = nicht eben, nicht sonderlich, non ita multi, Cic.: haud ita magnā manu, Nep.: non ita multum moratus, Caes.: non ita valde, Cic.: non (haud) ita multo post, Cic. u. Liv.: haud ita multo ante, Liv.
G) zu Einführung eines Beispiels, so = so zum Beispiel, ita si de re militari dicendum huic erit Sulpicio, Cic. de or. 1, 66.
-
14 ita
ita, Adv. (zum Pronominalstamme i, vgl. is; altindisch iti), demonstrative Pronominalpartikel = auf die bezeichnete Art, in der Art, auf diese Weise, so, also, I) im allg.: a) übh.: te ita velle certe scio, Cic.: ita tempestas ferebat, Cic.: quod cum ita sit, Cic.: quod si ita est, Cic.: omnia ita sunt, Cic.: ut ita dicam, Suet.: ita fit, inquit, so geht es nun einmal, sagte er, Cic.: ita aiunt, Ter.: immo ita volo, Ter.: ita spero quidem, Ter.: ita te mandasse aiebat, Cic.: et hercule ita fecit, Cic. – b) einen folgenden Gedanken einleitend = so, also, folgendermaßen, qui heres institutus esset ita, mortuo postumo filio, Cic.: in tertio de Oratore ita scriptum est: In perpetua autem oratione etc., Quint.: haec ita digerunt: Primum sensum..., secundum..., tum etc., Quint. – bes. m. folg. Acc. u. Infin., ita scripsit ad me, sibi meam condicionem maximo adiumento fuisse, Cic.: collegi me aliquando et ita institui, fortiter esse agendum, Cic.; vgl. Benecke Cic. Lig. 2. p. 10 u. die Auslgg. zu Sall. Cat. 17, 7. – c) est ita od. ita est, factum est ita als bestätigende Aussage od. Antwort, est, iudices, ita, ut dicitur, Cic.: ita est, Lucili, Sen.: ita, ut dicis, facta haud nego, Plaut.: ita, ut dicis, Ter. – est ita, non est ita, Cic.: factum est ita, Cic. – dah. in der Umgangssprache absol. ita = ja (s. Brix Plaut. capt. 259. Lambin Hor. sat. 2, 7, 2), haecine tua domust? Sos. Ita, inquam,————Ter.: hostium dico: ita, inquam, hostium, ja, sage ich, der Feinde, Cic.: meus fraterne? D. ita, Ter.: quidnam? inquit Catulus, an laudationes? Ita, inquit Antonius, Cic. – sed tibi hoc video non posse videri? Ita prorsus (ja, ganz gewiß), Cic.: u. so mit andern bestätigenden Partikeln verb., wie ita vero, ita enimvero, ita profecto, Plaut.: non est ita profecto, iudices, Cic. – ita plane, Cic. u. Lact. – d) in einigen Frageformen zur Bezeichnung der Wirklichkeit: α) ita est? also wirklich? Sen. ep. 17, 8. – β) itane? = also wirklich? teils um eindringlicher zu fragen, b. Plaut. u. Ter., teils um seinen Unwillen u. (ironisch) seine Verwunderung auszudrücken (wie ἀληθές), b. Cic.: u. verstärkt itane vero? Plaut. u. Cic. (vgl. Brix Plaut. mil. 844. – γ) quid ita? = wie so? weshalb od. warum das? warum denn? wie kommt das? wie meinst du das? (griech. τί δαί;), bes. als affektvolle Frage, bald im Tone der Überraschung u. des Befremdetseins, bald in dem des Vorwurfs, Plaut., Cic., Liv. u.a.; vgl. Luchs im Hermes 8, 114.II) insbes.: A) bei Vergleichen = so, a) zur Bezeichnung der Ähnlichkeit, gew. korresp. mit ut, seltener mit quomodo, guemadmodum, quasi u.a., zB. non ita amo, ut sani solent homines, Plaut.: aperte ita, ut res se habet, narrare, Ter.: ita vero, Quirites, ut precamini, eveniat, Cic.: ut enim magistratibus leges, ita populo praesunt magistratus, Cic.: u. so sicut... ita,————Liv.: ita... prout, Cic.: ita, uti (ut) si, Ter. u. Cic.: ita... quomodo, ita... quo pacto, ita... quemadmodum, Cic. u.a.: ita... quasi, ita... tamquam, Cic. u.a.: non ita... quam, Lucr. u. Prop.: ita... veluti, Iustin.: ita... qualis, Quint. – b) ut... ita (und umgekehrt ita... ut) zuw. zur Angabe, daß zwei Gegenstände nebeneinander bestehen = wie... so auch, sowohl... als auch, Hercules ut Eurysthei filios, ita suos configebat sagittis, Cic. – u. umgekehrt, ita expedire, ut turpe non sit, es sei zuträglich, ohne unsittlich zu sein, Cic. – od. daß das eine neben dem andern eingeräumt wird, obgleich man es nicht erwartet = wenn auch... doch, zwar... doch, haec omnia ut invitis, ita non adversantibus patriciis transacta, Liv. – c) in Beteuerungen u. Schwüren, ita mit Coniunctiv... ut mit Indicat. od., wenn ein neuer Wunsch folgt, mit Coniunctiv, so wahr ich wünsche, daß... so gewiß, ita vivam, ut maximos sumptus facio, Cic.: nam tecum esse, ita mihi omnia quae opto contingant, ut vehementer velim, Cic. – verkürzt, sollicitat, ita vivam (so wahr ich zu leben wünsche), me tua valetudo, Cic.: saepe, ita me di iuvent, te desideravi, Cic. – d) ut quisque mit Superl.... ita mit Superl., s. ut (no. I, B, 2, d).B) zur Angabe der Beschaffenheit = so, so beschaffen, von der Art, ita vita hominum est, Ter.: ita sunt res nostrae, Cic. – ita est homo, Ter.: si ita sum,————wenn ich so (ein solcher) bin, Cic.: ita ad hoc aetatis a pueritia fui, Sall. – ita ut, so wie = so beschaffen wie, in dem Zustande wie usw., ita ut erat (so [gekleidet] wie er war), in veste domestica, imperator est consalutatus, Suet.: ramulum, ita ut rapuerat, dimisit in gremium, Suet.C) zur Angabe der Art u. Weise des Erfolgs bereits angedeuteter Tatsachen, a) so auf diese Weise = unter solchen Umständen, in dieser Lage, nach solchen Vorgängen, und nun (s. Fabri Liv. 21, 54, 3), illum adulescentem... aliquot dies aegrotasse et ita esse mortuum, Cic.: dextrā laevāque a porta Collina, illinc ab Naevia redditus clamor. Ita caesi in medio praedatores, Liv.: ita Iovis illud sacrificium per hanc rationem Theomnasto datur, Cic.: ita legati comiter dimissi, Liv. – b) zuw. zur bloßen Angabe der Ursache, so = deswegen, ne Crustumini quidem... satis se impigre movent. Ita per se ipsum nomen Caeninum in agrum Romanum impetum facit, Liv.; so Tac. Agr. 2. Suet. Caes. 60. – u. so auch itaque (= et ita), wie Cic. de nat. deor. 3, 44; de fato 7. – c) in Folgerungssätzen zur Andeutung einer aus dem Vorhergehenden gezogenen Folge = und so, und demnach, virtus autem actuosa et deus vester nihil agens: expers virtutis igitur: ita ne beatus quidem, Cic.: si igitur non sunt, nihil possunt esse: ita ne miseri quidem sunt, Cic.————D) zur Angabe der Bedingung u. Einschränkung, so = mit (unter) der Bedingung (Voraussetzung), mit der Einschränkung, insofern, nur insoweit, praemonstro tibi, ut ita te aliorum miserescat, ne tis (= tui) alios misereat, Plaut. trin. 343. – gew. korresp. mit ut (daß), also ita... ut = nur insofern... daß; doch so od. mit der Einschränkung... daß, zuw. = zwar... aber (s. Beier Cic. de off. 1, 88), pax ita convenerat, ut Etruscis Latinisque fluvius Albula finis esset, Liv.: sed ita triumpharunt, ut ille pulsus superatusque regnaret, Cic.: ita tamen, ut tibi nolim molestus esse, Cic.: ita libenter accipio, ut tibi tamen non concedam, zwar... aber, Cic. – ita quidem, ut etc., nur mit der Einschränkung, daß usw., Cic. – u. ita... ne = so... daß nicht, zwar... aber nicht (kein), ita admissos esse in urbem, ne tamen iis senatus daretur, Liv. – ferner ita... quod, insofern... inwiefern, Cic. – ita... cum, insofern... als, Cic. – ita... si, unter der Bedingung (Voraussetzung) od. insofern... wenn, Cic. u.a.: ebenso ita tamen... si, Cic.E) zur Angabe der Bestimmung, des Zweckes, so = mit der Bestimmung, zu dem Zwecke, korresp. mit ut (daß), ad quod bellum duobus consulibus ita missis, ut alter Mithridatem persequeretur, alter Bithyniam tueretur, Cic. Muren. 33.F) zur Bezeichnung des Grades = so (betont), so sehr, in hohem Grade, α) bei Verben: ardere censui————aedes; ita tum confulgebant, Plaut.: ita conscientia mentem excitam vastabat, Sall. – β) bei Adjj. u. Advv.: di te perduint, fugitive: ita non modo improbus et fatuus, sed etiam amens es, Cic.: nihil est ita durum aut ita iniurium quod (tu) facere adversum possis, quin ego ex te gaudiis amplissimis abundem, Fronto ep. ad Ver. imp. 2, 1. p. 120, 1 N. – ita belle nobis flavit ab Epiro lenissimus Onchesmites, Cic.: de Latinis vero quo me vertam nescio: ita mendose et scribuntur et veneunt, Cic. – mit Negatt., non (haud od. nec) ita = nicht eben, nicht sonderlich, non ita multi, Cic.: haud ita magnā manu, Nep.: non ita multum moratus, Caes.: non ita valde, Cic.: non (haud) ita multo post, Cic. u. Liv.: haud ita multo ante, Liv.G) zu Einführung eines Beispiels, so = so zum Beispiel, ita si de re militari dicendum huic erit Sulpicio, Cic. de or. 1, 66. -
15 abeo
ab-eo, iī, itum, īre (griech. ἄπειμι), I) von irgendwo, von irgend etwas ab-, weggehen od. bl. gehen, abreisen (Ggstz. manere, redire, adire, accedere, venire, advenire), A) eig.: 1) im allg.: abeam an maneam, Plaut.: abi prae strenue, sequar, Plaut.: abiturum eum non esse, si accessisset, werde nicht (wieder lebendig) weggehen, Cic.: abi, nuntia, geh und melde, Curt.: abiit, excessit, evasit, erupit, Cic.: fugā, Verg.: cum alqo equis (zu Pf.), Liv.: hinc, Liv. u. (Ggstz. huc adire) Plaut.: illinc, inde, Cic.: unde abii? Verg.: ut, unde abissent, eodem statim redirent, Cic.: ab his locis, ab illo, Plaut.: ab urbe, Liv.: ab oculis, Plaut. u. Sen.: ex consilio, ex regno, Liv.: ex agris atque urbibus, Cic.: qui profugus ex Africa abierat, Sall.: repente ex oculis, v. Schlangen, Liv.: e od. ex conspectu, aus dem Gesichte gehen, Plaut. u. Sall., aus dem G. entschwinden, Caes.: de Sicilia, de provincia, Cic.: m. bl. Abl. (s. Nipp. zu Tac. ann. 2, 69), hac urbe, domo, Plaut.: comitio, Liv.: Siciliā, Iustin.: montibus, Verg.: huc, Ter.: quorsum tu abis? Val. Max.: abi quo lubet, Plaut.: hinc in Ephesum, Plaut.: hinc ad legionem domo, Plaut.: foras, hinausgehen, Ter.: procul, Liv.: peregre, Plin.: hinc peregre, Titin.: domum, Ter.: hinc domum, Liv.: suas domos (v. zwei Heeren), Liv.: ab Epidauro Romam, Augustin.: in Angulum aliquo, Ter.: rus aliquo, Plaut.: cum patre Tarentum ad mercatum, Plaut.: illā per angiportum ad erum nostrum clanculum, Plaut.: ad Pompeium, Vell: in aliquas terras, Cic.: in Tuscos in exsilium, Liv.: trans Apenninum, Liv.: trans mare, Amm.: sub iugum, Liv.: sublimis abiit, Liv.: abiit iratus, Cic.: at ego abeo omissa, gehe meiner Wege, Plaut.: abi tacitus tuam viam, Plaut.: ambulatum, Plaut., deambulatum, Ter.: in Volscos exsulatum, in die Verbannung, Liv.: salutatum dominum, Fronto: quietum abeunt, Dict. 4, 16: si abis periturus, in den Tod gehst, Verg.: pars in Hernicos, pars in Latinos praedatura abiit, Liv.: m. Infinit., abi quaerere, geh suchen, geh u. suche, Plaut.: illa in arcem hinc abiit aedem visere, Plaut. – Dah. abi (wie das franz. va), geh (s. Brix zu Plaut. trin. 830. Lorenz zu Plaut. most. 1065 sq.), teils lobend = gut, nun wohl, schon recht, abi, laudo, Plaut.: abi, virum te iudico, Ter.: non es avarus, abi, Hor. – teils scheltend, »geh = fort, pack dich«, Plaut. u. Ter.: u. so abin? willst du gehen? gehst du? = fort, pack dich, Plaut.: abin an non? Plaut.: etiam tu hinc abis? willst du gleich fort? Ter.: abin istinc? Plaut.: abin hinc ab oculis? Plaut.: abi in malam rem od. abin in malam crucem, scher dich zum Henker, Plaut.; vgl. quin tu abis in malam pestem malumque cruciatum, Cic.: abi hinc cum tribunatibus ac rogationibus tuis, Liv. – v. Lebl., α) im allg.: abeuntia vela, Ov.: derepente celox abiit, Com. inc. fr.: cum somno et flammam abisse, Liv.: spiritus abiit in auras, Ov.: in aëra sucus omnis abit, verfliegt, Ov.: in vanum abibunt verba monentium, werden in den Wind gesprochen sein, Sen.: vis illa mali Herculeos abiit late diffusa per artus, Ov.: speca prosita, quo aqua de via abiret, Cato fr. – β) v. der Sonne usw., scheiden, sol abit, Plaut.; vgl. abeunte curru (Sonnenwagen), Hor.: hic ubi nox et dies modice redit et abit, Varr. – γ) von Felsen, Bergen, in die Höhe steigen, ragen, scopulus, qui montibus altis summus abiit, Val. Flacc.: abeunt in nubila montes, Sil. – δ) in die Tiefe dringen, cornus sub altum pectus abit, Verg. Aen. 9, 700. – 2) insbes.: a) irgendwie abziehen, davonkommen, wegkommen, ausgehen, zuw. auch im allg. bleiben, sein, werden, ita certe inde abiere Romani ut victores, Etrusci pro victis (so gut wie besiegt), Liv.: Romani semper victores ex quamvis temere coepto certamine abire, Liv.: bellis hoc victor abibat omnibus, Verg.: alcis acies victrix abit, Val. Max.: nocte pro victis Antium abierunt, Liv.: omnia malle quam victi abire, Sall.: pauci integri, magna pars vulneribus confecti abeunt, Sall.: semper incolumis abiit, Cato fr.: neutra acies laeta ex eo certamine abiit, Liv.: ne hostes inultos abire sinat, Sall.: tu missus (vom Richter entlassen, freigesprochen) abibis, Hor.: nemo non donatus (unbeschenkt) abibit, Verg.: u. so nullus ab his unquam immunis abit, Arnob.: haud repulsus abibis, Sall.: alio pacto honeste (mit Ehren) quovis modo abeam nescio, Ter.: ne impune abeat, Varr.: impune abeuntem hostem permitteret sequi, Curt.: absol., abiturum eum non esse (unbestraft davonkommen), si accessisset, Cic. Caesin. 20; u. so ibid. 45 u. 46. – b) als publiz. t.t. = von einem Amte abgehen, abtreten, consulatu, Cic.: magistratu, Cic.: flaminio, Liv.: sacerdotio, Gell.: honore, Liv. u. Suet.: tutelā, ICt. – c) v. der Frau, abire ab alqo, vom Manne gehen, sich trennen, scheiden, Plaut.: a te ut abeat per gratiam (in Güte), Plaut. – d) v. Sterbenden, hingehen, hinübergehen, verscheiden, hinc in communem locum, Plaut. Cas. prol. 59: abiturus illuc, quo priores abiere, Phaedr. 4, 20, 16: ad deos, Cic. Tusc. 1, 32. Lact. 1, 11, 47: ad plures, wie scherzh. »zur großen Armee abgehen«, Petr. 42: e medio, Ter. Phorm. 1019: e vita, Cic. Tusc. 1, 74. Amm. 25, 3, 15: vitā, Vell. 2, 35, 5: u. so absol., insperato abiit, Lucil. sat. 30, 38. – e) als t.t. bei Versteigerungen = jmdm. entgehen, ihm nicht (zuteil) werden (s. Hofmann Ausgew. Br. Cic. 1, 15, 4), si res abiret a mancipe, Cic.: ne res ab Apronio abiret, Cic.
B) übtr.: 1) im allg.: non longe abieris, du brauchst nicht weit (nach Beispielen) zu suchen, Cic.: quid ad istas ineptias abis? Cic.: longius inde nefas abiit, griff weiter um sich, Ov.: vide, quo iudicium meum abeat, wohin zielt, Sen.: ne nunc incepto longius abierim, Tac.: quorsum abeant? auf welche Seite sollen sie sich stellen? Hor. – 2) insbes., von einem Thema, einem Beginnen, einem Verhältnis abgehen, abschweifen, abweichen, es aufgeben, verlassen, illuc, unde abii, redeo, Hor.: nec nunc incepto longius abierim, Tac.: abeo a sensibus, Cic.: quid ad istas ineptias abis? wozu solch ungehörige Dinge? Cic. – ab ignavia, Naev. com. fr.: ab emptione, zurücktreten, ICt.: a iure, vom R. abgehen, es verletzen, Cic.: etiam tu hinc abis? auch du verlässest meine Sache? Cic.
II) mit dem Nbbegr. des Vergehens, Verschwindens u. dgl., nur übtr., 1) vom Vergehen der Zeit u. der Zustände mit der Zeit: a) von der Zeit = verfließen, vergehen, verstreichen, im Perf. = vorbeisein, dum haec dicit, abiit hora, Ter.: abiit illud tempus, Cic.: abiit ille annus, Cic.: annus abit, dum (bis) etc., Ov.: hic dies hoc modo abiit, Cic. – b) von Krankheiten = verschwinden, aufhören (Ggstz. remanere), nunc quidem iam abiit pestilentia, Cic.: nausea abiit, Cic. – c) von andern Zuständen usw. = sich verlieren, sich heben, verschwinden, schwinden, sensus abit, Cic.: voluptas cito abibit, Cato fr.: malum in diem abiit, Ter.: timor, fides abiit, Liv.: ubi vanus terror abiit, Liv.: e medio abiit scrupulus, Ter. – dah. illa mea, quae solebas ante laudare: o hominem facilem! o hospitem non gravem! abierunt, damit ist es aus, Cic. – 2) vom Erfolg einer Handlung (= ohne Folgen) abgehen, ablaufen, hingehen, mirabar hoc si sic abiret, Ter.: non posse istaec sic abire, ohne Folgen bleiben, Cic.: non sic abibunt odia, Sen. poët.: sic abierit, das mag so abgehen, Sen. – 3) als t.t. der Geschäftsspr. = der Menge, dem Werte nach zurückgehen, fallen, ut reditus agrorum, sic etiam pretium retro abiit, Plin. ep. 3, 19, 7.
III) mit dem Nbbegr. des Übergehens von einem zum andern, übergehen auf jmd. od. in etw., a) auf jmd.: ad sanos abeat tutela propinquos, Hor. – b) in etw.: in radices vires oleae abibunt, Cato: ab. in semen, Plin.: ne in ora hominum pro ludibrio abiret, in aller Munde zum Gespött werde, Liv.: vigor ingenii velocis in alas et pedes abiit, Ov.: in avi mores atque instituta, sich nach und nach bequemen, Liv.: in proelii concursu abit res a consilio ad vires vimque pugnantium, Nep.: adeo ad omnem patientiam saeculi mos abiit, ut etc., Sen. rhet. u. res in iocos abiit, Sen. rhet. – 2) insbes.: a) ganz aufgehen, daraufgehen für usw., in quos sumptus abeunt fructus praediorum? Cic. ad Att. 11, 2, 2. – b) in etwas übergehen, aufgehen, = sich verwandeln, verwandelt werden, zu etwas werden, sic deus in flammas abiit, Ov.: terra abit in nimbos imbremque, Lucil.: oppidum in villam, stagnum in salem abiit, Plin.: in villos abeunt vestes, Ov.: u. als gramm. t.t. E in U abiit, Varr. LL. 5, 91. – / Auch impers.: abire me vis; abibitur, man wird (st. ich werde) gehen, Plaut.: abitum, quam aditum malis, man möchte lieber weg-, als hingegangen sein, Plaut.: tenuit, ne irrito incepto abiretur, Liv. – / Imperat. abei, Corp. inscr. Lat. 1, 1007 v. 8 (= Anthol. Lat. 1276, 8 ed. Meyer): bei den Komik. oft abin (= abisne), s. Holtze Synt. 2, 266: Genet. Gerund. abiendi, Plaut. fr. bei Prisc. 11, 24 extr.: Perf. abivi ist nicht nachzuweisen, denn M. Caes. in Fronto ep. ad M. Caesarem 3, 5. p. 68, 6 liest Naber abii, u. Augustin. de civ. dei 3, 12. p. 109, 24 D2 steht jetzt ambivit: Perf. abi, Stat. Ach. 2, 437: abit, Plaut. mil. 1331; rud. 325. Ter. adelph. 782 u. oft bei nachaug. Dichtern (s. Neue-Wagener, Formenl.3 3, 446). – Infinit. Perf. abisse fast regelm. für abiisse (bei Dichtern des Metrums wegen abiisse, s. Serv. Verg. Aen. 2, 25).
-
16 abeo
ab-eo, iī, itum, īre (griech. ἄπειμι), I) von irgendwo, von irgend etwas ab-, weggehen od. bl. gehen, abreisen (Ggstz. manere, redire, adire, accedere, venire, advenire), A) eig.: 1) im allg.: abeam an maneam, Plaut.: abi prae strenue, sequar, Plaut.: abiturum eum non esse, si accessisset, werde nicht (wieder lebendig) weggehen, Cic.: abi, nuntia, geh und melde, Curt.: abiit, excessit, evasit, erupit, Cic.: fugā, Verg.: cum alqo equis (zu Pf.), Liv.: hinc, Liv. u. (Ggstz. huc adire) Plaut.: illinc, inde, Cic.: unde abii? Verg.: ut, unde abissent, eodem statim redirent, Cic.: ab his locis, ab illo, Plaut.: ab urbe, Liv.: ab oculis, Plaut. u. Sen.: ex consilio, ex regno, Liv.: ex agris atque urbibus, Cic.: qui profugus ex Africa abierat, Sall.: repente ex oculis, v. Schlangen, Liv.: e od. ex conspectu, aus dem Gesichte gehen, Plaut. u. Sall., aus dem G. entschwinden, Caes.: de Sicilia, de provincia, Cic.: m. bl. Abl. (s. Nipp. zu Tac. ann. 2, 69), hac urbe, domo, Plaut.: comitio, Liv.: Siciliā, Iustin.: montibus, Verg.: huc, Ter.: quorsum tu abis? Val. Max.: abi quo lubet, Plaut.: hinc in Ephesum, Plaut.: hinc ad legionem domo, Plaut.: foras, hinausgehen, Ter.: procul, Liv.: peregre, Plin.: hinc peregre, Titin.: domum, Ter.: hinc domum, Liv.: suas domos (v. zwei Heeren), Liv.: ab Epidauro Romam, Augustin.: in Angulum aliquo, Ter.: rus aliquo, Plaut.: cum patre Tarentum————ad mercatum, Plaut.: illā per angiportum ad erum nostrum clanculum, Plaut.: ad Pompeium, Vell: in aliquas terras, Cic.: in Tuscos in exsilium, Liv.: trans Apenninum, Liv.: trans mare, Amm.: sub iugum, Liv.: sublimis abiit, Liv.: abiit iratus, Cic.: at ego abeo omissa, gehe meiner Wege, Plaut.: abi tacitus tuam viam, Plaut.: ambulatum, Plaut., deambulatum, Ter.: in Volscos exsulatum, in die Verbannung, Liv.: salutatum dominum, Fronto: quietum abeunt, Dict. 4, 16: si abis periturus, in den Tod gehst, Verg.: pars in Hernicos, pars in Latinos praedatura abiit, Liv.: m. Infinit., abi quaerere, geh suchen, geh u. suche, Plaut.: illa in arcem hinc abiit aedem visere, Plaut. – Dah. abi (wie das franz. va), geh (s. Brix zu Plaut. trin. 830. Lorenz zu Plaut. most. 1065 sq.), teils lobend = gut, nun wohl, schon recht, abi, laudo, Plaut.: abi, virum te iudico, Ter.: non es avarus, abi, Hor. – teils scheltend, »geh = fort, pack dich«, Plaut. u. Ter.: u. so abin? willst du gehen? gehst du? = fort, pack dich, Plaut.: abin an non? Plaut.: etiam tu hinc abis? willst du gleich fort? Ter.: abin istinc? Plaut.: abin hinc ab oculis? Plaut.: abi in malam rem od. abin in malam crucem, scher dich zum Henker, Plaut.; vgl. quin tu abis in malam pestem malumque cruciatum, Cic.: abi hinc cum tribunatibus ac rogationibus tuis, Liv. – v. Lebl., α) im allg.: abeuntia vela, Ov.: derepente celox abiit, Com.————inc. fr.: cum somno et flammam abisse, Liv.: spiritus abiit in auras, Ov.: in aëra sucus omnis abit, verfliegt, Ov.: in vanum abibunt verba monentium, werden in den Wind gesprochen sein, Sen.: vis illa mali Herculeos abiit late diffusa per artus, Ov.: speca prosita, quo aqua de via abiret, Cato fr. – β) v. der Sonne usw., scheiden, sol abit, Plaut.; vgl. abeunte curru (Sonnenwagen), Hor.: hic ubi nox et dies modice redit et abit, Varr. – γ) von Felsen, Bergen, in die Höhe steigen, ragen, scopulus, qui montibus altis summus abiit, Val. Flacc.: abeunt in nubila montes, Sil. – δ) in die Tiefe dringen, cornus sub altum pectus abit, Verg. Aen. 9, 700. – 2) insbes.: a) irgendwie abziehen, davonkommen, wegkommen, ausgehen, zuw. auch im allg. bleiben, sein, werden, ita certe inde abiere Romani ut victores, Etrusci pro victis (so gut wie besiegt), Liv.: Romani semper victores ex quamvis temere coepto certamine abire, Liv.: bellis hoc victor abibat omnibus, Verg.: alcis acies victrix abit, Val. Max.: nocte pro victis Antium abierunt, Liv.: omnia malle quam victi abire, Sall.: pauci integri, magna pars vulneribus confecti abeunt, Sall.: semper incolumis abiit, Cato fr.: neutra acies laeta ex eo certamine abiit, Liv.: ne hostes inultos abire sinat, Sall.: tu missus (vom Richter entlassen, freigesprochen) abibis, Hor.: nemo non donatus (unbeschenkt) abibit, Verg.: u. so nullus ab his unquam immunis————abit, Arnob.: haud repulsus abibis, Sall.: alio pacto honeste (mit Ehren) quovis modo abeam nescio, Ter.: ne impune abeat, Varr.: impune abeuntem hostem permitteret sequi, Curt.: absol., abiturum eum non esse (unbestraft davonkommen), si accessisset, Cic. Caesin. 20; u. so ibid. 45 u. 46. – b) als publiz. t.t. = von einem Amte abgehen, abtreten, consulatu, Cic.: magistratu, Cic.: flaminio, Liv.: sacerdotio, Gell.: honore, Liv. u. Suet.: tutelā, ICt. – c) v. der Frau, abire ab alqo, vom Manne gehen, sich trennen, scheiden, Plaut.: a te ut abeat per gratiam (in Güte), Plaut. – d) v. Sterbenden, hingehen, hinübergehen, verscheiden, hinc in communem locum, Plaut. Cas. prol. 59: abiturus illuc, quo priores abiere, Phaedr. 4, 20, 16: ad deos, Cic. Tusc. 1, 32. Lact. 1, 11, 47: ad plures, wie scherzh. »zur großen Armee abgehen«, Petr. 42: e medio, Ter. Phorm. 1019: e vita, Cic. Tusc. 1, 74. Amm. 25, 3, 15: vitā, Vell. 2, 35, 5: u. so absol., insperato abiit, Lucil. sat. 30, 38. – e) als t.t. bei Versteigerungen = jmdm. entgehen, ihm nicht (zuteil) werden (s. Hofmann Ausgew. Br. Cic. 1, 15, 4), si res abiret a mancipe, Cic.: ne res ab Apronio abiret, Cic.B) übtr.: 1) im allg.: non longe abieris, du brauchst nicht weit (nach Beispielen) zu suchen, Cic.: quid ad istas ineptias abis? Cic.: longius inde nefas abiit, griff weiter um sich, Ov.: vide, quo iudi-————cium meum abeat, wohin zielt, Sen.: ne nunc incepto longius abierim, Tac.: quorsum abeant? auf welche Seite sollen sie sich stellen? Hor. – 2) insbes., von einem Thema, einem Beginnen, einem Verhältnis abgehen, abschweifen, abweichen, es aufgeben, verlassen, illuc, unde abii, redeo, Hor.: nec nunc incepto longius abierim, Tac.: abeo a sensibus, Cic.: quid ad istas ineptias abis? wozu solch ungehörige Dinge? Cic. – ab ignavia, Naev. com. fr.: ab emptione, zurücktreten, ICt.: a iure, vom R. abgehen, es verletzen, Cic.: etiam tu hinc abis? auch du verlässest meine Sache? Cic.II) mit dem Nbbegr. des Vergehens, Verschwindens u. dgl., nur übtr., 1) vom Vergehen der Zeit u. der Zustände mit der Zeit: a) von der Zeit = verfließen, vergehen, verstreichen, im Perf. = vorbeisein, dum haec dicit, abiit hora, Ter.: abiit illud tempus, Cic.: abiit ille annus, Cic.: annus abit, dum (bis) etc., Ov.: hic dies hoc modo abiit, Cic. – b) von Krankheiten = verschwinden, aufhören (Ggstz. remanere), nunc quidem iam abiit pestilentia, Cic.: nausea abiit, Cic. – c) von andern Zuständen usw. = sich verlieren, sich heben, verschwinden, schwinden, sensus abit, Cic.: voluptas cito abibit, Cato fr.: malum in diem abiit, Ter.: timor, fides abiit, Liv.: ubi vanus terror abiit, Liv.: e medio abiit scrupulus, Ter. – dah. illa mea, quae solebas ante laudare: o hominem faci-————lem! o hospitem non gravem! abierunt, damit ist es aus, Cic. – 2) vom Erfolg einer Handlung (= ohne Folgen) abgehen, ablaufen, hingehen, mirabar hoc si sic abiret, Ter.: non posse istaec sic abire, ohne Folgen bleiben, Cic.: non sic abibunt odia, Sen. poët.: sic abierit, das mag so abgehen, Sen. – 3) als t.t. der Geschäftsspr. = der Menge, dem Werte nach zurückgehen, fallen, ut reditus agrorum, sic etiam pretium retro abiit, Plin. ep. 3, 19, 7.III) mit dem Nbbegr. des Übergehens von einem zum andern, übergehen auf jmd. od. in etw., a) auf jmd.: ad sanos abeat tutela propinquos, Hor. – b) in etw.: in radices vires oleae abibunt, Cato: ab. in semen, Plin.: ne in ora hominum pro ludibrio abiret, in aller Munde zum Gespött werde, Liv.: vigor ingenii velocis in alas et pedes abiit, Ov.: in avi mores atque instituta, sich nach und nach bequemen, Liv.: in proelii concursu abit res a consilio ad vires vimque pugnantium, Nep.: adeo ad omnem patientiam saeculi mos abiit, ut etc., Sen. rhet. u. res in iocos abiit, Sen. rhet. – 2) insbes.: a) ganz aufgehen, daraufgehen für usw., in quos sumptus abeunt fructus praediorum? Cic. ad Att. 11, 2, 2. – b) in etwas übergehen, aufgehen, = sich verwandeln, verwandelt werden, zu etwas werden, sic deus in flammas abiit, Ov.: terra abit in nimbos imbremque, Lucil.: oppidum in villam, stagnum in salem abiit, Plin.: in villos abeunt vestes,————Ov.: u. als gramm. t.t. E in U abiit, Varr. LL. 5, 91. – ⇒ Auch impers.: abire me vis; abibitur, man wird (st. ich werde) gehen, Plaut.: abitum, quam aditum malis, man möchte lieber weg-, als hingegangen sein, Plaut.: tenuit, ne irrito incepto abiretur, Liv. – ⇒ Imperat. abei, Corp. inscr. Lat. 1, 1007 v. 8 (= Anthol. Lat. 1276, 8 ed. Meyer): bei den Komik. oft abin (= abisne), s. Holtze Synt. 2, 266: Genet. Gerund. abiendi, Plaut. fr. bei Prisc. 11, 24 extr.: Perf. abivi ist nicht nachzuweisen, denn M. Caes. in Fronto ep. ad M. Caesarem 3, 5. p. 68, 6 liest Naber abii, u. Augustin. de civ. dei 3, 12. p. 109, 24 D2 steht jetzt ambivit: Perf. abi, Stat. Ach. 2, 437: abit, Plaut. mil. 1331; rud. 325. Ter. adelph. 782 u. oft bei nachaug. Dichtern (s. Neue-Wagener, Formenl.3 3, 446). – Infinit. Perf. abisse fast regelm. für abiisse (bei Dichtern des Metrums wegen abiisse, s. Serv. Verg. Aen. 2, 25). -
17 aliquis
ali-quis, aliqua, aliquid, Plur. aliqui, Pron. indef. subst. u. adi. (alius quis), eig. = alius nescio quis, d.h. dieser od. ein anderer aus der Mehrzahl, irgend jemand (einer), irgend ein od. etwas, dieser u. jener, im Plur. auch irgendwelche, einige, manche, I) im allg.: a) allein: α) subst.: is aliquis, dieser Jemand, Cic.: quisquis est ille, si modo est aliquis, Cic.: declamabam saepe cum M. Pisone et cum Q. Pompeio aut cum aliquo cotidie, Cic.: aut ipse occurrebat aut aliquos mittebat, Liv.: quem igitur cum omnium gratia voluit, hunc voluit cum aliquorum querela, Cic.: nihilne tibi videor an aliquid dicere? Cic.: vellem aliquid Antonio praeter illum libellum libuisset scribere, Cic.: aliquid facerem, ut hoc ne facerem, ich würde, ich weiß nicht was, tun, Ter.: aliquid fiet, interea fiet aliquid, es wird irgend etwas geschehen, Komik.: u. so erit hic aliquid aliquando, Cic. ep. (vgl. Klotz u. Spengel Ter. Andr. 314). – fem. aliqua (Akk. aliquam), Ov. met. 10, 560 (Varr. LL. 6, 56 zw.). – β) adi. (vgl. Osann Cic. de rep. 1, 68. p. 140), aliquis deus, irgend ein G., Cic.: aliquis error. Verg.: aliquo tempore anni, einmal im Jahre, Liv.: sine aliquo quaestu atque praeda, Cic.: sine aliquo timore, ohne Anwandlung von Furcht, Cic.: non sine aliqua spe et cogitatione, Cic.: qui alicui rei est, der zu etwas taugt, Cic.: aliquo modo, Plaut.: aliquo pacto, Ter.: aliqua ex parte, einigermaßen, Cic.: aliquā re publica, wenn der St. einigermaßen bestehen kann, bei leidlichen Verhältnissen im St., Cic. – aliqui... alii, quidam... aliqui, quidam... alii... aliqui, Plin. (s. Sillig zu 33, 101 u. zu 34, 106). – aliquantum... aliquid... nihil, Plin. ep. (s. ali-quantus). – b) verstärkt durch alius, irgend ein anderer, irgend etwas anderes (vgl. Stürenb. Cic. Arch. 11. p. 92), quae non habent caput aut aliquam aliam partem, Varr. LL.: dum aliud aliquid flagitii conficiat, Ter.: sin, ut tu scribis, ista evanuerint, aliquid aliud videbimus, Cic. – c) verstärkt durch unus (s. Moser u. Osann Cic. de rep. 1, 48. p. 99), ein einziger, unbestimmt u. gleichgültig, welcher? irgendeiner, aliquis unus pluresve divitiores, Cic.: unum aliquem diem, irgend einen beliebigen Tag, Cic. – d) partitiv mit ex, de od. mit dem Genet., aliquis ex vobis, Cic.: aliquis ex iis, Petron.: aliquis de tuis, Cic.: exspectabam aliquem meorum, Cic. – e) wie im Griech. τίς, um eine Zahl ungefähr anzugeben (s. Holstein Cic. de fin. 2, 62), einige, etwa, hos aliquos dies, einige T., Plaut.: aliquos viginti dies, Plaut.: aliqua folia quinque, Cato: tres aliqui aut quattuor, Cic. – f) aliquid mit dem Genet. eines Subst. od. eines Adi. neutr. der 2. Declin., aliquid monstri, Ter.: agri aliquid, Liv.: aliquid virium, Cic.: falsi aliquid, Cic.: laxare aliquid laboris, Liv.: sehr selten in einem casu obl., aliquo loci morari, Ulp. dig. – g) auch mit Adii. qualit., aliquis imbecillior, einer, der schwächer ist, Cic.: aliquid divinum, etwas, was göttlich ist, Cic.: in quo est aliquid extremum, worin es etwas Äußerstes gibt, Cic. – auch für was gew. tale quid mit mehr Bestimmtheit, aliquid in somno tale, quale etc., Cic.; vgl. aliquid huiusmodi, Cic. – h) in Konditionalsätzen mit si, nisi etc., Cic. u.a. – i) mit der 2. pers. sing., exoriare aliquis, Verg. Aen. 4, 525. – u. kollektiv mit der 2. pers. plur. (vgl. Passows Handw. in v. τίς no. B, II, 1, c), aperite atque Erotium aliquis evocate ante ostium, Plaut. Men. 674: aperite aliquis actutum ostium, Ter. adelph. 634. – k) Akk. aliquid = in irgend etwas, in irgend einer Beziehung, einigermaßen, si in me al. offendistis, Cic.: ne additus nomini honos aliquid libertati officeret, Liv.: sublevare alqm al., Caes.: perlucens iam al. lux, Liv. – 1) neutr. pl. subst., aliqua, einiges, etwas, in narratione aliqua eicienda, Quint.: u.m. Genet., trium rerum aliqua consequemur, Cic. – II) insbes.: A) ein unbestimmtes Einzelnes aus einer größern Mehrheit hervorhebend, mancher, manch einer, dieser und jener, wie τίς, dicet aliquis forte, Vitr.: dixerit hic aliquis, Catull.: est aliquis, qui se inspici, aestimari fastidiat, Liv. – B) prägnant wie im Griech. τίς, τί, etwas der Rede Wertes, etwas Bedeutendes, Großes (s. Kühner u. Meißner Cic. Tusc. 1, 45), si nunc aliquid assequi se putant, Cic. – dah. a) esse aliquem od. aliquid, wie im Griech. τινά, od. τί ειναι (vgl. Passows Handw. in v. τίς no. B, II, 2, d.p. 1912, b), etwas sein, d.i. von Wert-, etwas Rechtes sein, etwas gelten, etwas zu sagen od. zu bedeuten haben, etwas heißen od. sagen wollen, Cic.: est aliquid nupsisse Iovi, es ist etwas, es ist keine Kleinigkeit, Ov. – b) dicere aliquid, wie λέγειν τι, etwas Gewichtiges, nicht ganz Grundloses behaupten, Cic. – c) in der Umgangsspr., aliquid, etwas = etwas Bedeutendes, zumal Erwünschtes, Angenehmes, fiet aliquid, es kann etwas geschehen, -eintreten, -sich ereignen, Plaut. u. Ter.: u. so Vestorio aliquid significes, sage etwas Schönes, Angenehmes, eine Schmeichelei, Cic. – u. aliquid in verblümter Sprache für den sinnlichen Liebesgenuß, sin de Aurelia aliquid aut Lollia, Cic. ep. 9, 22. § 4 (vgl. Tusc. 3, 43). Prop. 2, 18, 11. – / Nomin. Sing. Femin. aliqua, adj., Pompon. com. 114 (aliqua strena, nach Ribbecks Vermutung). Cic. ep. 6, 20, 2 (aliqua res); subst., Sen. contr. 10, 3 (32), 2 u. 10, 4 (33), 20; Plur. Femin, aliquae, adj. Lucr. 4, 261 (aliquae res). – Archaist., Dat. Sing. aliquoi, Sen. contr. 9, 5 (28), 11. – arch. Nom. Plur. aliques, nach Charis. 159, 7. – Dat. u. Abl. Plur. auch aliquis, Corp. inscr. Lat. 8, 2728, 82. Liv. 24, 22, 14; 26, 15, 3; 26, 49, 6; 45, 32, 6. Plin. 2, 55 u.a. (s. Sillig zu 33, 48). – Dat. Plur. Femin. aliquabus, Soran. Lat. p. 10, 22. – alicui dreisilbig, Tibull. 4, 7, 1. Ov. trist. 4, 7, 7.
-
18 aliquis
ali-quis, aliqua, aliquid, Plur. aliqui, Pron. indef. subst. u. adi. (alius quis), eig. = alius nescio quis, d.h. dieser od. ein anderer aus der Mehrzahl, irgend jemand (einer), irgend ein od. etwas, dieser u. jener, im Plur. auch irgendwelche, einige, manche, I) im allg.: a) allein: α) subst.: is aliquis, dieser Jemand, Cic.: quisquis est ille, si modo est aliquis, Cic.: declamabam saepe cum M. Pisone et cum Q. Pompeio aut cum aliquo cotidie, Cic.: aut ipse occurrebat aut aliquos mittebat, Liv.: quem igitur cum omnium gratia voluit, hunc voluit cum aliquorum querela, Cic.: nihilne tibi videor an aliquid dicere? Cic.: vellem aliquid Antonio praeter illum libellum libuisset scribere, Cic.: aliquid facerem, ut hoc ne facerem, ich würde, ich weiß nicht was, tun, Ter.: aliquid fiet, interea fiet aliquid, es wird irgend etwas geschehen, Komik.: u. so erit hic aliquid aliquando, Cic. ep. (vgl. Klotz u. Spengel Ter. Andr. 314). – fem. aliqua (Akk. aliquam), Ov. met. 10, 560 (Varr. LL. 6, 56 zw.). – β) adi. (vgl. Osann Cic. de rep. 1, 68. p. 140), aliquis deus, irgend ein G., Cic.: aliquis error. Verg.: aliquo tempore anni, einmal im Jahre, Liv.: sine aliquo quaestu atque praeda, Cic.: sine aliquo timore, ohne Anwandlung von Furcht, Cic.: non sine aliqua spe et cogitatione, Cic.: qui alicui rei est, der zu etwas taugt, Cic.: aliquo modo, Plaut.: aliquo pacto, Ter.:————aliqua ex parte, einigermaßen, Cic.: aliquā re publica, wenn der St. einigermaßen bestehen kann, bei leidlichen Verhältnissen im St., Cic. – aliqui... alii, quidam... aliqui, quidam... alii... aliqui, Plin. (s. Sillig zu 33, 101 u. zu 34, 106). – aliquantum... aliquid... nihil, Plin. ep. (s. aliquantus). – b) verstärkt durch alius, irgend ein anderer, irgend etwas anderes (vgl. Stürenb. Cic. Arch. 11. p. 92), quae non habent caput aut aliquam aliam partem, Varr. LL.: dum aliud aliquid flagitii conficiat, Ter.: sin, ut tu scribis, ista evanuerint, aliquid aliud videbimus, Cic. – c) verstärkt durch unus (s. Moser u. Osann Cic. de rep. 1, 48. p. 99), ein einziger, unbestimmt u. gleichgültig, welcher? irgendeiner, aliquis unus pluresve divitiores, Cic.: unum aliquem diem, irgend einen beliebigen Tag, Cic. – d) partitiv mit ex, de od. mit dem Genet., aliquis ex vobis, Cic.: aliquis ex iis, Petron.: aliquis de tuis, Cic.: exspectabam aliquem meorum, Cic. – e) wie im Griech. τίς, um eine Zahl ungefähr anzugeben (s. Holstein Cic. de fin. 2, 62), einige, etwa, hos aliquos dies, einige T., Plaut.: aliquos viginti dies, Plaut.: aliqua folia quinque, Cato: tres aliqui aut quattuor, Cic. – f) aliquid mit dem Genet. eines Subst. od. eines Adi. neutr. der 2. Declin., aliquid monstri, Ter.: agri aliquid, Liv.: aliquid virium, Cic.: falsi aliquid, Cic.: laxare aliquid laboris, Liv.: sehr selten in einem casu obl., aliquo loci morari,————Ulp. dig. – g) auch mit Adii. qualit., aliquis imbecillior, einer, der schwächer ist, Cic.: aliquid divinum, etwas, was göttlich ist, Cic.: in quo est aliquid extremum, worin es etwas Äußerstes gibt, Cic. – auch für was gew. tale quid mit mehr Bestimmtheit, aliquid in somno tale, quale etc., Cic.; vgl. aliquid huiusmodi, Cic. – h) in Konditionalsätzen mit si, nisi etc., Cic. u.a. – i) mit der 2. pers. sing., exoriare aliquis, Verg. Aen. 4, 525. – u. kollektiv mit der 2. pers. plur. (vgl. Passows Handw. in v. τίς no. B, II, 1, c), aperite atque Erotium aliquis evocate ante ostium, Plaut. Men. 674: aperite aliquis actutum ostium, Ter. adelph. 634. – k) Akk. aliquid = in irgend etwas, in irgend einer Beziehung, einigermaßen, si in me al. offendistis, Cic.: ne additus nomini honos aliquid libertati officeret, Liv.: sublevare alqm al., Caes.: perlucens iam al. lux, Liv. – 1) neutr. pl. subst., aliqua, einiges, etwas, in narratione aliqua eicienda, Quint.: u.m. Genet., trium rerum aliqua consequemur, Cic. – II) insbes.: A) ein unbestimmtes Einzelnes aus einer größern Mehrheit hervorhebend, mancher, manch einer, dieser und jener, wie τίς, dicet aliquis forte, Vitr.: dixerit hic aliquis, Catull.: est aliquis, qui se inspici, aestimari fastidiat, Liv. – B) prägnant wie im Griech. τίς, τί, etwas der Rede Wertes, etwas Bedeutendes, Großes (s. Kühner u. Meißner Cic. Tusc. 1, 45), si nunc aliquid assequi se putant, Cic. – dah.————a) esse aliquem od. aliquid, wie im Griech. τινά, od. τί ειναι (vgl. Passows Handw. in v. τίς no. B, II, 2, d.p. 1912, b), etwas sein, d.i. von Wert-, etwas Rechtes sein, etwas gelten, etwas zu sagen od. zu bedeuten haben, etwas heißen od. sagen wollen, Cic.: est aliquid nupsisse Iovi, es ist etwas, es ist keine Kleinigkeit, Ov. – b) dicere aliquid, wie λέγειν τι, etwas Gewichtiges, nicht ganz Grundloses behaupten, Cic. – c) in der Umgangsspr., aliquid, etwas = etwas Bedeutendes, zumal Erwünschtes, Angenehmes, fiet aliquid, es kann etwas geschehen, - eintreten, -sich ereignen, Plaut. u. Ter.: u. so Vestorio aliquid significes, sage etwas Schönes, Angenehmes, eine Schmeichelei, Cic. – u. aliquid in verblümter Sprache für den sinnlichen Liebesgenuß, sin de Aurelia aliquid aut Lollia, Cic. ep. 9, 22. § 4 (vgl. Tusc. 3, 43). Prop. 2, 18, 11. – ⇒ Nomin. Sing. Femin. aliqua, adj., Pompon. com. 114 (aliqua strena, nach Ribbecks Vermutung). Cic. ep. 6, 20, 2 (aliqua res); subst., Sen. contr. 10, 3 (32), 2 u. 10, 4 (33), 20; Plur. Femin, aliquae, adj. Lucr. 4, 261 (aliquae res). – Archaist., Dat. Sing. aliquoi, Sen. contr. 9, 5 (28), 11. – arch. Nom. Plur. aliques, nach Charis. 159, 7. – Dat. u. Abl. Plur. auch aliquis, Corp. inscr. Lat. 8, 2728, 82. Liv. 24, 22, 14; 26, 15, 3; 26, 49, 6; 45, 32, 6. Plin. 2, 55 u.a. (s. Sillig zu 33, 48). – Dat. Plur. Femin. aliquabus, Soran. Lat. p. 10,————22. – alicui dreisilbig, Tibull. 4, 7, 1. Ov. trist. 4, 7, 7.
См. также в других словарях:
Liste de locutions latines — Cet article contient une liste de locutions latines présentée par ordre alphabétique. Pour des explications morphologiques et linguistiques générales, consulter l article : Expression latine. Sommaire A B … … Wikipédia en Français
VERTEX, a VERTO — proprie quod in se versum ac contortum est. Ita vortex in fluvio, ubi aqua gyratur et in se vertitur, e cuiusmodi aquarum gyris quô pactô Veteres divinare sint soliti, diximus supra ubi de Aqua, Fluviis, Fontibus. In capite Vertex similiter,… … Hofmann J. Lexicon universale
SARMATIA — I. SARMATIA Tolistobogiorum in Galatia urbs, Antonin. II. SARMATIA regio latissima, ab ipsis Germaniae finibus, et Vistulâ amne in Hyrcaniam usque extensa, ubi olim Venedi, Peucini, Bastarnae etc. Vide Plin. l. 4. c. 11. et l. 6. c. 5. 13. Strab … Hofmann J. Lexicon universale
faire — Faire, act. acut. Vient de l infinitif Latin Facere, ostant la lettre c. Facere, agere. L Italien syncope, et dit Fare. Faire de l argent à son creancier, Pecunias conquirere ad nomen eradendum ex tabulis creditoris. Faire argent, Conficere… … Thresor de la langue françoyse
